UNESCO, eğitim, bilim, kültür, bilgi ve iletişim yoluyla insanların zihinlerinde barışı inşa eden Birleşmiş Milletler’in bir uzman kuruluşudur. UNESCO’nun misyonu, fikirlerin serbestçe akışını teşvik ederek kültürlerarası diyaloğu ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemektir.
UNESCO, çok disiplinli ve kapsayıcı bir yaklaşım benimseyerek, sürdürülebilir kalkınma için bütüncül ve sonuçlara dayalı bir yaklaşım sağlayan eylemler geliştirmek ve uygulamak için dünyanın dört bir yanındaki hem görev sahipleri hem de hak sahipleri ile birlikte çalışmaktadır.
UNESCO’nun Bilgi ve İletişim Sektörü, ifade özgürlüğünü, medya bağımsızlığını ve çoğulculuğunu, bilgiye evrensel erişimi ve dijital teknolojilerin yenilikçi kullanımıyla desteklenen kapsayıcı bilgi toplumlarının inşasını savunmakta ve teşvik etmektedir.
UNESCO Bilgi ve İletişim Sektörü günümüzdeki şekliyle 1990 yılında kurulmuştur. Sektör programının stratejik hedefi “İfade özgürlüğünü, medyanın kalkınmasını ve bilgiye erişimin sağlanmasını teşvik etmek.” şeklinde belirlenmiştir.
UNESCO, ifade özgürlüğü, bilgiye erişim ve dijital dönüşüm alanlarında kapasite geliştirme, politika tavsiyesi, uluslararası iş birliği, izleme ve öngörü yoluyla, temel özgürlüklerin uluslararası standartlara uygun olarak garanti altına alınmasını sağlamak amacıyla kilit aktörleri güçlendirmeye devam etmektedir.
Bu çalışmalar, dünya toplumlarının tüm yönleri üzerinde giderek artan bir etkiye sahip olan yeni teknolojilerin etik bir şekilde geliştirilmesini ve kullanılmasını sağlamak için çok önemlidir. Ayrıca UNESCO, 21. yüzyıl becerilerinin geliştirilmesi, medya çoğulculuğu ve çeşitliliği için elverişli ortamlara teşvik edilmesi yoluyla bu temel özgürlüklerden yararlanmaları için toplumları güçlendirmektedir.
Bilgi ve İletişim Sektörü için Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
UNESCO, iletişim ve bilgi alanındaki benzersiz ve kapsamlı yetkisi sayesinde, çeşitli Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) ulaşılmasına katkıda bulunmakta ve böylece 2030 Gündemine ulaşma çabalarında uluslararası toplumu desteklemektedir.
İfade özgürlüğünün öneminin vurgulanması 2015 sonrası kalkınma gündeminde vatandaşların katılımının teşvik edilmesi ve demokrasi gelişimi için vazgeçilmez bir unsurdur. Hukukun üstünlüğü sürdürülebilir insan hakları odaklı kalkınma gündemi yönetiminin bir ön koşulu ve bir sonucudur.
Bilgi ve İletişim Sektörü herkes için kaliteli eğitime ilişkin SKA 4'e katkıda bulunmaktadır.
SKA 5'te yer alan ve diğer tüm SKA'larin gerçekleştirilmesi için kilit öneme sahip olan toplumsal cinsiyet eşitliği, Bilgi ve İletişim Sektörü çalışmalarının tamamında ana akımlaştırılmıştır.
Bilgi ve İletişim Sektörü, ekonomik büyümeye ilişkin SKA 8'e de katkıda bulunmaktadır.
SKA 9, özellikle gelişmekte olan ülkelerde bilimsel araştırma ve inovasyonun artırılması çağrısında bulunmaktadır.
SKA 10, eşitsizliklerin azaltılması çağrısında bulunmaktadır.
SKA 11, dayanıklı ve sürdürülebilir şehirler oluşturma çağrısında bulunmaktadır.
SKA 13, iklim değişikliği ve etkileriyle mücadele için acil eylem çağrısında bulunmaktadır.
SKA 16.10, halkın bilgiye erişiminin sağlanmasına ve temel özgürlüklerin korunmasına katkıda bulunmaktadır.
