Sporda Dopinge Karşi Uluslararasi Sözleşme
Paris, 19 Ekim 2005
Bundan sonra UNESCO olarak bahsi geçecek, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı'nın, 33. oturumu
için 3-21 Ekim 2005 tarihlerinde Paris'te toplanan Genel Konferansı,
UNESCO'nun amacının, eğitim, bilim ve kültür yoluyla ülkeler arası işbirliğini güçlendirerek barış ve güvenliğe
katkı sağlamak olduğunu gözönüne alarak,
İnsan haklarına ilişkin mevcut uluslararası belgelere atıfta bulunarak,
3 Kasım 2003'te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından onaylanan, sporun eğitim, sağlık, gelişim ve barışı
güçlendirmek için bir araç olarak kullanılacağına ilişkin 58/5 nolu kararın özellikle 7. paragrafının farkında olarak,
Sağlığın korunması, ahlaki, kültürel ve fiziksel eğitim ile uluslararası anlayış ve barışın güçlendirilmesinde sporun
önemli rol oynadığının bilincinde olarak,
Sporda dopingin önlenmesine yönelik uluslararası işbirliğinin teşvik ve koordine edilmesine duyulan ihtiyacı
kaydederek,
Sporcuların doping kullanmalarından ve bunun, onların sağlıkları, dürüst yarışma ilkesi, hilenin ortadan kaldırılması
ve sporun geleceği üzerindeki sonuçlarından kaygı duyarak,
Dopingin, UNESCO Beden Eğitimi ve Spor Uluslararası Antlaşması ve Olimpik Antlaşmada ifade edilmiş olan etik
prensipler ve eğitsel değerleri riske attığını dikkate alarak,
Avrupa Konseyi çerçevesinde kabul edilen Anti-Doping Sözleşmesi ve Ek Protokolün, ulusal antidopingpolitikalarının
ve uluslararası işbirliğinin temelini oluşturan uluslararası kamu hukukunun araçları olduklarını
hatırlayarak,
UNESCO tarafından 1988'de Moskova'da, 1999'da Punta del Este'de ve 2004'te Atina'da organize edilen ikinci,
üçüncü ve dördüncü Uluslararası Spor Bakanları ve Üst Düzey Yetkililer Konferanslarında onaylanan doping tavsiye
kararları ile 2003'deki 32. Oturumunda UNESCO Genel Konferansı tarafından onaylanan 32 C/ Karar 9'u hatırlayarak,
5 Mart 2003’de Kopenhag'daki Sporda Doping konulu Dünya Konferansında Dünya Anti-Doping Ajansı tarafından
onaylanan Dünya Anti-Doping Yasasını ve Sporda Anti-Doping konulu Kopenhag Deklarasyonunu akılda tutarak,
Seçkin sporcuların gençlik üzerinde oluşturduğu etkiyi de akılda tutarak,
Doping tespitini geliştirme hedeflerine uygun olarak araştırmaların yürütülmesi, geliştirilmesi ve tedbir stratejilerinin
en etkin hale gelmesi için doping kullanmayı etkileyen faktörlerin iyi anlaşılmasının gerekliliğinin farkında olarak,
Dopingi önlemede, sporcuların süregelen eğitimi, sporcu destek personeli ve toplumun büyük kesiminin oynadığı
önemli rolünün de farkında olarak,
Anti-doping programlarının uygulanması için Taraf Devletlerin kapasitelerinin oluşturulmasına duyulan ihtiyacı
akılda tutarak,
Spordan sorumlu kamusal yetkililer ve kuruluşlarının, spor müsabakalarında sporcu sağlığını koruma, dürüst yarışma
ilkesine dayanarak doğru uygulamalar ile sporda dopingi önleme ve mücadele etme konularında büyük sorumlulukları
olduğunun farkında olarak,
Bu amaçla yetkililerin ve kurumların ortak çalışmalarının şart olduğunu ve her seviyede bağımsızlık ve şeffaflığın
sağlanması gerektiğini kabul ederek,
Sporda dopingin önlenmesine yönelik ilave ve daha güçlü işbirliği faaliyetleri yapmaya kararlı olarak,
Sporda dopingin önlenmesinin, anti-doping standartlarının ve uygulamalarının sürekli uyumu ile ulusal ve
uluslararası düzeydeki işbirliğine bağlı olduğunu kabul ederek,
Bu Sözleşmeyi 2005 Ekim ayının ondokuzuncu günü onaylamıştır.
I. Kapsam
Madde 1 - Sözleşmenin Amacı
Bu Sözleşmenin amacı, UNESCO'nun beden eğitimi ve spor alanında faaliyetlerinin program ve stratejisi
çerçevesinde, sporda dopingin yok edilmesine yönelik dopingle mücadeleye ve önlenmesine katkı sağlamaktır.
Madde 2 - Tanımlar
Bu tanımlar Dünya Anti-Doping Yasası metni çerçevesinde yorumlanmalıdır. Ancak, uyuşmazlık durumunda
Sözleşme Şartları geçerli olacaktır.
Bu Sözleşmenin amaçları doğrultusunda;
1. "Akrediteli doping kontrol laboratuarları", Dünya Anti-Doping Ajansı tarafından akredite edilmiş laboratuarlar
anlamına gelir.
2. "Anti-Doping Kuruluşu", doping kontrolü sürecinin herhangi bir aşamasının uygulanmasından sorumlu birimdir.
Buna örneğin, Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Uluslararası Paralimpik Komite ve kendi müsabakalarında test uygulayan
diğer büyük müsabaka organizasyonları ile Dünya Anti-Doping Ajansı, uluslararası federasyonlar ve
ulusal doping kuruluşları dahildir.
3. Sporda "Anti-doping kural ihlali", aşağıdakilerden biri ya da bir kaçı anlamına gelir:
a. sporcunun vücut numunesinde yasaklı madde, metaboliti ya da belirleyicisinin bulunması;
b. yasaklı madde veya yasaklı yöntem kullanmak ya da kullanmaya teşebbüs etmek;
c. mevcut anti-doping kuralları uyarınca şahsına tebliğ edildikten sonra numune vermeyi, herhangi haklı bir gerekçe
göstermeksizin reddetme ya da numune vermekten kaçma;
d. sporcunun bulunduğu yerin bilgilerini vermeme ya da makul kurallara dayalı olarak
deklare edilmiş testlere girmeme gibi durumlar dahil olmak üzere, sporcunun yarışma dışı testine ilişkin uygulamadaki
gerekliliklerin yerine getirilmemesi;
e. doping kontrolünün herhangi bir bölümüne müdahale etme ya da müdahaleye teşebbüs etme
f. yasaklı madde ya da yöntem bulundurma;
g. herhangi yasaklı yöntem ya da maddeyi alıp verme;
h. herhangi bir sporcuya yasaklı madde uygulama ya da uygulamaya çalışma, destekleme, teşvik etme, yardım etme,
suçu örtbas etme ya da anti-doping kural ihlali veya teşebbüsü içeren diğer tüm suç ortaklığı.
4. "Sporcu", doping kontrolü amacı doğrultusunda, Taraf Devletlerce kabul edilmiş ve her bir ulusal anti-doping
kuruluşu tarafından tanımlandığı şekli ile ulusal ya da uluslararası düzeyde herhangi bir müsabakaya katılmış olan kişi veya
Taraf Devletlerce kabul edilen daha düşük düzeydeki bir spor müsabakası ya da faaliyetine katılan kişidir. Eğitim amaçlı
programlar için "sporcu" kendi spor kurumu denetiminde bir spor faaliyetine katılan kişi anlamına gelir.
5. "Sporcu destek personeli", sporcunun yanında sporcuyu yarışmaya hazırlayan ya da onunla yarışmaya katılan
herhangi antrenör, idareci, temsilci, takım personeli, resmi görevli, tıbbi ya da para medikal personel anlamına gelir.
6. "Yasa" Dünya Anti-Doping Ajansı tarafından 5 Mart 2003 tarihinde Kopenhag'da onaylanan ve bu Sözleşmenin
Ek-1’i (Annex-1) olan Dünya Anti-Doping Yasası’dır.
7. "Yarışma" tek bir yarış, maç ya da oyundur.
8. "Doping kontrolü", test dağıtım planı, numune alımı, numunenin korunması, laboratuar analizi, sonuç çıkarma,
duruşmalar ve itirazlar sürecidir.
9. "Sporda doping", anti-doping kural ihlalinin ortaya çıkmasıdır.
10. "Tam yetkili doping kontrol ekipleri", ulusal ve uluslararası anti-doping kuruluşları yetkisinde çalışan doping
kontrol ekipleridir.
11. "Yarışma-içi" test, yarışma-içi ve yarışma-dışı testleri ayırt etmek amacı ile kullanılır. Aksi şart koşulmadığı
sürece, uluslararası federasyonun ya da diğer ilgili anti-doping kuruluşunun kuralları doğrultusunda yapılır, belirli bir
yarışmada bir sporcunun seçilerek teste alınmasıdır.
12. "Laboratuarlar için Uluslararası Standartlar", bu Sözleşmenin İlave-2 (Appendix-2) bölümünde açıklanan
standartlardır.
13. "Test için Uluslararası Standartlar", bu Sözleşmenin İlave-3 (Appendix-3) bölümünde açıklanan standartlardır.
