Afrika kıtasında 1,5 milyondan fazla kişi tarafından kullanılan Soninke dili Gambiya, Gine, Gine-Bissau, Mali, Moritanya ve Senegal'in yanı sıra Burkina Faso ve Fildişi Sahili'nde de konuşulmaktadır. Bir seyahat, hareketlilik ve ticaret dili olan Soninke, yüzyıllardır Batı Afrika ve ötesindeki konuşurları arasında bağlantılar kurmaktadır.
Bu nedenle konuşurları, Soninke sözlü edebiyatının uzun geleneğinin bir parçası olan aşağıdaki atasözünde yansıtıldığı gibi, kültürlerini her zaman zenginleştiren göçlerle yakın bir ilişki sürdürmektedir: Dalla gumme ya mpasu Kalle nga. “Yurt dışında çalışmak, evde ölmekten daha iyidir.”
Soninke dili topluluklar ve halklar arasında bir köprü görevi gördüğünden, karşılıklı anlayışı teşvik ederek, çatışma zamanlarında paha biçilmez bir arabuluculuk aracı olabilir, ülkeler arasında daha fazla güven inşa etmeye ve bir barış kültürü yaratmaya yardımcı olabilir.
Buna ek olarak Soninke, kendisi de Nijer-Kongo dil ailesinin bir kolu olan Mande dil ailesine aittir. Dolayısıyla etkisi orijinal kültürel alanının çok ötesine uzanmaktadır. Bu geniş etki, Soninke topluluğunun güçlü varlığından ve Orta ve Doğu Afrika'nın yanı sıra Avustralya, Kanada, Fransa, İspanya, İsviçre ve Amerika Birleşik Devletleri gibi Afrika dışındaki birçok ülkedeki sosyoekonomik alanlara entegrasyonundan kaynaklanmaktadır.
Confédération Internationale des Associations Soninké (CIAS - Uluslararası Soninke Dernekleri Konfederasyonu), ulusal ve yerel dernekler ve Uluslararası Soninke Festivali (FISO) gibi büyük etkinlikler, dilin kutlanması ve paylaşılması için etkili platformlardır. Her gün Soninke dilini onurlandırmakta ve ihtişamına ışık tutmaktadırlar. Her gün 2.000'den fazla anadilin konuşulduğu Afrika kıtasında kültürel çeşitliliğin dil aracılığıyla desteklenmesi büyük önem taşımaktadır.
Afrika Birliği 2063 Gündeminin 5. Hedefi ile uyumlu olarak, kıtanın kültürel, dilsel ve entelektüel kimliklerinin onaylanması UNESCO'nun Küresel Önceliği Afrika ile tamamen uyumludur. Bu bağlamda, bir yıl önce Gambiya'nın teklifi üzerine UNESCO Genel Konferans 42. oturumunda 25 Eylül'ü Uluslararası Soninke Dili Günü ilan etmiştir.
Bugün, UNESCO Genel Merkez'de ve dünyanın dört bir yanında çok sayıda etkinlikle kutlanacak olan Soninke Dilinin ilk Uluslararası Günü'nde UNESCO, çoğul olduğu kadar zengin olan ve değişim ve barış aracı olan bu dilin ve kültürünün tanıtımını teşvik etmektedir.
Sooninkanxannen koota loogonten do xeeri! Uluslararası Soninke Dili Günü kutlu olsun!
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000391395_eng?posInSet=3&queryId=N-a1bb6209-3623-4784-ba01-f3873a3f3e6b yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.