Hem geçmişe hem de bugüne hitap eden bir dil olan Kiswahili, Afrika'nın en çok konuşulan dillerinden biridir. 200 milyondan fazla konuşanı ve bir düzineden fazla lehçesi bulunmaktadır. Afrika Birliği, Doğu Afrika Topluluğu ve Güney Afrika Kalkınma Topluluğu, Kiswahili'yi resmi dillerinden biri olarak kabul etmiştir.
Bu Bantu dili, yüzyıllar boyunca Sahra altı Afrika'nın birçok yerinde ve Orta Doğu'da bir ortak dil olarak ortaya çıkmıştır. Ticaret, diplomasi ve birlik dili olan Kiswahili, günlük etkileşimlerde sıkça kullanılan "amani" ("barış") gibi kavramlar için kelimeler içermektedir. Bu nedenle UNESCO, Küresel Öncelik Afrika çerçevesinde kültürel ve dilsel çeşitliliği teşvik etmede ve toplumlar arasındaki diyaloğu sağlamadaki önemli rolünü kutlamaktadır.
Bu senkretik dil, Bantu halkları ile bu Arap ve Pers tüccarları arasındaki etkileşimlerin bir ürünüdür ve bu etkileşimler Kiswahili’nin zenginleşmesine katkıda bulunmuşlardır. Örneğin, İngilizce'deki "safari" kelimesi, Kiswahili'deki "seyahat" anlamına gelen kelimeden gelir ve bu kelime de Arapça'daki "seyahat etmek" anlamına gelen "safara" fiilinden türemiştir. Kiswahili, birçok dilin kesişim noktasında yer alarak insanları birleştiren güçlü bir faktör olmaktadır.
UNESCO, Kiswahili dili konuşanlar için de eğitimde ana dillerin kullanımını teşvik etmektedir; bu, öğrenmeyi kolaylaştırmakta ve akademik performansı iyileştirmektedir.
Dilin barış, eğitim ve iletişimi teşvik etmedeki olumlu rolü, dijital devrim çağında özel bir önem taşımaktadır ve bu rol korunmalıdır. 2022'de başlatılan Uluslararası Yerli Diller On Yılı kapsamında UNESCO, Kiswahili'nin çevrim içi kullanımı da dâhil olmak üzere bilgi ve iletişim teknolojilerinde çok dilliliği teşvik ederek bu rolü korumaya kararlıdır. Bu günde, dil mirasını ve dillerin temsil ettiği kültürel zenginliği kutluyoruz.
Dünya Kiswahili Dili Günü kutlu olsun! Siku njema ya kimataifa ya Kiswahili!
Bu yazı için
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000390419_eng?posInSet=1&queryId=N-edddbd33-7070-4d07-95ca-ea807d27f5a5 yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.