14. "Önceden bildirilmeksizin" , sporcuya önceden bildirilmeden yapılan doping kontrolü şeklidir. Doping
kontrolüne alınacağı bildirildikten itibaren numune alımı işlemi sona erene kadar sporcuya bir refakatçi eşlik eder.
15. "Olimpik Hareket", Olimpik Antlaşma tarafından yönlendirilmeyi kabul eden, Uluslararası Olimpik Komitenin
yetkisini tanıyan ve Uluslararası Olimpik Komite tarafından tanınan tüm kurum ve kuruluşların yanı sıra, Olimpik Oyunlar
programındaki uluslararası spor federasyonları, Milli Olimpiyat Komiteleri, Olimpik Oyunlar Organizasyon Komiteleri,
sporcular, hakemler, federasyonlar ve kulüplerdir.
16. "Yarışma-dışı", yarışma esnasında gerçekleştirilmeyen tüm kontrolleri kapsar.
17. "Yasaklı Liste", bu Sözleşmenin Ek-1'inde (Annex-1) bulunur ve yasaklı madde ve yöntemleri gösterir.
18. "Yasaklı yöntem", bu Sözleşmenin Ek-1'inde (Annex-1) yer alan yasaklı listede açıklanan herhangi yöntem
anlamına gelir.
19. "Yasaklı madde", Sözleşmenin Ek-1'inde (Annex-1) yer alan yasaklı listede açıklanan herhangi madde anlamına
gelir.
20. "Spor Kurumu", bir ya da daha fazla spor branşını yöneten birim olarak hizmet veren kuruma denir.
21. "Tedavi amaçlı kullanım ayrıcalığı izni vermek için standartlar", bu Sözleşmenin Ek-2 (Annex-2) bölümünde
açıklanan standartlardır.
22. "Test etme", doping kontrol sürecinin aşamalarıdır. Buna, testin dağıtımı, planlaması, numune alımı, numune
muhafazası ve numunenin laboratuara transferi dahildir.
23. "Tedavi amaçlı kullanım ayrıcalığı", tedavi amaçlı kullanım ayrıcalığı verme standartlarına uygun olarak verilmiş
ayrıcalıktır.
24. "Kullanım", herhangi bir yasaklı madde veya metodun uygulanması, yutulması, enjekte edilmesi ya da
tüketilmesi anlamına gelir.
25. "Dünya Anti-Doping Ajansı" (WADA), 10 Kasım 1999'da İsviçre kanunlarına göre kurulmuş olan bir kuruluştur.
Madde 3 - Sözleşmenin amaçlarına ulaşmayı sağlayacak araçlar
Sözleşmenin amacına ulaşmasını sağlamak için Taraf Devletler aşağıdakileri üstlenirler:
a. Ulusal ve uluslararası düzeyde Yasa'nın prensiplerine uygun tedbirleri onaylamak;
b. Sporcu ve spor etiğini korumak ve araştırma sonuçlarını paylaşmak adına her türlü uluslararası işbirliğini teşvik
etmek;
c. Sporda dopinge karşı mücadelede, özellikle Dünya Anti-Doping Ajansı ile beraber, Taraf Devletler ve önde gelen
kurumlar arasında uluslararası işbirliğinin gelişmesini desteklemek
Madde 4 - Sözleşme ile Yasa Arasındaki Bağlantı
1. Sporda doping ile mücadelede ulusal ve uluslararası düzeyde uygulamanın koordine edilmesi için, Taraf Devletler,
Sözleşmenin 5. maddesinin mümkün kıldığı tedbirlere temel oluşturan Yasa'nın prensiplerini benimsemelidirler. Sözleşmenin
hiçbir maddesi, Taraf Devletlerin Yasa'ya uygun olarak ek tedbirler uygulamasını engellemez.
2. Yasa ve İlave (Appendices) 2 ve 3'ün son versiyonları, bilgilendirme amaçlı olarak yeniden düzenlenmiştir ve
Sözleşmenin tamamlayıcı unsurları değildirler. Bu tür İlaveler (Appendices), Taraf Devletler için uluslararası hukuk altında
bağlayıcı zorunluluklar yaratmazlar.
3. Ekler (Annexes), bu Sözleşmenin tamamlayıcı unsurlarıdır.
Madde 5 - Sözleşmenin amacına ulaşmasını sağlamak için tedbirler
Her Taraf Devlet, bu Sözleşmeye dahil olan zorunluluklara bağlı kalır iken, gerekli tedbirleri uygulama
sorumluluğunu da üstlenir. Bu tedbirler, yasalar, kurallar, politikalar ya da idari uygulamaları içerir.
Madde 6 - Diğer uluslararası aracılar ile bağlantılar
Bu Sözleşme, Sözleşmenin amaçlarına uygun olmak kaydıyla, Taraf Devletlerin önceden imzalamış oldukları diğer
anlaşmalardan dolayı ortaya çıkan hak ve zorunluluklarını değiştirmez. Bu durum, Taraf Devletlerin bu Sözleşme altındaki
zorunluluklarından doğan hak veya performanslarını kullanmalarını da engellemez.
II. Ulusal düzeyde anti-doping faaliyetleri
Madde 7 - İç Koordinasyon
Taraf Devletler, bu Sözleşmenin uygulanmasını özellikle iç koordinasyon yoluyla sağlayacaklardır. Bu Sözleşme
altındaki yükümlülükleri yerine getirmek üzere Taraf Devletler, spor yetkilileri ve kurumlarının yanı sıra antidopingkuruluşlarından
destek alabilirler.
Madde 8 - Sporda yasaklı madde veya yöntemlerin edinimini ve kullanımını kısıtlama
1. Taraf Devletler, "tedavi amaçlı kullanım ayrıcalığı”na dayalı kullanım hariç, yasaklı madde ve yöntemlerin
sporcular tarafından edinimini ve kullanımını engellemek için mümkün olan tedbirleri almalıdırlar. Bunlar, yasaklı
madde/yöntemin sporcuya ulaştırılması ve sporcuya ulaşana kadar üretimi, dolaşımı, ithalatı, dağıtımı ve satışını engelleyen
tedbirlerdir.
2. Taraf Devletler, uygun görüldüğünde, "tedavi amaçlı kullanım ayrıcalığı”na dayalı kullanım hariç, sporcuların
yasaklı madde veya yöntemleri bulundurma ve kullanmalarını engelleyecek tedbirleri almaları için yasalar dahilinde ilgili
birimleri teşvik edeceklerdir.
3. Bu Sözleşme uyarınca alınmış olan hiçbir tedbir, normalde sporda yasak ya da kontrollü madde ve yöntemlerin
yasal amaçlar için kullanılmasını engellemez.
Madde 9 - Sporcu destek personeline karşı alınan tedbirler
Taraf Devletler, anti-doping kural ihlali yapan ya da sporda doping ile bağlantılı herhangi bir suç işleyen sporcu
destek personeline verilen cezalar ya da yaptırımlar dahil, tüm tedbirleri uygulamak için spor kurumları ve anti-doping
kuruluşlarını teşvik etmeli ya da tedbirler almalıdır.
Madde 10- Gıda Takviyeleri
Taraf Devletler, mümkün olduğu kadar, gıda takviyelerinin üretici ve dağıtıcılarını, bu gıdaların üretimi ve
dağıtımında en iyi uygulamaları icra etmeleri için teşvik ederler. Buna, maddelerin analitik oluşumu ve nitelik garantisi
hususunda bilgilendirme dahildir.
Madde 11 - Mali tedbirler
Taraf Devletler, uygun/gerekli görüldüğünde;
a. tüm spor branşlarını, ulusal test programı ile desteklemek için ilgili bütçelerinden fon sağlarlar, ya da spor
kurumları veya anti-doping kuruluşlarına doping kontrollerini finanse etmek hususunda direk katkı veya teşvik sağlarlar ya
da bu kurum/kuruluşlara verilen katkı veya teşvik miktarlarını belirlerken, bu tür kontrollerin masraflarını da göz önüne
almak kaydıyla destek sağlarlar;
b. anti-doping kural ihlali sonucunda men edilmiş ferdi sporcu ya da sporcu destek personelinin, men edilmiş
oldukları süre boyunca, spor bağlantılı mali destekten de men edilmeleri için gerekli adımları atarlar;
c. Yasa'ya uymayan veya Yasa’ya uygun olarak onaylanmış anti-doping uygulamalarına uymayan herhangi spor
kurumu ya da anti-doping kuruluşunu, spor bağlantılı bir kısım ya da tüm mali destekten mahrum ederler.
Madde 12- Doping kontrolünü kolaylaştıran tedbirler
Taraf Devletler, uygun/gerekli görüldüğünde;
a. spor kurumları ve anti-doping kuruluşlarını kendi yetkilerindeki doping kontrollerini Yasa'ya uygun olarak
yapmaları için teşvik eder, kolaylık sağlarlar. Bu kontrollere, habersiz, yarışma dışı ve yarışma içi kontroller dahildir;
b. başka ülkelerden tam yetkili doping kontrol ekipleri tarafından üyelerinin test edilebilmelerini sağlayacak
anlaşmaların, spor kurumları ve anti-doping kuruluşları tarafından müzakere edilmelerini teşvik eder ve kolaylaştırırlar;
c. spor kurumları ve anti-doping kuruluşlarının, kendi yetkilerinde doping kontrol analizi yapmak amacı ile,
akrediteli bir doping kontrol laboratuarı olanağı sağlamalarına destek olurlar.
