“Ölçü çubuğu, parıldayan haritacının ölçüm ipi, yazı tahtası, size cömertçe bahşedilmiş bilgeliği verir.”
Böylelikle, MÖ ikinci binyılın başında Nippur’un yazıcıları, matematiğin yükselişini, insanlığın toplum içinde yaşamasını sağlayan ilahi bir armağan olarak tanımlamışlardır.
Bu yıl Uluslararası Matematik Günü'nde, 20.000 yılı aşkın bir süre önce Paleolitik Afrika’da başlayan bu evrensel tarihi UNESCO olarak kutlamaktayız.
Önemli erkek matematikçiler gibi tüm önemli kadın matematikçiler de bu tarihe katkı sağlamışlardır. Bu Gün tarihe katkı sağlayan matematikçilerin yanı sıra Antik Yunan'daki Hypatia’dan 2021’de Alicia Dickenstein ve 2019’da Ingrid Daubechies ve Claire Voisin gibi L'Oréal-UNESCO “Bilim Kadınları İçin Programı” Uluslararası Ödülünü kazanan matematikçileri de kutlamak için bir fırsattır. Ayrıca, 2022 Fields Madalyası sahibi Ukraynalı Maryna Viazovska’yı da unutmamalıyız. Çünkü kendisi Maryam Mirzakhani’den sonra 2014 yılında 60'tan fazla matematikçi arasından bu ödülü alan ikinci kadın matematikçi olmuştur.
Ölçü çubuğu ve araştırmacının çizgisi de bize sürdürülebilir kalkınma için gerekli olan matematiğin somut etkinliğini hatırlatmaktadır. Matematik, pek çok teknik uygulamasıyla hayatımızın her alanında temel oluşturmakta ve algoritmaları ile birlikte yapay zekâ gelişiminin merkezinde yer almaktadır.
Bu nedenle UNESCO, eğitim programları, Hanoi ve Accra’daki bölgesel merkezleri, Benin, Nijerya ve Filistin’deki Kürsüleri, Nice’deki Uluslararası Saf ve Uygulamalı Matematik Merkezi’nin Asya, Afrika ve Amerika’daki programları aracılığıyla, gelişmekte olan ülkelerde matematiğe erişim için her geçen gün kararlı adımlar atmaktadır.
Matematik hemen hemen her alanda olduğundan dolayı bilinçli ve etkili kararlar alma konusunda için çok önemlidir. Bu nedenle UNESCO “Matematik için Eylem” adlı bir rehber yayınlamıştır. Rehber, karar vericilere insan zekâsının hazinesini nasıl kullanabileceklerini açıklamayı ve özellikle de geleceği bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
Modellemenin kullanılması, tuzaklarının ve potansiyelinin anlaşılması ve tüm kamusal eylem alanlarının demokratik tartışmadan kaçmasına izin verilmemesi koşuluyla çok güçlü olabilmektedir. Özellikle COVID-19 küresel salgın sürecine karşı verilen mücadele bunu kanıtlamıştır. İnsanlık muazzam zorluklarla karşı karşıya kalırken, matematiğin gücünün hem daha iyi anlaşılması hem de daha dengeli olması bu yüzden büyük önem taşımaktadır.
Daha keşfedilecek çok şey varken, Uluslararası Matematik Günü, matematiğin tüm insanlığı ilgilendirdiğinden ve dünyayı anlaşılır kıldığından dolayı sonsuz bir cömertlik armağanı sunmaktadır.
Bu yazı https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000384598_eng?posInSet=1&queryId=N-335749b1-dcdd-4f2d-9224-89668ee8247f adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.