Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme
UNESCO, üstün evrensel değere sahip kültürel ve doğal miras alanlarının korunmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme 1972 yılında kabul edilmiştir. Mirasın korunması için uluslararası girişim fikri UNESCO’nun temel motivasyonlarından birini oluşturmaktadır ve kültürel ve doğal alanların korunmasına ilişkin bir eylem olarak uluslararası düzeyde farkındalık oluşturmayı amaçlamaktadır. UNESCO tarafından kültürel mirasın korunması için uluslararası anlaşma taslağının hazırlanması amacıyla Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi’nin (ICOMOS) de desteğiyle bir girişim başlatılmıştır. Uluslararası Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) ve diğer paydaşların kültürel ve doğal mirasların korunmasına ilişkin düzenleme önerilerinin de dikkate alınması sonucunda son hâlini alan sözleşme 1972 yılında UNESCO Genel Konferansında kabul edilmiştir. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşmenin en önemli özelliklerinden biri doğal ve kültürel alanların korunmasına ilişkin kavramları tek bir belgede bir araya getirmesidir. Sözleşme bağlamında Taraf Devletler, kültürel ve doğal mirasların bölgesel koruma programlarına entegre edilmesi, korumaya ilişkin bilimsel ve teknik araştırmaları üstlenme ve yürütme, yerel halkın gündelik yaşantılarında mirasa işlev kazandırması ve ayrıca dünya mirasının eğitim ve bilgi programları aracılığıyla farkındalığının artırılması gibi konularda teşvik edilmektedirler. Ayrıca Sözleşme kapsamında Taraf Devletler düzenli olarak Dünya Mirası Komitesine miras alanlarına ilişkin koruma durum raporu sunmaktadırlar. Söz konusu raporlar, uzmanlar tarafından alanların süreç içerisindeki durumlarının değerlendirilmesine, mevcut veya olası sorunlara ilişkin çözüm önerisi arayışı ve ihtiyaçların kararlaştırılmasına imkân sağladığından Dünya Mirası Komitesinin çalışmaları için büyük önem taşımaktadır. Sözleşmeye Türkiye 16 Mart 1983 tarihinde taraf olmuştur.
Türkiye ilk kez 1983 yılında Dünya Mirası Listesinde miras alanı bulunmayan Taraf Devletler kontenjanından Dünya Mirası Komitesinde yer almıştır. 2013 yılında gerçekleşen 19. Taraf Devletler Genel Kurulunda Sözleşme tarihinin en yüksek oyunu alarak Komite üyeliğine ikinci kez seçilmiştir. 22 Kasım 2023 tarihinde 1972 Sözleşmesi 24. Taraf Devletler Genel Kurulu sırasında yapılan seçim sonucunda Türkiye en yüksek oyu alarak 2023-2027 dönemi için Dünya Mirası Komitesi Üyesi olarak üçüncü kez seçilmiştir.
Somut Kültürel Miras İhtisas Komitesi çalışmalarını Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme kapsamında yürütmekte olup, Sözleşmenin temel ilkelerinin yaygınlaştırılmasını ve miras alanlarının sürdürülebilir korunmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca Türkiye’nin üyesi olduğu Dünya Mirası Komitesi çalışmalarına kültürel miras dosyalarının değerlendirilmesi kapsamında akademik birikimiyle danışmanlık eden Somut Kültürel Miras İhtisas Komitesi, tüm Türkiye’de UNESCO ve kültürel miras farkındalığını artırma ve geliştirme temel hedefiyle hareket etmektedir.
Tehlike Altındaki Dünya Mirasları
Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi uluslararası toplumu, Dünya Mirası Listesi’ne kaydedilmiş bir varlığın özelliklerini tehdit eden durumlar hakkında bilgilendirmek ve düzeltici önlem almaya teşvik etmek amacıyla oluşturulmuştur. Devamı için Tıklayınız...
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Türkiye
UNESCO 17. Genel Konferansı, 17 Ekim-21 Kasım 1972 tarihleri arasında Paris’te toplanmış ve 16 Kasım 1972 tarihinde “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme”yi kabul etmiştir. Türkiye Sözleşmeye 14.04.1982 tarih ve 2658 sayılı Kanunla taraf olma kararı almış, Devamı için Tıklayınız...