III. Uluslararası İşbirliği
Madde 13 - Spor kurumları ve anti-doping kuruluşları arasında işbirliği
Taraf Devletler, bu Sözleşmenin amacına uluslararası düzeyde ulaşılması için, kendi ya da diğer Taraf Devletlerin
yetkisinde anti-doping kuruluşları, yerel yetkililer ve spor kurumları arasında işbirliğini teşvik edeceklerdir.
Madde 14 - Dünya Anti-Doping Ajansının misyonunu destekleme
Taraf Devletler, dopinge karşı uluslararası mücadelede, Dünya Anti-Doping Ajansının önemli misyonunu
desteklerler.
Madde 15 - Dünya Anti-Doping Ajansının eşit fon dağıtımı
Taraf Devletler, yerel yetkililer ve Olimpik Hareket tarafından oluşturulan Dünya Anti-Doping Ajansının onaylı
yıllık esas/çekirdek bütçesinin eşit dağılım prensibini desteklerler.
Madde 16- Doping kontrolünde uluslararası işbirliği
Sporda dopinge karşı mücadelenin, yalnızca sporcuların habersiz test edilmesi ve analiz için zamanında
laboratuarlara gönderilmesi ile mümkün olabileceğinin farkına varan Taraf Devletler, uygun/gerekli görüldüğünde ve iç
hukuk ve prosedürlerine uyuyorsa:
a. Yasa'ya ve ilgili ev sahibi ülke yasalarına uygun şekilde davranarak, kendi sınırlarında ya da dışarıda, sporcuları
üzerinde yarışma içi veya yarışma dışı test yapılması konusunda WADA ve anti-doping kuruluşlarının görevlerini
rahatlatacaklardır;
b. doping kontrolü faaliyetlerini yürütürken, tam yetkili doping kontrol ekiplerinin bir ülkeden diğerine geçişte
zamanında hareket etmelerini kolaylaştıracaklardır;
c. numunelerin, ülkeler arası zamanında yüklenmesi ya da taşınmasında güvenlik ve bütünlüğün sağlanması için
işbirliği yapacaklardır;
d. çeşitli anti-doping kuruluşları tarafından yürütülen doping kontrollerini uluslararası işbirliği içinde
destekleyeceklerdir ve bu bağlamda WADA ile işbirliği içinde olacaklardır;
e. kendi ve diğer Taraf Devletlerin yasaları doğrultusunda, doping kontrolü laboratuarları arasında işbirliğini
güçlendireceklerdir. Özellikle, akrediteli doping kontrol laboratuarlarına sahip Taraf Devletler kendi yetkilerinde, talep
geldiği takdirde, diğer Taraf Devletleri, laboratuarlarını açmak üzere deneyim, beceri ve teknik açısından desteklemelidirler;
f. Yasa'ya uygun olarak, belirli anti-doping kuruluşları arasında karşılıklı test düzenlemelerini teşvik edecek ve
destekleyeceklerdir;
g. tüm anti-doping kuruluşlarının Yasa'ya uygun olarak uyguladıkları, spor cezaları dahil, doping kontrolü
prosedürleri ve test sonuçları değerlendirmesini ortak olarak tanıyacaklardır.
Madde 17- Gönüllü Katılım Fonu
1. Bundan sonra "Gönüllü Katılım Fonu" olarak bahsi geçecek olan "Sporda dopingin önlenmesi için kullanılacak
fon" kurulmuştur. Gönüllü Katılım Fonu, UNESCO mali kuralları uyarınca oluşturulan yardım fonlarını içerecektir. Taraf
Devletler ve diğer tüm payı olanlar tarafından yapılan katkılar gönüllü olacaktır.
2. "Gönüllü Katılım Fonu"nun kaynakları aşağıdakileri kapsayacaktır:
a. Taraf Devletlerce yapılan katkılar
b. aşağıdakiler tarafından yapılan katkılar, hediyeler, miraslar:
(i) diğer Devletler;
(ii) Birleşmiş Milletler sistemi içindeki organizasyon ve programlar, özellikle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı
ve diğer uluslararası organizasyonlar;
(iii) kamu ya da özel kuruluşlar, bireyler;
c. Gönüllü Katılım Fonunun kaynaklarından elde edilecek tüm vadesi gelmiş faizler;
d. Gönüllü Katılım Fonunun yararına organize edilmiş müsabakalardan elde edilen hasılat ve tahsilattan sağlanan
fon;
e. Taraflar Kongresinde hazırlanarak kaleme alınacak Gönüllü Katılım Fonu yönetmeliği dahilindeki diğer kaynaklar.
3. Taraf Devletlerin Gönüllü Katılım Fonuna yaptıkları katkılar, Taraf Devletlerin Dünya Anti-Doping Ajansının
yıllık bütçesine ödedikleri payın yerine geçmeyecektir.
Madde 18 - Gönüllü Katılım Fonunun idaresi ve kullanımı
Gönüllü Katılım Fonunun kaynakları, Taraflar Kongresinde onaylanmış olan faaliyetleri finanse etmek üzere Taraflar
Kongresi tarafından tahsis edilir. Özellikle, Taraf Devletlerin Sözleşme şartlarına ve WADA'nın amaçlarına uygun olarak
anti-doping programlarının desteklenmesi ve Sözleşmenin işlevsel giderlerinin karşılanması amacı ile kullanılacaktır.
Gönüllü Katılım Fonuna yapılan katkılara hiçbir politik, ekonomik ya da benzeri şartlar yüklenemez.
IV. Eğitim ve öğretim
Madde 19 - Genel eğitim ve öğretim prensipleri
1. Taraf Devletler, anti-doping konusunda eğitim ve öğretim programlarını destekleme, planlama ve uygulama
sorumluluğunu kendi imkanları doğrultusunda üstleneceklerdir. Genel olarak spor camiası için bu programlar aşağıdaki
konularda güncel ve doğru bilgileri sağlamalıdır:
a. dopingin sporun etik değerlerine zararı
b. dopingin yaratacağı sağlık sorunları
2. Sporcu ve sporcu destek personeli için, özellikle ön eğitim, eğitim ve öğretim programlarında yukarıdakilere ek
olarak, aşağıdaki konularda güncel ve doğru bilgileri sağlamalıdır:
a. doping kontrol prosedürleri;
b. anti-doping konusunda sporcunun hak ve sorumlulukları. Bunlara, Yasa'ya dair bilgiler, ilgili spor dallarının antidoping
politikaları, anti-doping kuruluşları ve anti-doping kural ihlali yapmanın muhtemel sonuçları dahildir;
c. yasaklı madde ve yöntemlerin listesi ile tedavi amaçlı kullanım ayrıcalıkları;
d. gıda takviyeleri.
Madde 20 - Profesyonel davranış kuralları
Taraf Devletler, ilgili ehil profesyonel federasyon/birlik ve kurumları, Yasa'ya uygun olarak, sporda antidopinglebağlantılı
etik, başarılı uygulamalar ve uygun davranış kurallarının oluşturulması ve yürütülmesi konularında teşvik
edeceklerdir,
Madde 21 - Sporcuların ve sporcu destek personelinin dahil edilmesi
Taraf Devletler, kendi imkanları dahilinde, sporcuların ve sporcu destek personelinin, spor ve diğer ilgili kuruluşların
anti-doping çalışmalarına aktif katılımlarını destekleyecekler ve spor kurumlarını da kendi salahiyetlerinde aynısını yapmaya
teşvik edeceklerdir.
Madde 22 - Spor kurumları ve anti-doping konusunda sürekli eğitim ve öğretim
Taraf Devletler, madde 19'da açıklanan konular dahilinde, sporcuları ve sporcu destek personelini, sürekli eğitim ve
öğretime almaları hususunda spor kurumları ve anti-doping kuruluşlarını teşvik edeceklerdir.
Madde 23 - Eğitim ve öğretimde işbirliği
Taraf Devletler işbirliği içinde olacaklar ve etkin anti-doping programları konusunda birbirleri ve ilgili kurumlar ile,
uygun/gerekli görüldüğünde, bilgi, deneyim ve tecrübelerini paylaşacaklardır.
V. Araştırma
Madde 24 - Anti-doping konusunda araştırmanın teşviki
Taraf Devletler, kendi imkanları doğrultusunda, spor kurumları ve diğer ilgili kurumlarla işbirliği içinde aşağıdaki
konularda anti-doping araştırmalarını teşvik ederek geliştirme sorumluluğunu üstlenirler;
a. önleme, yöntem tespiti, davranış ve sosyal yönleri, dopingin yaratacağı sağlık sorunları;
b. kişinin karakterini de göz önüne alarak, bilime dayalı psikolojik ve fizyolojik eğitim programları planlamak üzere
yöntem ve araçlar;
c. bilimsel gelişmelerin sonucunda ortaya çıkan tüm madde ve yöntemlerin kullanımı.
Madde 25 - Anti-doping araştırmasının doğası
Madde 24'de açıklandığı üzere, bir anti-doping araştırması geliştirirken, Taraf Devletler aşağıdakileri garantilerler:
a. araştırma, uluslararası kabul gören etik uygulamalara uymalıdır;
b. araştırma, sporculara yasaklı madde ve yöntem tatbik edilmesini önlemelidir;
c. araştırma ancak, anti-doping araştırması sonuçlarının kötüye kullanımını ya da doping uygulamak üzere
kullanımını engelleyecek yeterli tedbirler alındığı takdirde üstlenilmelidir.
