Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle ilgili 1970 UNESCO Sözleşmesi’nin 50. yıldönümü kutlamaları kapsamında, UNESCO bünyesinde çevrim içi bir konferans düzenlenmiştir. Almanya Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Konseyi’nin katılımıyla çok taraflılık, kültürel mirasın korunması ve kültür varlıklarının yasadışı ticaretine karşı mücadele konularıyla ilgili görüşmeler yapılmıştır.
Konferans Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas ve UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay tarafından açılmıştır. Katılımcılar arasında; kriz ve iklim değişikliği zamanlarında kültürel mirasın korunması, risklerin önlenmesi ve çok taraflı iş birliğinin önemine dair konuşmalar yapan Avrupa Komisyonu ve Avrupa Konseyi temsilcileri de yer almıştır. Maas konuşmasında, "Kültürün yok edildiği yerde insanlıkla beraber içimizden bir parça da ölür… Tüm uluslararası toplumun harekete geçmesine ihtiyacımız var." açıklamasında bulunmuştur. Kültürel miras, ortak ve birleşik eylem olmadan korunamamaktadır.
17 Kasım'da UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay ve Uluslararası Kültür Politikasından sorumlu Almanya Dışişleri Bakan Yardımcısı Michelle Müntefering tarafından 1970 Sözleşmesi'nin 50. yıldönümü kutlamaları başlatılmıştır. Genel Direktör Azoulay, "Çalınan bir sanat eserini kasıtlı olarak satmak veya satın almak, ortak mirasımızı zayıflatmaktır. Bu, insanlığı ve halkları kolektif hafızadan mahrum bırakmaktır. UNESCO paydaşlarıyla birlikte, kültürel varlıkların yasadışı ticaretiyle mücadele etmeye kararlılıkla devam edecektir. Bu, tüm insanlar için bir adalet ve eşitlik meselesidir." diye belirtmiştir.
Konferansın ikinci günü, UNESCO'nun uzman paydaşları ve yasadışı ticaretle mücadelede karşılaşılan zorluklara ilişkin görüşlerini paylaşan Peru temsilcisi ile üst düzey bir panel gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sırasında bu konunun uluslararası toplum nezdindeki önemi vurgulanmıştır. Konuşmacılar tarafından; sivil toplum, özel sektör ve uluslararası STK'ların UNESCO'nun paydaşlarıyla birlikte çalışmasının ve müzeler, koleksiyonerler ve müzayede evleriyle özel iş birliği geliştirmenin önemi vurgulanmıştır. INTERPOL’ün Organize Suçlar Direktörü Ilana de Wild, polis gücünde uzmanlaşmış birimleri teşvik etmekte ısrar etmiştir. Her ikisi de Büyükelçi olan Peru Dışişleri Bakanlığı'ndan H.E. Romulo ve İtalyan polis teşkilatı Carabinieri'den General Riccardi, çevrim içi satışları izlemek için sanal bir uyarı sistemi kurma isteğini desteklemiştir.
UNESCO kolektif bir eylem gerçekleştirmek için her zaman üye devletlerini, paydaşlarını, üniversiteleri, sivil toplumu ve özel sektörü seferber etmektedir. 2021'de UNESCO, iş birliğini güçlendirmek amacıyla sanat piyasasını, kurumsal ortakları, hükümet yetkililerini ve yasadışı ticaretle mücadelede uzmanları bir araya getirecek başka bir uluslararası konferans düzenleyecektir. Aynı zamanda, UNESCO ile birlikte, Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM), Uluslararası Özel Hukukun Birleştirilmesi Enstitüsü (UNIDROIT), Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) ve Dünya Gümrük Örgütü (WCO) temsilcileri ortaklaşa düzenlenen eğitim kursları gibi gelişmiş iş birlikleriyle çözüm bulmanın önemini bildirmiştir. Bu kapsayıcı diyalog, ilgili tüm aktörleri harekete geçirecektir.
Konferanstaki bir diğer konu başlığı ise, kültürel varlık kaçakçılığının işleyiş tarzının zaman içindeki değişimi üzerine olmuştur. Örneğin, internet üzerinden satışlar ve sosyal medyada faaliyet gösteren gruplar aracılığıyla henüz gün yüzüne çıkarılmamış ürünler satışa sunulmaktadır. Ayrıca sosyal medya ağları, yasa dışı yollarla çalınan ve aranan nesnelerin rotalarının izlenebilirliğini engelleyebilmektedir. Bu nedenle, nesnelerin kaynağının araştırılmasıyla ilgili daha katı önlemler gerekmektedir.
Konferans ayrıca bölgesel farklılıklar üzerine yoğunlaşmıştır. Bu amaçla, 17 farklı ülkeden uzmanlar, kültürel varlıkların kaçakçılığına karşı kaçakçılıkla mücadele kapsamında bölgesel önceliklere dikkat çekmişlerdir. Mali Millî Parkı Direktörü Samuel Sidibé, Afrika'daki ve özellikle Sahel bölgesindeki, çalışmalara katkıda bulunmak için Birleşmiş Milletler Barış Gücü’ne ihtiyaç duyulacağının altını çizmiştir. Poitiers Üniversitesi'nden (Fransa) arkeolog ve Profesör Vincent Michel ile birlikte birçok uzman; hukuk sektörü ve polis teşkilatı gibi birden çok disiplinin dâhil olduğu ortak bir çalışmanın önemini vurgulamıştır. Pek çok ülke ikili anlaşmaların yararlılığına dikkat çekerken, bölgesel iş birliğinin önemine de vurgu yapılmıştır.
Bu yazı https://en.unesco.org/news/strengthened-global-dialogue-unesco-will-organize-international-conference-2021-bring-together adresinden alınmıştır.