Uluslararası Bilimde Kadın ve Kız Çocukları Günü, 2015 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından bilimde toplumsal cinsiyet eşitliğinin artık bir hedef değil, bir gerçeklik olacağı bir dünya inşa etmek amacıyla ilan edilmiştir.
Yine de son on yılda çok az değişiklik olmuştur ve bugün kadınlar hâlâ küresel bilim camiasının yalnızca üçte birini oluşturmaktadır. Bazı ülkelerde araştırmacıların %10'undan azı kadındır. UNESCO'nun 2024 Denklemi Değiştirmek: Kadınlar için STEM Geleceğini Güvence Altına Almak raporuna göre, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) işlerinde çalışan kadınlar, erkek meslektaşlarının kazandığının yalnızca %85'ini kazanmakta ve sınırlı finansman, daha az yayın fırsatı ve üst düzey pozisyonlarda temsil eksikliği gibi sistemik engellerle karşılaşmaktadır.
Ayrıca, UNESCO İstatistik Enstitüsü'ne göre, yükseköğretimde STEM ile ilgili alanlardaki mezunların sadece %35'i kadınlardan oluşmaktadır.
Daha az bilim insanı, daha az bilimsel yenilik, daha az tıbbi keşif ve daha az sürdürülebilir kalkınma demektir. İklim değişikliği ve sağlık krizlerinden yapay zekâ alanındaki hızlı ilerlemelere kadar küresel zorlukların yaşandığı bir dönemde, dünyanın daha fazla bilime, bilimin de daha fazla kadına ihtiyacı vardır.
Kadınların bilimsel kariyerlere erişimi, okulun ilk yıllarından itibaren başlar. Dünyanın dört bir yanındaki kız çocukları, bilimin sunduğu sayısız fırsatı keşfetmeye teşvik edilmelidir. Bu fırsatların birçoğunu henüz hayal bile edemeyebilirler, ancak hepsi herkes için daha iyi bir geleceği şekillendirmek için onları güçlendirecektir.
Kız çocuklarının kendilerini bilimsel alanlarda lider olarak hayal edebilmeleri için rol modellere ihtiyaçları vardır. İşte bu nedenle UNESCO, kadınların bilim alanındaki yeteneklerini tanımak ve teşvik etmek, farklı bakış açılarını ön plana çıkarmak ve kadınların bilim alanındaki potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmelerini engelleyen bariyerleri ortadan kaldırmak için çalışmaktadır.
Bunun bir örneği, çeyrek asır önceki başlangıcından bu yana uluslararası ödülleriyle yedisi Nobel Ödülü olmak üzere yaklaşık 140 ödül sahibini ödüllendiren ve 100'den fazla ülkede 4.300'den fazla genç araştırmacıyı destekleyen L'Oréal-UNESCO “Bilim Kadınları İçin” Programıdır. Bu olağanüstü kadınların her biri yalnızca bilimsel bilgiyi ilerletmekle kalmamış, aynı zamanda gelecek nesillere kendilerinin de bir fark yaratabileceklerine inanmaları için ilham vermiştir.
Medya da bu seslerin duyulmasını sağlamada kilit bir rol oynamaktadır. 2024 UNESCO Bilimde Cinsiyet Uçurumunu Kapatmak için Eylem Çağrısı, kadın bilim insanlarının görünürlüğünü artırarak ve uzun süredir yeterince temsil edilmeyenler için alan yaratarak medya ortamını dönüştürmeyi amaçlamaktadır.
Bu Uluslararası Günün onuncu yıl dönümünde, sizleri “Bilimde daha fazla kadının olduğu bir dünya hayal edin” kampanyasında UNESCO’ya katılmaya ve bilim alanında eğitim ve kariyer peşinde koşan, cam tavanı kıran ve araştırmalarıyla bilimsel ilerlemeye yön veren kadınların ve kız çocuklarının seslerini duyurmaya yardımcı olmaya davet ediyoruz.
Bu yazı https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000392690?posInSet=6&queryId=N-162b48f6-c7ec-4aa6-b102-24e4eb7a4537 adresinde yer alan metinden faydalanılarak Türkçeleştirilmiştir.