Madde 26 - Anti-doping araştırması sonuçlarının paylaşılması
Ulusal ve uluslararası hukuka uygun olarak Taraf Devletler, uygun/gerekli görüldüğünde, anti-doping araştırma
sonuçlarını diğer Taraf Devletler ve WADA ile paylaşacaklardır.
Madde 27 - Spor bilimi araştırması
Taraf Devletler:
a. bilimsel ve tıbbi kurumların, Yasa'nın prensiplerine uygun olarak spor bilimi araştırması yapmalarını teşvik
ederler;
b. spor kurumları ve sporcu destek personelini, kendi yetkilerinde, Yasa'ya uygun olarak spor bilimi araştırmalarını
uygulamaları için teşvik ederler.
VI. Sözleşmenin uygulanmasının takibi
Madde 28 - Taraflar Kongresi
1. Bu Sözleşme ile Taraflar Kongresi oluşturulmuştur. Taraflar Kongresi, bu Sözleşmenin idari birimi olacaktır.
2. Taraflar Kongresi iki yılda bir olağan oturumunda toplanacaktır. Karar verildiği takdirde ya da Taraf Devletlerin
üçte birinin talebi ile olağanüstü toplanabilir.
3. Her Taraf Devletin Taraflar Kongresinde 1 oy hakkı olacaktır.
4. Taraflar Kongresinin kendi Prosedür Kuralları olacaktır.
Madde 29 - Taraflar Kongresinin danışma kurulu ve gözlemcileri
Dünya Anti-Doping Ajansı, Taraflar Kongresine danışma kurulu olarak davet edilecektir. Uluslararası Olimpiyat
Komitesi, Uluslararası Paralimpik Komite, Avrupa Konseyi ve Beden Eğitimi ve Spor Hükümetlerarası Komitesi (CIGEPS)
gözlemci olarak davet edileceklerdir. Taraflar Kongresi, diğer ilgili organizasyonları da gözlemci olarak davet edebilir.
Madde 30 - Taraflar Kongresinin görevleri
1. Sözleşmenin diğer şartlarında açıklananların yanı sıra, Taraflar Kongresinin görevleri aşağıdaki şekilde olacaktır:
a. Sözleşmenin amaçlarına katkı sağlamak;
b. Dünya Anti-Doping Ajansı ile ilişkileri tartışmak ve Ajansın yıllık çekirdek bütçesine fon sağlama mekanizması
üzerinde çalışmak. Taraf olmayan devletler de tartışmaya davet edilebilirler;
c. Madde 18 uyarınca, Gönüllü Katılım Fonu kaynaklarının kullanımına ilişkin bir planı onaylamak;
d. Taraf Devletlerin, madde 31 uyarınca sunmuş oldukları raporları incelemek;
e. Madde 31 uyarınca, anti-doping sisteminin geliştirilmesi konusunda Sözleşmeye uyulup uyulmadığının takibini
düzenli olarak incelemek. Madde 31'in ötesine geçen her türlü gözlem mekanizması ya da tedbir, madde 17'de açıklandığı
şekliyle Gönüllü Katılım Fonu kanalından mali olarak desteklenecektir;
f. Sözleşmedeki taslak değişiklikleri onaylanmak üzere incelemek;
g. Sözleşme'nin 34.maddesi uyarınca, Dünya Anti-Doping Ajansı tarafından onaylanan Yasaklı Liste ve Tedavi
Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı verme hususundaki değişiklikleri onay için incelemek;
h. Bu Sözleşme çerçevesinde, Taraf Devletler ve Dünya Anti-Doping Ajansı arasındaki işbirliğini tanımlamak ve
yürümesini sağlamak;
i. Her oturumunda incelenmek üzere, Dünya Anti-Doping Ajansından, Yasa'nın uygulanmasına ilişkin bir rapor
istemek;
2. Taraflar Kongresi, görevlerini icra ederken, diğer hükümetlerarası birimler ile işbirliği içine girebilir.
Madde 31 - Taraflar Kongresine sunulan ulusal raporlar
Taraf Devletler, her iki yılda bir Taraflar Kongresine, Sekretarya aracılığıyla UNESCO'nun resmi dillerinden birini
kullanarak, bu Sözleşmenin şartlarına uymak amacıyla kendileri tarafından alınmış olan ilgili tedbirler hakkında tüm bilgileri
vereceklerdir.
Madde 32 - Taraflar Kongresi Sekretaryası
1. Taraflar Kongresi Sekretaryası, UNESCO Genel Direktörü tarafından kurulacak/teçhiz edilecektir.
2. Taraflar Kongresinin talebi üzerine UNESCO Genel Direktörü, Taraflar Kongresince karar verildiği şekilde Dünya
Anti-Doping Ajansı hizmetlerini mümkün olan en yaygın şekilde kullanacaktır.
3. Sözleşmeye ilişkin hizmet giderleri için UNESCO bütçesinden fon sağlanacaktır. Bu fon, uygun düzeyde mevcut
kaynaklar, madde 17 altında bahsi geçen Gönüllü Katılım Fonu ya da iki yılda bir belirlenecek şekilde her ikisinden de
sağlanacaktır. Sekretarya için bütçeden ayrılan fon minimal düzeyde olacaktır. Yeterince anlaşılması gereken bir durum
vardır ki; o da, Sözleşmeyi desteklemek için bağışta bulunulmalıdır.
4. Sekretarya, Taraflar Kongresinin dokümantasyonunu hazırlamanın yanı sıra, toplantıların taslak gündemini
hazırlayacak ve kararların uygulanmasını garantileyecektir.
Madde 33 - Değişiklikler
1. Her Taraf Devlet, yazılı olarak UNESCO Genel Direktörüne başvurarak, bu Sözleşmeye dair değişiklikler
yapılmasını talep edebilir. Genel Direktör, bu talebi tüm Taraf Devletlere iletir. Talebin iletildiği tarihten itibaren altı ay
içinde Taraf Devletlerin en az yarısı onayını verirse, Genel Direktör, bu talebi Taraflar Kongresinin bir sonraki oturumunda
gündeme getirir.
2. Değişiklikler, Taraflar Kongresinde mevcut Taraf Devletlerin üçte ikilik oy çoğunluğu ile kabul edilir.
3. Sözleşmeye dair değişiklikler kabul edildikten sonra, onaylama, kabul, tasvip ya da katılmaları için Taraf
Devletlere gönderilir.
4. Onaylama, kabul, tasvip ya da katılma işlemlerini tamamlamış olan Taraf Devletler için bu Sözleşmeye ilişkin
değişiklikler, Taraf Devletlerin üçte ikisi tarafından, bu maddenin 3. paragrafında bahsi geçen belgelerin muhafaza için tevdi
edilmesinden üç ay sonra yürürlüğe girecektir. Böylece, bir değişikliğe ilişkin onaylama, kabul, tasvip ya da katılma
işlemlerini tamamlayan her Taraf Devlet için söz konusu değişiklik, bahsedilen Taraf Devlet’in onaylama, kabul, tasvip ya da
katılma belgesini muhafaza için tevdi ettiği tarihten üç ay sonra yürürlüğe girecektir.
5. Bu maddenin 4. paragrafı uyarınca değişikliklerin yürürlüğe girmesinden sonra bu Sözleşmeye taraf olan bir
Devlet, farklı bir niyeti olduğunu ifade etmediği sürece:
a. Değişiklik yapılmış şekli ile Sözleşmeye taraf olur
b. Değişiklikleri kabul etmemiş herhangi bir Taraf Devletle ilişkisinde değişmemiş Sözleşmeye taraf olur.
Madde 34 - Sözleşme Ek’ine (Annex) ilişkin özel değişiklik prosedürü
1. Eğer Dünya Anti-Doping Ajansı, Yasaklı Listeyi ya da Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı verme standartlarını
değiştirirse, UNESCO Genel Direktörüne yazılı olarak bu değişiklikleri bildirir. Genel Direktör bu değişiklikleri,
Sözleşmenin ilgili Ek'i (Annex) için önerilen teklifler olarak Taraf Devletlere derhal bildirir. Ek'e (Annex) ilişkin
değişiklikler, ya Taraflar Kongresinin bir oturumunda ya da yazılı istişare ile onaylanacaktır.
2. Taraf Devletler, ya yazılı istişare durumunda teklif edilen değişikliğe Genel Direktörün bildirisinden sonra 45 gün
içinde yine yazılı olarak itirazda bulunurlar ya da Taraflar Kongresi oturumunda itirazda bulunurlar. Eğer Taraf Devletlerin
üçte ikisi itirazda bulunmazsa, teklif edilen değişiklik Taraf Devletlerce kabul edilmiş sayılır.
3. Taraflar Kongresince onaylanmış olan değişiklikler, Taraf Devletlere Genel Direktör tarafından bildirilir. Herhangi
bir Taraf Devlet bildiriden itibaren 45 gün içinde Genel Direktöre bu değişiklikleri onaylamadığını iletmemişse, değişiklikler
45 gün sonra yürürlüğe girer.
4. Genel Direktöre, onaylanan değişikliği kabul etmediğini bildirmiş olan bir Taraf Devlet, önceki paragraflara
istinaden Ek'in (Annex) değişmemiş haline bağlı kalır.
