“İnsanın hayatta kalabilmek için oksijene ihtiyacı olduğu gibi sanata ve şiire de ihtiyacı vardır.” Aimé Césaire'nin bu sözleri, bize sanat ve kültürün insanlık için ne kadar hayati olduğunu ve birlik ve direncimizi nasıl desteklediğini hatırlatıyor.
Dünya Sanat Günü, sanatın en zor koşullarda bile bizi birleştirebileceğini ve birbirimize bağlayabileceğini tam zamanında hatırlatan bir gündür. Gerçekten de sanatın insanları bir araya getirme, ilham verme, iyileştirme ve paylaşma gücü, COVID-19 küresel salgın dâhil olmak üzere son çatışmalar ve krizler sırasında giderek daha fazla netlik kazanmıştır.
Fakat UNESCO 2022 Küresel Raporuna göre “Yaratıcılık için Politikaları Yeniden Şekillendirmek: Rapor Şubat 2022’de kültürü küresel bir kamu malı olarak ele almak üzere yayımlanmıştır. 2020 yılında dünya çapında kültür sektörü ve yaratıcı sektörlerde yaklaşık 10 milyon iş kaybı yaşanmıştır.
Gerçekten de, istihdamın genellikle kayıt dışı ve istikrarsız olduğu bir sektörde ve uygun bir sosyal güvenlik ağının yokluğunda, sanatçılar ve kültür profesyonelleri, krizler ve çatışmaların neden olduğu gelir kaybı karşısında kendilerini savunmasız bulmaktadırlar. Bu bize, UNESCO’nun Sanatçının Statüsüne İlişkin 1980 Tavsiyesi tarafından teşvik edildiği gibi, sanatçı haklarına saygıyı güçlendirerek sanat ve kültürün direncini artırmak için sanatçılara uygun statüler vermemiz gerektiğini göstermektedir.
Bu nedenle, şimdi ve gelecekte sanatı canlı tutmanın iki zorlu yönü bulunmaktadır: kültür profesyonellerini ve kültür kurumlarını desteklemeli ve herkes için sanata erişimi teşvik etmeliyiz.
Öncelikli ihtiyaçları daha iyi tespit edebilmek amacıyla sanat dünyasının seslerini tüm çeşitliliğiyle dinlememiz gerekmektedir. Bu dönemde sanatın direncini artırmak için geleceğe hazırlamaya yönelik başlatılan UNESCO’nun ResiliArt hareketinin amacı budur. Bugüne kadar binlerce sanatçı ve profesyonel, dünya çapında 300’den fazla tartışmaya katılmıştır.
Bugün karşı karşıya olduğumuz zorluklar, ancak yaratıcı toplulukların bu krizi aşmasına yardımcı olmayı ve sanatçıların statüsünü korumayı ve iyileştirmeyi amaçlayan geniş kapsamlı kültürel politikalarla aşılabilecektir. UNESCO Dünya Kültür Politikaları ve Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı - MONDIACULT 2022, 1980 yılında ilki gerçekleştirilmiştir ve bu MONDIACULT 40 yıl sonra dünyadaki tüm kültür bakanlarını bir araya getirecektir. Ülkeler gelecek yıllar için kültür gündemini belirlerken sanatçıların ve sivil toplumun seslerinin tam olarak duyulmasını sağlayacaktır.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000381143?1=null&queryId=N-d20dbbab-011f-49c9-bd74-533370f04df1 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.