Kelimelerle düzenlenmiş, resimlerle renklendirilmiş, doğru ölçüyle yazıya aktarılmış şiirin gücünün eşi benzeri yoktur. Başkalarına kapı açan samimi bir ifade biçimi olarak şiir, insanlığın tüm ilerlemesini hızlandıran ve çalkantılı zamanlarda da her zamankinden daha gerekli olan diyaloğu zenginleştirmektedir.
Şiir, dünyamızı etkileyen değişimleri anlamlandırma, üzüntüleri ifade etme, ötekileştirmeye ve adaletsizliğe karşı durma, dayanışma ruhu içinde kültürleri birleştirme yeteneği bakımından eşsizdir.
Bu durum özellikle dilleri ve kültürleri giderek daha fazla tehdit altında olan yerli halklar için ayrı bir öneme sahiptir. Bu topluluklar için şiir, bilgi ve hafızanın korunmasının yanı sıra dilsel ve kültürel çeşitliliğin korunmasında da önemli bir rol oynamaktadır.
Mvskoke Nation üyesi ve Amerika Birleşik Devletleri Şair Ödülü sahibi Joy Harjo’nun çalışması bunu açıkça gösteriyor. “Break My Heart” adlı şiiri, 1830 Kızılderili Göç Yasası uyarınca atalarının köklerinden koparıldığı ve batıya gitmeye zorlandığı Oklahoma, Okfuskee’ye, köklerine geri dönüşünü anlatıyor. Harjo’nun ifade ettiği gibi:
“Şiiri zorlayamazsın
Bir cetvelle veya bir masada hapse […]
Tarih her zaman seni bulacak ve saracak
Kendisinin bin kolunda.”
Yaşayan gelenekleri koruma çabalarının bir parçası olarak UNESCO, Filipinler’in Hudhud şarkıları, Venezuela’nın Mapoyo sözlü geleneği, Uganda’nın Koogere sözlü geleneği, Peru’nun Eshuva ve Harákmbut ilahi ibadetleri gibi bir dizi şiirsel biçimi İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesine dâhil edilmiştir.
UNESCO liderliğindeki Birleşmiş Milletler Uluslararası Yerli Diller On Yılı (2022-2032), şiirin yerli halkın kültürlerini, bilgilerini ve haklarını korumada önemini kabul etmek için başka bir fırsat sunmaktadır.
Her şiir türü benzersizdir, ancak her biri insan deneyiminin evrensel doğasını, tüm sınırları aşan yaratıcılık arzusunu yansıtmaktadır. Bu da şiirin gücünün göstergesidir.
Bu yazı https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000384789?posInSet=15&queryId=N-6bad750b-fa88-4104-9a9d-4eb091840c6e adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.