VII. Nihai şartlar/maddeler
Madde 35 - Federal ya da üniter olmayan anayasal sistemler
Federal ya da üniter olmayan anayasal sisteme sahip Taraf Devletler için aşağıdaki şartlar geçerli olacaktır:
a. bu Sözleşmenin şartları uyarınca, federal ya da merkezi yasama kuvvetinin yasal yetkisindeki uygulamalar ile
federal ya da merkezi hükümetin yükümlülükleri, federal olmayan Taraf Devletlerinki ile aynı olacaktır;
b. bu Sözleşmenin şartları uyarınca, Federasyon tarafından anayasal sistemde yasal tedbirler almaları zorunlu
kılınmayan özel statüye tabi eyalet, ilçe, vilayet ya da kantonların yetkisindeki uygulamalar için Federal hükümet, bu eyalet,
ilçe, vilayet ya da kantonların yetkili makamlarını, bahsi geçen şartları tavsiye kararları şeklinde onaylamaları için
bilgilendirir.
Madde 36 - Onaylama, Kabul Tasvip ya da Katılma
Bu Sözleşme, UNESCO Üye Devletlerinin kendi anayasal usullerine uygun olarak onaylama, kabul, tasvip ya da
katılmalarına tabidir. Onaylama, kabul, tasvip ya da katılma belgeleri, UNESCO Genel Direktörü tarafından muhafaza
edilecektir.
Madde 37- Yürürlüğe Giriş
1. Bu Sözleşme, otuzuncu onaylama, kabul, tasvip ya da katılma belgesinin muhafaza için tevdi edilme tarihinden 30
gün geçtikten sonraki müteakip ayın ilk günü yürürlüğe girer.
2. Kendisini bağlayacak onayı veren herhangi bir Devlet için Sözleşme, kendi onaylama, kabul, tasvip ya da katılma
belgesini muhafaza için tevdi ettiği tarihten 30 gün geçtikten sonraki müteakip ayın ilk günü yürürlüğe girer.
Madde 38 - Sözleşmenin bölgesel yayılması
1. Onaylama, kabul, tasvip ya da katılma belgesini muhafaza için tevdi eden her Devlet, uluslararası ilişkilerinden
sorumlu oldukları bölge ya da bölgeleri belirler ve hangi bölgede Sözleşmenin uygulanacağını açıklar.
2. Herhangi bir Taraf Devlet, ileriki bir tarihte, UNESCO'ya bir deklarasyon sunarak, bu Sözleşmenin uygulanacağı
diğer bölgeleri belirtebilir. Bu bölgeye ilişkin olarak Sözleşme, deklarasyonun muhafaza için tevdi edildiği kişinin belgeyi
alım tarihinin üzerinden 30 gün geçmesinden sonraki müteakip ayın ilk günü yürürlüğe girer.
3. Yukarıdaki iki paragrafa istinaden verilen tüm deklarasyonlar, ilgili deklarasyonda belirtilen bölge hususunda,
UNESCO'ya sunulan bir bildirim ile geri çekilebilir. Bu tür bir geri çekme, bildirimin muhafaza için tevdi edildiği kişinin
belgeyi alım tarihinin üzerinden 30 gün geçmesinden sonraki müteakip ayın ilk günü yürürlüğe girer.
Madde 39 - Çekilme
Her Taraf Devlet, bu Sözleşmeden çekilebilir. Çekilme ihbarı, UNESCO Genel Direktörüne yazılı olarak
bildirilecektir. Çekilme, ihbar belgesinin alınmasının ardından altı ay geçtikten sonraki müteakip ayın ilk günü yürürlüğe
girer. Çekilme yürürlüğe girdiği tarihe kadar ilgili Taraf Devlet mali yükümlülüklerini yerine getirmeye devam edecektir.
Madde 40 - Muhafaza eden yetkili
UNESCO Genel Direktörü, bu Sözleşmeyi ve muhtemel değişikliklerini muhafaza eden yetkili olacaktır. Muhafaza
eden yetkili olarak, UNESCO Genel Direktörü, bu Sözleşmeye Taraf Devletleri ve Teşkilata diğer Üye Devletleri
aşağıdakiler hakkında bilgilendirir:
a. herhangi bir onaylama, kabul, tasvip ya da katılma belgesinin muhafaza için tevdi edilmesi;
b. madde 37 uyarınca bu Sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihi;
c. madde 31’in şartlarına uygun olarak hazırlanan raporlar;
d. madde 33 ve 34 uyarınca Sözleşme ya da Eklerine (Annex) dair herhangi bir değişiklik ve değişikliğin yürürlüğe
girme tarihi;
e. madde 38 uyarınca yapılan herhangi bir deklarasyon ya da bildirim;
f. madde 39 uyarınca yapılan herhangi bir bildirim ve çekilmenin hangi tarihte yürürlüğe gireceği;
g. Bu Sözleşmeye dair herhangi bir diğer eylem, bildirim veya ileti.
Madde 41 - Kayıt
Birleşmiş Milletler Şartı'nın 102. Maddesine uygun olarak, bu Sözleşme UNESCO Genel Direktörünün talebiyle
Birleşmiş Milletler Sekretaryasına kayıt edilecektir.
Madde 42 - Geçerli metinler
1. Ekleri (Annexes) dahil bu Sözleşme, Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca dillerinde
yazılmıştır. Altı metin de eşit derecede geçerlidir.
2. Bu Sözleşmenin Ekleri (Appendices) de Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca dillerinde
yazılmıştır.
Madde 43 - Çekinceler
Bu Sözleşmenin amaç ve hedeflerine uymayan hiçbir çekinceye izin verilmeyecektir.
Ek I - Yasaklı Liste-Uluslararası Standart
Ek II - Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı Vermek için Standartlar
İlave I - Dünya Anti-Doping Yasası
İlave II - Uluslararası Laboratuar Standartları
İlave III - Uluslararası Test Standartları
EK-1 (ANNEX-1)
DÜNYA ANTĠ-DOPĠNG YASASI
2005 YASAKLI LĠSTESĠ
ULUSLARARASI STANDART
Yasaklı Liste resmi metni Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA) tarafından sağlanacaktır ve İngilizce ve Fransızca
olarak yayınlanacaktır. İngilizce ve Fransızca metinler arasında herhangi bir uyuşmazlık olursa, İngilizce metin geçerli
olacaktır.
Bu liste, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
2005 YASAKLI LĠSTESĠ
DÜNYA ANTĠ-DOPĠNG YASASI
1 Ocak 2005'den itibaren geçerlidir
Tüm ilaçların kullanımı, tıbbi gerekçeler ile sınırlı olmalıdır.
HER HALÜKARDA (YARIġMA ĠÇĠ VE YARIġMA DIġI) YASAK OLAN
MADDELER:
YASAKLI MADDELER
S1. ANABOLĠK AJANLAR
Anabolik ajanların kullanımı yasaktır.
1. Anabolik Androjenik Steroidler (AAS)
(a) Eksojenler* AAS aşağıdakileri içerir:
18 α-homo-17-β-hidroksiest-4-en-3-
on; bolasteron; boldenon; boldion; kalusteron; klosbetol; danazol;dihidroklormetiltestosteron; delta-1 androsten-3;
17-dion; delta 1-androstenediol; delta 1-dihidrotetosteron;
drostanolon; etilestrenol; fluoksimesteron; formebolon; furazabol; gestrinon; 4-hidroksitestosteron; 4-
hidroksi-19-
nortestosteron; mestenolon; mesterolon; metenolon; metandienon; metandriol; metildienolon;metiltrienolon; metiltes
tosteron; miboleron; nandrolon; 19-norandrostendiol; 19-
norandrostendion; norboleton;norklostebol; noretandrolon; oksabolon; oksandrolon; oksimesteron; oksimetolon; kui
nbolon; stanozolol;stenbolon; tetrahidrogestrinon; trenbolon ve diğer benzeri kimyasal ve biolojik etkili maddeler.
(b) Endojenler** AAS;
androstenediol (androst-5-en-3β, 17β-diol); androstenedion (androst-4-en-3,17-
dion); dehidrofiandrosteron(DHEA); dihidrotestosteron; testosteron ve aşağıdaki metabolitler ve izomerler: 5α-
androston-3α,17α-diol; 5α-androston-3α,17β-diol; 5-androston-3β,17α-diol; 5α-androston-3β,17β-diol; androst-4-en-
3α,17α-diol; androst-4-en-3α,17β-diol; androst-4-en-3β,17α-diol; androst-5-en-3α,17α-diol; androst-5-en-3α,17β-
diol; androst-5-en-3β,17α-diol; 4-androstenediol (androst-4-en-3β,17β-diol); 5-androstenedion (androst-5-en-
3,17 dion);epi-dihidrotestosteron; 3α-hidroksi-5α-androston-17-one; 3-hidroksi-5α-androston-17-one; 19-
norandrosteron; 19-noretiokolanolon.
