Aynı zamanda “Yaşayan Miras” olarak da adlandırılan somut olmayan kültürel miras; topluluklar tarafından kuşaktan kuşağa aktarılan uygulamaları, temsilleri, ifadeleri, bilgi ve becerileri içermektedir.
Somut olmayan kültürel miras bir yandan topluluklara kimlik, aidiyet ve süreklilik duygusu sağlamakta diğer yandan özelde bireyi, genelde toplumu yaratıcılığa teşvik etmekte, doğal ve sosyal çevrenin yönetimine, toplumsal refah ve kalkınmaya katkı sağlamaktadır. Bunun neticesinde gelir kaynağı oluşturmaktadır. Somut olmayan kültürel miras; geleneksel bilgi, beceri ve uygulamayı eğitim, kültür, doğa vb. alanlarda sağlık hizmetleri, doğal kaynaklar sistemlerinin yönetimi, sürdürülebilir kalkınma, refah toplumu vb. alt kategorilerine entegre etmiş veya edebilecek niteliktedir.
UNESCO 2003 Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinde; kültürel mirasın yaşatılarak korunmasına bağlı olarak “aktarım” ve “katılım” kavramları önem kazanmaktadır. Bu kavramlar etrafında “ortak bellek”, “deneyim”, “kimlik ve aidiyet”, “süreklilik” gibi temaları içeren yaklaşımla hedeflenen mirasın korunması amaçlanmaktadır. Sözleşmenin çıktıları açısından önemli diğer yönü sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlama potansiyelinden faydalanılmasıdır.
UNESCO’nun bu alandaki eylemi, üye devletlerin dünya genelinde koruma için uluslararası işbirliğini teşvik etmeye ve bu yaşayan mirasın sürdürülebilir korunması lehine kurumsal ve profesyonel çevrelerin yaratılmasına destek olmaktadır.[1]
Türkiye Büyük Millet Meclisinin 14.07.2004 tarihli 5225 sayılı “Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu”, somut olmayan kültürel miras kavramını tanımlamakta, bu mirasın halk biliminin inceleme alanını oluşturduğunu vurgulamakta ve kültür yatırımları alanındaki önceliğini ortaya koymaktadır.
Türkiye, TBMM’nin 19.01.2006 tarihli oturumunda oy birliği ile Sözleşmenin kabul edilmesiyle taraf olmuştur. “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun” (No: 5448) 21 Ocak 2006 tarih ve 26056 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Konuyla ilgili belgeler 23/03/2006 tarihinde UNESCO Genel Merkezine iletilmiş ve böylece Türkiye’nin Sözleşmeye taraf olma süreci tamamlanmıştır.
27-29 Haziran 2006 tarihlerinde Fransa’nın başkenti Paris’teki UNESCO Genel Merkezinde toplanan Taraf Devletler Genel Kurulu’nda Türkiye, Sözleşmenin Yönetim Kurulu niteliğindeki Hükûmetler Arası Komite’ye seçilmiştir. Türkiye, 2010 yılında biten Komite üyeliğinde Millî Komisyonumuzun ve Somut Olmayan Kültürel Miras İhtisas Komitemizin Başkanı Prof. Dr. M. Öcal Oğuz tarafından temsil edilmiştir. Devletimiz 2-5 Haziran 2014 tarihleri arasında gerçekleşen Taraf Devletler 5. Genel Kurulu'nda Hükûmetler Arası Komiteye 2014-2018 dönemi için ikinci kez seçilmiştir.
28 Kasım-3 Aralık 2022 tarihleri arasında Fas’ın başkenti Rabat’ta gerçekleştirilen UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Hükûmetler Arası Komitesi’nin 17. Oturumunda altı uzman ve altı sivil toplum kuruluşundan oluşan ve listelere aday gösterilen unsurları inceleyerek Komiteye tavsiye kararı veren Değerlendirme Organı’na birinci seçim grubundan Türkiye’nin adayı olan Doç. Dr. Evrim ÖLÇER ÖZÜNEL seçilmiştir.
Sözleşmeye taraf devlet sayısını da içerir tam liste için Tıklayınız
[1] Ayrıntılı bilgi için Tıklayınız
Sıkça Sorulan Sorular için Tıklayınız
UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi için Tıklayınız
Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Önemli Tarihler için Tıklayınız
Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi TBMM’de Kabul Edildi için Tıklayınız
2003 Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Logo Kullanımı için Tıklayınız
Somut Olmayan Kültürel Miras ve Sivil Toplum Kuruluşları için Tıklayınız
Somut Olmayan Kültürel Miras ve Paydaşlar için Tıklayınız
İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları İlânı için Tıklayınız
Folklorun ve Geleneksel Kültürün Korunması Tavsiye Kararı için Tıklayınız
