Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri Kofi Annan’ın da ifade ettiği gibi, “Bilgi ve özgürlük birbirinden ayrılmazdır. Demokrasi olmadan bilgi devrimi, bilgi özgürlüğü olmadan da gerçek demokrasi düşünülemez” demiştir.
Gerçekten de bilgi demokratik toplumlarda önemli bir rol oynamaktadır. Yalanları çürütmeye ve dezenformasyona karşı koymaya yardımcı olmakta; nefret söylemini zayıflatarak kültürler arası anlayışı teşvik etmektedir. Aşırıcılıkla mücadeleyi desteklemekte, bilinçli karar almayı teşvik etmekte ve şeffaflık ile hesap verebilirliği arttırmaktadır.
Ancak bilginin böylesine önemli bir rol oynayabilmesi için tüm insanların bilgiye eşit erişimi sağlanmalı ve ülkeler bunu mümkün kılacak anayasal, yasal ve siyasi güvenceleri kabul etmelidir. Mevcut rakamlara göre, Birleşmiş Milletler Üye Devletlerinin sadece üçte ikisinden biraz fazlası bunu başarabilmiştir.
Bu nedenle UNESCO, bilgiye erişimi temel bir insan hakkı ve Sürdürülebilir Kalkınma 2023 Hedeflerine ulaşma yolunda önemli bir adım olarak korumak ve teşvik etmek için çalışmaktadır. Bu çabaların bir parçası olarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, kalkınma, demokrasi ve eşitlikteki rolünü kabul ederek 28 Eylül’ü Uluslararası Bilgiye Evrensel Erişim Günü olarak ilan etmiştir.
Bu Uluslararası Gün, internetin bu süreçte oynadığı rolü de dâhil olmak üzere, bilgiye erişimde karşılaşılan zorluklara ve fırsatlara odaklanmaktadır. Dijital teknolojiler küresel olarak iletişim kurma ve bilgiye erişme biçimimizi şekillendirmektedir ancak örneğin Afrika’da insanların sadece %40’ı internet kullanırken, bu oran dünya genelinde %66 olarak tespit edilmiştir.
Bu nedenle sadece interneti erişilebilir kılma çabalarını hızlandırmak ve geliştirmekle kalmamalıyız. Aynı zamanda tüm bireylerin bilgiye erişebilmesi ve bilgiyi iletebilmesini ve demokratik süreçlere katılabilmesini sağlamak için çalışmalıyız.
Bu da çok çeşitli ve birden fazla dilde içerik sunmak ve medya ve bilgi okuryazarlığı gibi becerilerin geliştirilmesi anlamına gelir; böylece bireyler bu dijital çağda başka bir önemli zorluk olan içerikle eleştirel ve etkili bir şekilde etkileşime girebilir.
Günümüz toplumlarının adil, barışçıl ve sürdürülebilir gelecekler inşa edebilmeleri için bilgiye kapsayıcı bir şekilde erişmeleri gerekmektedir. Bu nedenle UNESCO, dünyanın dört bir yanındaki ülkeleri bilgiyi küresel bir kamu malı olarak benimsemeye çağırmaktadır.
Bu yazı için, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000386914?posInSet=1&queryId=N-e9a9a181-adff-4d44-8de4-7b2ba2d61bb3 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.