Dünya şimdiye kadar kaydedilen en sıcak üç aylık dönemden çıkarken, Kuzey Afrika'yı iki feci olay vurdu. İlk olarak, 6.8 büyüklüğündeki bir deprem Fas'ın merkezini harap etmiştir. İkincisi, Daniel Fırtınasının neden olduğu şiddetli yağmurlar Libya'nın kuzeydoğusundaki iki barajın çökmesine yol açarak tüm kasabaları ve miraslarını sular altında bırakmıştır.
Ne yazık ki bu olaylar aykırı değerler değildir. 2022 yılında kaydedilen doğal tehlikelerle ilgili 387 olayı takip etmektedirler. Geçen yıl bu tür olaylar 185 milyon kişiyi etkilemiş, 30.000'den fazla kişinin ölümüne yol açmış ve yaklaşık 223,8 milyar ABD doları hasara neden olmuştur.
2015-2030 yılları arasında felakete yol açan olayların sayısının %40 oranında artacağı tahmin edilirken, bu olayların mağdurlarına yardım etmek, tehlikeleri meydana gelmeden önce öngörmek ve bunları etkili bir şekilde yönetmek her zamankinden daha önemlidir. Bu nedenle her yıl 13 Ekim'i Uluslararası Afet Risklerinin Azaltılması Günü olarak kutlamaktayız.
Risklerin azaltılması söz konusu olduğunda UNESCO, bu yılki Uluslararası Günün ana odağı olan herkes için dayanıklılığı arttırmak üzere eşitsizliklerle mücadele ederken toplumların tehlikelere maruz kalmasını azaltma ihtiyacı konusunda çeşitli yollarla farkındalık yaratmaya çalışmaktadır.
İlk olarak, UNESCO toplumların doğal tehlikelere karşı daha dirençli tepkiler verebilmeleri için bilinçli kararlar almalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Örneğin, su kaynaklarını daha iyi yönetmek için İklim Riskine Dayalı Karar Analizi programı birçok ülkede uygulanmaktadır.
İkinci olarak UNESCO, tehlikeler meydana geldiğinde toplumların hazır olmasını sağlamak için çalışmaktadır. Örneğin, 2022 yılında Portekiz'de düzenlenen Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı'nda UNESCO, risk altındaki tüm kıyı topluluklarının 2030 yılına kadar tsunamiye hazırlık stratejilerini benimsemelerini sağlamak için Tsunamiye Hazır programını küresel olarak yayma konusunda iddialı bir taahhütte bulunduğunu duyurmuştur.
Son olarak, UNESCO erken uyarı sistemleri geliştirip ve uygulamaktadır. Geçtiğimiz on yıl içerisinde, başta Hükümetler Arası Hidroloji Programı, Hükümetler Arası Oşinografi Komisyonu, Uluslararası Yerbilimleri Programı ve İnsan ve Biyosfer Programı olmak üzere bilimsel uzman ağları ve programları aracılığıyla yaklaşmakta olan tsunami, sel, kuraklık, deprem ve toprak kaymalarına karşı uyarı sistemleri geliştirmiştir. UNESCO’nun şimdiki hedefi bu erken uyarı sistemlerini 2027 yılına kadar Dünya üzerindeki herkesin kullanımına sunmaktır.
Birlikte çalışarak, her toplumu korumak amacıyla doğal tehlikelere karşı hazırlanabilir ve bunları önleyebiliriz. Bu Uluslararası Gün'de herkesi, her yerde, afet riskini azaltma çabalarımıza katılmaya çağırıyorum.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000387046?posInSet=4&queryId=N-0e704a85-0307-4de2-b951-6d13a9890a5a adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.