Vücudun yukarıda listelenen Yasaklı Maddelerden birisini doğal olarak üretme yeteneğine sahip olduğu durumlarda;
bir sporcunun numunesindeki yasaklı madde konsantrasyonu, mataboliti, belirleyicisi ya da ilgili diğer oran(lar) normal
insanda bulunan değer sırasından fazla sapma gösteriyorsa, bunun normal endojen ürün ile uyumlu olması olası değildir, o
zaman numune yasaklı maddeyi ihtiva ediyor olarak kabul edilir. Sporcu, yasaklı madde derişimi, mataboliti, belirleyicisi ya
da ilgili diğer oran(lar)ın fizyolojik ya da patolojik şartlara istinaden ortaya çıktığını kanıtlar ise, o zaman bir numune Yasaklı
Madde içeriyor olarak kabul edilmez. Her halükarda ve her türlü derişimde laboratuar, eğer güvenilir analitik yöntemler
kullanarak Yasaklı Maddenin egzojen kökene sahip olduğunu gösterebilirse vakayı Aleyhte Analitik Bulgu olarak rapor eder.
Eğer laboratuarın sonucu kesin/kanıtlayıcı değilse ve yukarıdaki paragrafta bahsi geçen herhangi bir derişime
rastlanmamışsa, ancak ciddi emareler varsa, ilgili anti-doping kuruluşu, daha detaylı bir incelemeye girebilir, örneğin,
Muhtemel Yasaklı Madde kullanımına ilişkin referans steroid profilleri ile karşılaştırma yapmak gibi.
Laboratuarın, güvenilir analitik yöntemlere dayalı olarak Yasaklı Maddenin egzojen kökene sahip olduğunu
göstermiş ve vakayı Aleyhte Analitik Bulgu olarak rapor etmiş olduğu durumlar hariç, eğer laboratuar T/E oranını 1'e 4'ten
daha yüksek olarak rapor ettiyse, oranın fizyolojik ya da patolojik olup olmadığını belirlemek için ileri araştırmalar
yapılmalıdır.
Bir inceleme, önceki ve/veya müteakip testlerin incelenmesini içerir. Eğer önceki testler mevcut değilse, sporcu 3 ay
içinde habersiz olarak en az 3 kez teste alınır.
Eğer sporcu inceleme döneminde işbirliğinden kaçarsa, sporcunun numunesinin Yasaklı madde içerdiği kabul edilir.
2. AĢağıdakiler dahil, fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, diğer Anabolik ajanlar
Klenbuterol, zeranol, zilpaterol
Bu bölümde açıklayıcı olması amacı ile:
* "egzojen", vücudun doğal olarak üretmesi imkansız olan maddelerdir.
** "endojen", vücudun doğal olarak üretebildiği maddelerdir.
S2. HORMONLAR VE ĠLGĠLĠ MADDELER
Aşağıdaki maddeler ve benzer kimyasal yapıya veya biyolojik etkiye sahip diğer maddeler ile bunların etkilerini
taklit eden/gösteren maddelerin kullanımı yasaktır:
1. Eritropoitein (EPO)
2. Büyüme Hormonu (hGH), İnsülin-benzeri büyüme faktörü (IGF-1), Mechano büyüme faktörleri (MGFs);
3. Gonadotropin (Lh, hcG);
4. İnsülin;
5. Kortikotropin.
Sporcu, konsantrasyonun fizyolojik ya da patolojik nedenlere bağlı olduğunu kanıtlamadığı sürece, sporcunun
numunesindeki madde konsantrasyonu, metaboliti, belirleyicisi ya da ilgili diğer oran(lar) normal insanda bulunan değer
sırasından saparsa, bunun normal endojen ürün ile uyumlu olması olası değildir, o zaman numune yasaklı maddeyi
(yukarıdaki listedekiler) ihtiva ediyor olarak kabul edilir.
Listeye dahil olan hormonun kimyasal yapısı, biyolojik etkisi, teşhissel belirleyicisi veya serbest kalma faktörü ile
aynı özelliklere sahip diğer maddelerin varlığı ya da teşhis edilen maddenin egzojen kökene sahip olduğunu belirten diğer
bulgular Aleyhte Analitik Bulgu olarak rapor edilir.
S3. BETA- 2 AGONĠSTLER
Tüm Beta-2 agonistler, D- ve L- izomerleri dahil, yasaktır. Kullanımları, Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığını
gerektirir.
İstisnai olarak, formoterol, salbutamol, salmeterol ve terbutalin, astımı ve egzersiz nedenli astımı önlemek/tedavi
etmek için nefes yolu ile alındığında, kısaltılmış Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı belgesi gerektirmektedir.
Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı verilmesine rağmen, laboratuar bir salbutamol derişimini 1000 ng/mL'den daha
yüksek rapor ederse, bu durum Aleyhte Analitik Bulgu olarak kabul edilir. Sporcunun, bu anormal durumun,
alınmışsalbutamolun tedavi amaçlı kullanımı sonucunda ortaya çıktığını kanıtlaması gerekir.
S4. ANTĠ-ESTROJENĠK FAALĠYETLĠ AJANLAR
Aşağıdaki anti-astrojenik madde sınıfları yasaklanmıştır.
1. Aminoglutetimid, anastrozol, egzemestan, formestan, letrozol, testolakton içeren ancak bunlarla
sınırlandırılmayanAromataz inhibitörler.
2. Raloksifen, tamoksifen, toremifen içeren ancak bunlarla
sınırlandırılmayan estrojen reseptör modulatörler (SERMs).
3. Fulvestrant, klomifen, siklofenil içeren ancak bunlarla sınırlandırılmayan diğer anti-östrojenikler
S5. DĠYÜRETĠKLER (ĠDRAR SÖKTÜRÜCÜLER) VE DĠĞER SĠLĠCĠLER
Diyüretikler ve diğer siliciler yasaktır.
Aşağıdaki maddeleri içeren ancak bunlarla sınırlandırılmayan siliciler:
Epitestosteron, probenesid, alfa-redüktaz inhibitörler (örneğin finasterid, dutasterid) ve plazma geniĢleticiler
(örneğin, albümin, dekstran, hidroksi etil niĢasta)
Diyüretiklere aşağıdakiler dahildir:
Asetozolamid, amilorid, bumetanid, kanrenon, klortalidon, etakrinik asit, furosemid, indapamid,matolazon, s
pironolakton, tiazid (örneğin; bendroflumetiazid, klorotiazid, hidroklorotiazid), triamteren ve diğer benzer kimyasal ve
biyolojik etkili maddeler.
Eğer sporcunun idrarında diyüretik, eşik ya da alt eşik düzeyde Yasaklı Madde(ler) içeriyorsa, o zaman Tedavi
Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı geçerli sayılmaz.
YASAKLI YÖNTEMLER
M1. OKSĠJEN TRANSFERĠNĠN ARTTIRIMI
Aşağıdakiler yasaklanmıştır:
a. tıbbi tedavi dışında, otolog, homolog ya da heterolog kan kullanımı veya herhangi kökende kırmızı kan hücresi
ürünleri kullanımı dahil olmak üzere kan dopingi yapmak.
b. perflurokemikal, efaproksiral (RSR 13) ve modife edilmiş hemoglobin ürünleri dahil (örneğin hemoglobine dayalı
kan değişimi, mikro-kapsüllenmiş hemoglobin ürünleri) fakat bunlarla sınırlı kalmamak kaydıyla, oksijen alımı, taşınması ya
da dağıtımdaki yapay artış.
M2. KĠMYASAL VE FĠZĠKSEL MANĠPÜLASYON
Aşağıdakiler yasaktır:
Doping kontrolünde alınan numunelerin bütünlüğü ve geçerliliğini değiştirmek üzere tahrifat yapmak ya da teşebbüs
etmek.
Bunlara, damar içine zerk etme*, kateterizasyon ve idrar değiştirme dahildir ancak bunlarla sınırlı değildir.
*Kurallara uygun akut tıbbi tedavi haricinde, damar içine zerk etme yasaktır.
M3. GEN DOPĠNGĠ
Sporcu performans kapasitesini arttıracak hücreler, genler, genetik elementler ya da gen ifadesi değişiminin tedavi
amaçlı olmayan kullanımı yasaktır.
YARIġMA-ĠÇĠ YASAKLI MADDE VE YÖNTEMLER
Yukarıda bahsi geçen S1-S5 ve M1-M3 arası kategorilere ek olarak aĢağıdaki kategoriler yarıĢma içinde
yasaklanmıĢtır:
YASAKLI MADDELER
S6. UYARICILAR
Aşağıdaki uyarıcılar, ilgili D- ve L- izomerleri dahil yasaktır.
Adrafinil, amfepramon,
amfetamin, amfetaminil, amifenazol, benzfetamin, bromantan, dimetilamfetamin,efedrin**, etilamfetamin, efilefrin, f
amprofazon, fendimetrazin, fenetilin, fenfluramin, fenkamfamin, fenkamin,fenmetrazin, fenproporeks, fentermine, fu
rfenoreks, karfedon, katin*, klobenzoreks,
kokain, mefenoreks,mefentermin, mesokarb, metamfematin, metilamfetamin, metilefedrin**, metilendioksiamfetami
n,metilendioksimetamfetamin,
metilfenidet, modafinil, nikatamin, norfenfluramin, parafidroksanfetamin, pemolin,prolintan, selegili
n, striknin ve benzeri kimyasal yapıya ve biyolojik etkilere*** sahip diğer maddeler.
* Katin, idrardaki konsantrasyonu mililitre başına 5 mikrogramdan fazla ise yasaktır.
* Efedrin ve metilefedrinin her biri, idrardaki konsantrasyonu mililitre başına 10 mikrogramdan fazla ise yasaktır.