SKA 17, amaçlar için ortaklık çağrısında bulunmaktadır.
İletişimin Geliştirilmesi Uluslararası Programı (IPDC)
İletişimin Geliştirilmesi Uluslararası Programı (IPDC), gelişmekte olan, geçiş sürecindeki, çatışma ve çatışma sonrası durumlardaki ülkelerde medyanın gelişimini teşvik etmektedir.
Birleşmiş Milletler sistemi içerisinde uluslararası toplumu medya gelişimi etrafında harekete geçirmek üzere tasarlanmış tek çok taraflı forum olan İletişimin Geliştirilmesi Uluslararası Programı, bir yandan medya projelerine destek sağlarken diğer yandan da özgür ve çoğulcu basının gelişmesi için sağlıklı bir ortamın güvence altına alınmasına çalışmaktadır.
Herkes için Bilgi Programı (IFAP)
Herkes için Bilgi Programı (IFAP), sürdürülebilir kalkınma için bilgi ve bilgiye evrensel erişimi teşvik ederek eşitlikçi toplumların geliştirilmesinde Üye Devletleri destekleyen bir UNESCO hükûmetler arası programıdır.
Bilgi ve İletişim Odağındaki Enstitüler ve Merkezler
UNESCO'nun kapsayıcı bilgi toplumları inşa etmeye yönelik faaliyetleri Enstitülerin ve Merkezlerin çalışmalarıyla tamamlanmaktadır. Üye Devletler tarafından finanse edilen bu kuruluşlar, UNESCO'nun stratejik program hedeflerine ulaşılmasına katkıda bulunan faaliyetler yürütmektedir.
Çok Paydaşlı İfade Özgürlüğü ve Gazetecilerin Güvenliği Programı
Çok Paydaşlı İfade Özgürlüğü ve Gazetecilerin Güvenliği Programı (MDP), UNESCO'nun ifade özgürlüğü, medya gelişimi, medya ve bilgi okuryazarlığı konularındaki görevlerini yerine getirebilmesi için ortaya çıkan önceliklere ve en acil ihtiyaçlara fon aktararak küresel, bölgesel ve ulusal düzeylerdeki çalışmalarını daha da güçlendirmeye hizmet etmektedir. UNESCO'nun Bilgi ve İletişim Sektörünün, ulusal, bölgesel ve küresel düzeylerde bütüncül orta ve uzun vadeli müdahalelerin tasarlanması ve uygulanması yoluyla sorunları ele alınmasını sağlamaktadır.
Küresel Medya Savunuculuğu Fonu
Küresel Medya Savunuculuğu Fonu, gazetecilerin yasal haklarını güçlendirmek ve/veya ilgili araştırmacı gazetecilik ve hukuki yollarla medya özgürlüğünü geliştirmek için çalışan yerel, bölgesel ve küresel kar amacı gütmeyen kuruluşları desteklemektedir. Kuruluşlar, Fon'un yıllık Ortaklık Çağrılarına teklif sunarak finansman için başvurabilirler.
Gazetecilerin Güvenliği
Gazetecilerin güvenliğini sağlamak ve onlara saldıranların cezasız kalmasıyla mücadele etmek, UNESCO'nun basın ve ifade özgürlüğüne verdiği desteğin temel eylemleridir. UNESCO, gazetecilere yönelik saldırıları önlemek, engellemek ve mücadele etmek için ulusal ve bölgesel kapasiteler oluşturmakta ve geliştirmektedir. Bu kapsamda UNESCO, ilgili uluslararası taahhütler doğrultusunda Gazetecilerin Güvenliği ve Cezasız Kalmaması Kapsamındaki Birleşmiş Milletler Eylem Planına öncülük ederek gazetecileri güvenliğini sağlamaktadır. Öldürülen Gazeteciler Gözlemevi'nde yansıtıldığı üzere UNESCO, Üye Devletlerden periyodik olarak bu vakalara ilişkin adli soruşturmaların durumu hakkında bilgi vermelerini talep ederek cinayetleri izlemekte ve raporlamaktadır.