"Sadece dil bizi isimsiz şeylerin ürkütücülüğünden korur. Yalnızca dil meditasyondur.” “Dil, bizi isimsiz şeylerin korkutuculuğundan korur. Dil, başlı başına bir meditasyondur.” Amerikalı yazar Toni Morrison; sözcükleri gerçekliği yeniden düzenleyen, insanlığımız için paha biçilmez olan kimlik ve değer yargıları içeren herhangi bir alfabenin, herhangi bir dilin indirgenemez olduğunu belirterek dilin öznel deneyimini bu şekilde tanımlamaktadır.
Roman dili, yansıma ve meditasyona davet eden, canlı bir göç tarihini ve karma kültürel mirası çağrıştıran bu kaynak dillerinden biridir. 17 lehçeden ve 33.000 kelimeden oluşan Roman dili: köklerini Hint-Avrupa’dan alan, Farsça, Ermenice ve Yunanca ile temasa geçince gelişen çok sesli bir dildir.
Roman dili aracılığıyla korumak istediğimiz, bu dünya deneyiminin bütünüdür. Roman dilinin temelde aile yoluyla ana dil olarak aktarıldığı bir zamanda, onun korunması her şeyden önce okulda çok dilliliğin teşvik edilmesini gerektirir. Bu UNESCO için uzun süredir devam eden bir taahhüttür, sadece hafıza ve mirasın aktarılması nedenleriyle değil, aynı zamanda eğitim için de bir taahhüttür- çünkü biri anlamadığı bir dilde nasıl öğrenebilir?
Roman dilinin öğretilmesini teşvik etmek, daha geniş anlamda, başkalarının deneyimlerine saygılı çoğul kimliklerin inşasını savunmaktır. Yine de bu eylemler, daha fazla eşitlik, insanlık ve haysiyet elde etmek için Romanlara karşı her türlü ayrımcılığa karşı amansız mücadelede vazgeçilmez olduğu kadar tamamlayıcı bir referans noktası bulmalıdır.
Dünya Roman Dili Günü’nde, bir dil mirasının yanı sıra, kültürel çeşitliliğe saygıyı sağlamaya yönelik tüm hümanist ve evrensel taahhütlerimize de ışık tutuyoruz. Tüm alfabeler ve diller dünyaya bir şeyler katarak, ortak insanlığımızı zenginleştirmektedir.
Bu yazı https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000379643_eng?posInSet=4&queryId=N-0ee60aaa-ef7c-4df0-9bda-aa0b098e93ee adresinde yer alan metinden faydalanılarak Türkçeleştirilmiştir.