*** 2005 İzleme Programına dahil edilen maddeler (bupropiyon,
kafein, fenilefrin, fenilpropanolamin, pipradrol,pseudoefedrin, sinefrin) Yasaklı madde olarak kabul edilmezler.
Not: Lokal anestezik ajanlarla birleştirilmiş adrenalin veya adrenalinin lokal kullanımı (örn: nasal, oftalmolijik)
yasaklı değildir.
S7. NARKOTĠKLER
Aşağıdaki narkotikler yasaklanmıştır:
Buprenorfin, dekstromoramid, diamorfin (heroin), fentanil ve türevleri, hidromorfin, metadon,
morfin,oksikodon, oksimorfon, pentazosin, petidin.
S8. KANNABINOIDLER
Kannabinoidler (örneğin, haşhaş, maruana) yasaklanmıştır.
S9. GLUKOKORTĠSTEROĠDLER
Ağız yolu ile, rektal, damardan ya da kas içi kullanılan glukokortisteroidler yasaktır. Kullanımları, Tedavi Amaçlı
Kullanım Ayrıcalığı onayı gerektirir.
Diğer tüm alım şekilleri, kısaltılmış Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı gerektirir.
Dermatolojik hazır ilaçlar yasak değildir.
BELĠRLĠ SPOR DALLARINDA YASAK OLAN MADDELER
P1. ALKOL
Alkol, aşağıdaki sporlarda, sadece yarışma esnasında yasaktır. Teşhis, nefes ve/veya kan analizi ile yapılacaktır. Her
spor dalı için doping ihlali eşiği parantez içinde belirtilmiştir:
Havacılık Sporları (FAI) (0.20 g/L)
Okçuluk (FITA) (0.10 g/L)
Otomobil Sporları (FIA) (0.10g/L)
Bilardo (WCBS) (0.20 g/L)
Gülle Yuvarlama Sporu (CMSB) (0.10 g/L)
Karate (WKF) (0.10 g/L)
Modern Pentatlon (UIPM) (0.10 g/L) Atıcılığı içeren disiplinler için
Motosiklet (FIM) (0.00 g/L)
Kayak (FIS) (0.10 g/L)
P2. BETA-BLOKERLER
Aksi belirtilmedikçe, Beta-blokerler, aşağıdaki spor dallarında sadece yarışma içinde yasaklanmıştır.
Havacılık Sporları (FAI)
Okçuluk (FITA) (Yarışma dışında da yasaktır)
Otomobil Sporları (FIA)
Bilardo (WCBS)
Yarış Kızağı (FIBT)
Gülle Yuvarlama Sporu (CMSB)
Briç (FMB)
Satranç (FIDE)
Curling (Buz Topacı) (WCF)
Cimnastik (FIG)
Modern Pentatlon (UIPM)-Atıcılık içeren disiplinlerde
Motosiklet (FIM)
Dokuz Labut Bowling (FIQ)
Yelken (ISAF) Yarışmada sadece dümenci için
Atıcılık (ISSF) (Yarışma dışında da yasaktır)
Kayak (FIS) Kayaklı atlama ve serbest stil snow-board
Yüzme (FINA) Atlama ve senkronize yüzme
Güreş (FILA)
Aşağıdakileri içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan Beta blokerler:
Asebutolol, alprenolol, atenolol, betaksolol, bisoprolol, bunolol, karteolol, karvedilol, seliprolol, esmolol,labetal
ol, levobunolol, metipranolol, metoprolol, nadolol, oksprenolol, pindolol, propranolol, sotalol, timolol ve benzer
bileşikler.
BELĠRTĠLMĠġ MADDELER*
Belirtilmiş maddeler* aşağıdadır:
Efedrin, L-metilamfetamin, metilefedrin
Kannobinoidler
Klenbuterol hariç tüm beta-2 agonistler
Probenesid
Tüm glukokortikosteroidler
Tüm beta blokerler
Alkoller
* "Yasaklı Liste, genel olarak tıbbi ürünlerin içinde bulunmalarından dolayı istenmeyen anti-doping ihlallerine
elverişli olan veya doping maddesi olarak kötü amaçla kullanılabilen belirtilmiş maddeleri tanımlayabilir. Bu tür bir
kullanımı içerendoping ihlali, "... Sporcu belirtilen maddeyi spor performansını arttırmak amacı ile kullanmadığını kanıtlar..."
şartı ile sporcuya verilecek cezada indirim ile sonuçlanabilir."
EK II (ANNEX II)
TEDAVĠ AMAÇLI KULLANIM AYRICALIĞI VERMEK ĠÇĠN STANDARTLAR
Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA) "TEDAVĠ AMAÇLI KULLANIM AYRICALIĞI VERMEK
ĠÇĠNSTANDARTLAR"dan alıntı; 1 Ocak 2005 tarihinde yürürlüğe girmiĢtir.
4.0 Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı vermek için kriter
Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı (TAKA) sporcuya, Yasaklı Listede yer alan Yasaklı bir Madde veya Yasaklı bir
Metodu kullanma izni verir. TAKA için başvuru, Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı Komitesi (TAKAK) tarafından
incelenir. TAKAK, bir Anti-doping kuruluşu tarafından görevlendirilecektir. Ayrıcalık, sadece aşağıdaki kritere kesin
uyulması kaydı ile verilebilir:
[Yorum: Bu standart, Yasa’ya uygun olarak ve Yasa’da tanımlandığı şekli ile tüm sporcular için geçerlidir. Örneğin,
engelsiz sporcular ve engelli sporcular. Bu standart sporcunun şartlarına göre uygulanacaktır. Örneğin, engelli bir sporcu için
verilen ayrıcalık, başka bir sporcu için uygun olmayabilir]
4.1 Bir sporcu, bir müsabakaya katılmadan en az 21 gün önce TAKA için başvurusunu sunmalıdır.
4.2 Eğer akut ya da kronik bir tıbbi durumun tedavi edildiği süreçte Yasaklı Madde ya da Yöntem kullanılmak
zorunda ise, sporcunun sağlığında belirgin bir iyileşme görülmesi gerekir.
4.3 Yasaklı Madde ya da Yöntemin tedavi amaçlı kullanımının, sporcunun meşru/kurallar dahilinde tedavisini
müteakip normal sağlık koşullarına dönmesinin yanı sıra performans arttırıcı herhangi bir etki yaratmaması gerekir.
Herhangi endojenhormon düzeyini "düşük-normal" seviyeye çıkarmak için Yasaklı Madde ya da Yöntemin kullanımı kabul
edilebilir tedavi amaçlı müdahale değildir.
4.4 Bunun dışında Yasaklı Madde ya da Yöntemin kullanımına dair makul tedavi amaçlı bir alternatif yoktur.
4.5 Yasaklı Madde ya da Yöntemin farklı şekilde kullanımının nedeni, Yasaklı Listeden herhangi bir maddenin daha
önceden, tamamen ya da kısmen, tedavi amaçlı olmayan kullanımı olamaz.
4.6 TAKA, belgeyi veren birim tarafından aşağıdaki koşullarda iptal edilebilir:
a. sporcu, ayrıcalığı veren anti-doping kuruluşu tarafından ortaya koyulan herhangi gereklilik ya da şarta tamamen
uymadıysa;
b. TAKA'nın verilmiş olduğu dönem sona ermişse;
c. sporcuya, TAKA'sının anti-doping kuruluşu tarafından geri çekildiği bildirilmişse;
[Yorum: Her TAKA'nın TAKAK tarafından tespit edilmiş bir geçerlilik süresi vardır. TAKA'nın iptal edildiği ya da
süresinin dolmuş olduğu fakat hala o maddenin sporcunun vücudunda bulunduğu dönemler olabilir. Bu durumlarda, aleyhte
bulgunun ön incelemesini yapan anti-doping kuruluşunun, ilgili madde ile TAKA'nın bitiş süresi ya da geri alınma nedeni
arasındaki bağlantıyı göz önüne alması gerekmektedir.]
4.7 Bir TAKA başvurusu, aşağıdaki durumlar hariç geriye dönük onay için göz önüne alınmaz:
a. acil müdahalelerde ya da akut medikal durumun tedavisi gerekli olduğunda; ya da
b. istisnai durumlardan dolayı, doping kontrolü öncesinde başvuru yapılması için yeterli zaman veya imkan olmaması
ya da TAKAK'ın değerlendirecek yeterli zamanı olmaması durumunda.
[Yorum: Bir TAKA başvurusu yapılmadan önce, Yasaklı madde veya Yöntemin farklı kullanımının bildirilmesini
gerektiren tıbbi acil ya da akut durum olması pek olası değildir. Aynı şekilde, çok yakın zamanda gerçekleştirilecek
yarışmalardan dolayı bir başvurunun hızlandırılmış incelenmesi de pek rastlanan bir durum değildir. TAKA’ları veren antidoping
kuruluşlarının, bu tür durumlara izin veren iç prosedürleri olmalıdır.]
5.0 Bilginin gizliliği
5.1 Başvuru sahibi, başvuruya ait tüm bilgileri, TAKAK üyelerine ve talep edilirse, diğer bağımsız tıbbi ya da
bilimsel uzmanlara ya da TAKA yürütme, inceleme veya başvuru sürecine dahil olan ilgili tüm personele sunmak zorundadır.
