"Hoşgörü nedir? İnsanlığın en güzel yönüdür. Hepimiz zayıflık ve hatalarla doluyuz; birbirimizi karşılıklı olarak bağışlamalıyız- bu, doğanın ilk kanunudur." Düşünür Voltaire 1764'teki hoşgörü denemesinde, insanlığı diyalog ve barış arayışlarına davet etmek için bu sözleri kullanmıştır; sözleri, 255 yıl aradan sonra hâlâ geçerliliğini korumaktadır.
Bu tanım bizlere, hoşgörünün erkekler ve kadınlar, kültürler ve inançlar arasındaki farklılıkları desteklemekten veya bunlara duyarsız kalmaktan daha fazlası olduğunu söylemektedir.
Hoşgörü aslında bir ruh hâli, bir farkındalık ve bir gerekliliktir; kültürel çeşitliliğin bir bölünme unsuru değil, bir zenginlik biçimi olduğunun farkında olmaktır; her kültürün, farklılıkların ötesinde, evrenselliğin kurucu bir parçası olduğunu ve insanlığın ortak dilini konuştuğunu algılamaktır. Kısacası, Kofi Annan'ın da dediği gibi hoşgörü, "barışı mümkün kılan bir erdemdir”.
Kuruluşundan bu yana UNESCO, toplumları parçalamaya devam eden hoşgörüsüzlükle savaşmış ve ırkçılık ve ayrımcılığın her türlüsüyle acımasızca mücadele ederek, her bireyin zihninde barış fikrini inşa etmeyi amaçlamıştır.
UNESCO hoşgörü mesajını, küresel vatandaşlık eğitimi ve şiddet yanlılığının önlenmesi programları, halklar arasındaki diyalogların devamlılığı çağrısı ve karşılıklı saygı üzerine kurulu bir "barış kültürünü" teşvik etme yollarıyla, eski Genel Direktörü Federico Mayor’un da dediği gibi, "Birleşmiş Milletler'in vicdanı" olma misyonuna sadık kalarak taşımakta ve yinelemektedir.
Aşırılık ve fanatizmin çok sık rastlanıldığı, nefretin insanlığın bir kısmını zehirlemeye devam ettiği bir dönemde, hoşgörü hiç olmadığı kadar hayati bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır.
1995 yılında UNESCO tarafından kabul edilen Hoşgörü İlkeleri Bildirgesi'nde de ifade edildiği üzere "Hoşgörü uygulaması, toplumsal adaletsizliğe müsamaha gösterilmesi veya kişilerin inançlarını terk etmesi veya bu inançların zayıflatılması anlamına gelmez." "Bu, kişinin kendi inançlarına bağlı kalmakta özgür olduğu ve başkalarının da kendi inançlarına bağlı kaldığını kabul ettiği anlamına gelir.".
Uluslararası Hoşgörü Günü’nde UNESCO, herkesi hoşgörü ve barış mesajını paylaşmaya davet etmektedir.