Eğer dışarıdan bağımsız bir uzmanın yardımı gerekirse, doğruluğu sporcunun sorumluluğunda olmak kaydıyla,
başvurunun tüm detayları, sporcunun kimliği ifşa edilmeksizin verilecektir. Yasa'nın şartları uyarınca başvuru sahibi aynı
zamanda, TAKAK kararlarının diğer ilgili anti-doping kuruluşlarına iletilmesine yazılı onay vermelidir.
5.2 Sürece dahil olan TAKAK üyeleri ve Anti-doping Kuruluşu idaresi, tüm faaliyetleri kesin gizlilik içinde
yürütecektir. Tüm TAKAK üyeleri ve dahil olan personel, gizlilik anlaşmaları imzalayacaklardır.
Aşağıdaki bilgileri gizli tutacaklardır:
a. doğruluğu sporcunun sorumluluğunda olmak kaydıyla, sporcu ve doktor tarafından sağlanan tüm bilgi ve veriler;
b. sürece dahil olan doktorun adını da içeren başvurunun tüm detayları.
Eğer sporcu, kendi adına herhangi bir sağlık bilgisi elde etmek için, TAKAK ya da WADA TAKAK hakkını iptal
ederse, durumu doktoruna yazılı olarak bildirmelidir. Böyle bir kararın sonucunda sporcu TAKA onayı alamaz ya da
mevcutTAKA'yı yenileyemez.
6.0 Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı Komiteleri (TAKAK)
TAKAK aşağıdaki talimatlar doğrultusunda oluşturularak hareket edeceklerdir:
6.1 TAKAK'da sporcu bakımı ve tedavisi konularında deneyimli, klinik, antrenman ve spor hekimliğinde geniş
bilgiye sahip olan en az 3 doktor yer alacaktır. Bağımsız karar verilmesini garantilemek için TAKAK üyelerinin
çoğunluğunun Anti-doping Kuruluşunda resmi bir sorumluluğu olmaması gerekmektedir. Tüm TAKAK üyeleri, menfaat/hak
ihlali anlaşması imzalayacaklardır. Engelli sporcuları içeren başvurularda, en az bir TAKAK üyesi engelli sporcuların bakım
ve tedavisine dair özel deneyime sahip olmalıdır.
6.2 TAKAK, TAKA başvurularını değerlendirirken uygun/gerekli görülen her türlü tıbbi ya da bilimsel bilirkişi
raporuna başvurabilirler.
6.3 WADA TAKAK, madde 6.1'de açıklanan kriterde kişilerden oluşacaktır. WADA TAKAK, AntidopingKuruluşları
tarafından verilen TAKA kararlarını kendi inisiyatifinde incelemek üzere kurulmuştur. Yasa'nın madde
4.4'ünde açıklandığı üzere, WADA TAKAK, Anti-doping Kuruluşları tarafından TAKA'ları reddedilmiş olan sporcuların
başvuruları üzerine kararları tekrar inceleyecektir.
7.0 Tedavi Amaçlı Kullanım Ayrıcalığı (TAKA) başvuru süreci
7.1 Bir TAKA, ilgili tüm dokümanları da içeren tamamen doldurulmuş başvuru formunun ele geçmesinden sonra
değerlendirmeye alınabilir (Ek 1-TAKA formuna bkz). Başvuru sürecinde, kesin tıbbi gizlilik prensipleri hakim olacaktır.
7.2 Ek-1’de (Annex-1) açıklandığı üzere TAKA başvuru formları, ilave bilgilerin dahil edilmesi için AntidopingKuruluşları
tarafından değiştirilebilir ancak herhangi bir bölüm ya da konu başlığı çıkartılamaz.
7.3 TAKA Başvuru formları, Anti-doping Kuruluşları tarafından farklı dillere çevirtilebilir ancak başvuru formları
üzerinde İngilizce veya Fransızca yazılar kalmalıdır.
7.4 Bir sporcu TAKA için birden fazla Anti-doping Kuruluşuna başvuramaz. Başvuruda sporcunun yaptığı spor dalı,
uygun/gerekli yerlerde, disiplini ve özel pozisyonu ya da rolü belirtilecektir.
7.5 Başvuruda, Yasaklı madde veya yöntemin farklı şekilde kullanımı için daha önceden istenmiş ve/veya mevcut
izin talebi, kime talepte bulunulduğu ve ilgili birimin kararı belirtilmelidir.
7.6 Başvuru, kapsamlı tıbbi geçmiş, tüm kontrollerin sonuçları, laboratuar araştırmaları ve benzeri ilgili çalışmaları
kapsayacaktır.
7.7 Anti-doping Kuruluşuna bağlı TAKAK tarafından talep edilen herhangi ilgili ek araştırma, kontrol veya benzeri
çalışmanın masrafları, başvuru sahibi kişi ya da bağlı olduğu ulusal idari birim tarafından karşılanacaktır.
7.8 Başvuruya, sporcunun tedavisinde Yasaklı Madde veya Yöntemin kullanım gerekliliğini resmen doğrulayan ehil
bir doktorun beyanı dahil edilecektir. Ayrıca, bu durumun tedavisinde neden yasak olmayan bir alternatifin
kullanılamayacağı ya da kullanılmadığı açıklanacaktır.
7.9 Söz konusu Yasaklı Madde veya Yöntemin kullanımının dozu, sıklığı, şekli ve süresine ilişkin detaylar
belirtilecektir.
7.10 TAKAK kararları, tüm dokümantasyonun alınmasından itibaren 30 gün içinde tamamlanarak ilgili AntidopingKuruluşu
tarafından sporcuya yazılı olarak bildirilecektir. Anti-doping Kuruluşu Kayıtlı sporcu listesinden bir
sporcuya TAKA verilmesi durumunda, testten muafiyetin süresi ve TAKA'ya dair şartları içeren onay sporcu
ve WADA'ya zamanında iletilecektir.
7.11 (a) WADA TAKAK, Yasa'nın madde 4.4'ünde açıklandığı şekli ile, bir sporcudan, Anti- doping Kuruluşu
tarafından verilmiş olan TAKA kararını tekrar inceleme talebi alındıktan sonra, Yasa'nın madde 4.4'ünde açıklandığı şekli ile,
bu kararı geri çevirebilir. Sporcu, TAKA için Anti-doping Kuruluşuna daha önceden sunmuş olduğu tüm bilgileri bir ücret
eşliğinde WADA TAKAK'a da sunacaktır. İnceleme süreci tamamlanana kadar orijinal karar yürürlükte kalır.
Süreç,WADA'nın bilgileri almasından itibaren en fazla 30 gündür.
(b) WADA herhangi bir zamanda inceleme yapabilir. WADA TAKAK, incelemesini 30 gün içinde tamamlamalıdır.
7.12 Eğer inceleme sonucunda, verilmiş olan TAKA kararı bozulursa, bozulmuş olan karar geriye dönük işlemez ve
sporcunun TAKA'nın verilmiş olduğu dönemde aldığı sonuçlar iptal edilmez. Yeni karar sporcuya bildirildikten itibaren 14
içinde yürürlüğe girer.
8.0 Kısaltılmış tedavi amaçlı kullanım ayrıcalığı (KTAKA) başvuru süreci
8.1 Yasaklı Maddeler Listesine dahil olan bazı maddelerin, sıklıkla sporcular arasında rastlanan sağlık şartlarını
düzeltmek için kullanıldığı bilinmektedir. Bu gibi durumlarda, 4 ve 7. bölümlerde açıklandığı şekilde tam başvuru şarttır. Bu
yüzden, kısaltılmış TAKA süreci ortaya çıkarılmıştır.
8.2 Kısaltılmış süreç kanalıyla izin verilen maddeler aşağıdakiler ile sınırlıdır:
Solunum yolu ile alınan Beta - 2 agonistler (farmoterol, salbutamol, salmeterol ve terbutalin) ve etkisiz şekilde
alınanglukokortisteroidler.
8.3 Yukarıda maddelerden birini kullanmak için, sporcunun Anti-doping Kuruluşuna, tedavi amaçlı kullanım
gerekliliğini açıklayan tıbbi bir bildiri sunması gerekmektedir. Bu tip bir tıbbi bildiride, Ek-2'de (Annex-2) belirtildiği
şekilde, teşhis, ilacın adı, dozajı, kullanım şekli ve tedavi süresi açıklanacaktır.
Mümkünse, teşhisi koyarken yapılmış olan tüm testler de dahil edilecektir (sonuç ya da detay vermeksizin).
8.4 Kısaltılmış süreç aşağıdakileri içerir:
(a) Kısaltılmış sürece bağlı Yasaklı maddenin kullanım onayı, Anti-doping Kuruluşunun tam başvuruyu almasından
itibaren etkin hale gelir. Tamamlanmamış başvurular, başvuru sahibine geri gönderilmelidir;
(b) Anti-doping Kuruluşu, tam başvurunun ellerine geçtiğini derhal sporcuya bildirir. Uygun olan durumlarda,
sporcunun Uluslararası Federasyonuna, Ulusal federasyonuna ve NADO'ya da bildirilir.
Anti-doping Kuruluşu durumu WADA'ya sadece Uluslararası düzeyde bir sporcunun başvurusunu aldığında bildirir.
(c) KTAKA için başvuru aşağıdaki durumlar hariç geriye dönük olarak ele alınmaz:
- eğer acil tedavi ya da akut tıbbi durumun tedavisi gerekiyorsa; ya da
Bu metin, 18.12.2007 tarihli 26734 sayılı Resmi Gazete’den alıntıdır.__