Geçen yıl doğal tehditler yoğun yıkıma neden oldu ve dünya çapında 167 milyon insan 393 kayıtlı afetten etkilendi. Bunun sonucunda ortaya çıkan küresel ekonomik kayıplar 242 milyar dolara ulaştı; ancak bu, tablonun sadece bir kısmını oluşturuyor. Dolaylı etkiler ve ekosistem üzerindeki sonuçlar da dâhil edildiğinde, afetlerin gerçek küresel maliyeti şu anda yıllık 2,3 trilyon doları aşıyor.
Dünya, 2025 yılının başından bu yana çok sayıda felakete tanık oldu. Pakistan'daki yıkıcı sellerden Asya'daki yıkıcı orman yangınlarına ve Rusya'nın Kamçatka Yarımadası açıklarında meydana gelen güçlü depreme kadar, bu olaylar bize hiçbir ülkenin bu felaketlerin etkilerinden kaçamayacağını ve harekete geçmemenin bedelinin giderek arttığını hatırlattı.
İklim sistemindeki bozulma nedeniyle doğal tehditlerin sıklığı ve şiddeti artmaya devam ederken, toplumlar; yaşamları, geçim kaynakları, kültürel mirasları ve ekosistemleri açısından giderek artan risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu nedenle, öngörü ve yatırım yoluyla dayanıklılık oluşturup bu tehditleri verimli bir şekilde öngörmek ve yönetmek her zamankinden daha önemlidir.
Dayanıklılığa öncelik verilmesi gerekliliği, bu yılki Uluslararası Afet Riskini Azaltma Günü'nün teması olan “Afetlere Değil, Dayanıklılığa Kaynak Ayırın” ifadesinde de vurgulanmaktadır. Afetlere müdahale için yapılan reaktif harcamalardan dayanıklılığa proaktif yatırımlara geçerek, ülkeler insanları, ekonomileri ve çevreyi daha iyi koruyabilir; aynı zamanda afetlerin uzun vadeli maliyetlerini ve etkilerini azaltabilirler.
Afetler meydana gelmeden önce toplulukları korumak için UNESCO, üye devletler ve ortakları ile birlikte tsunami, sel, kuraklık, deprem ve heyelanlara yönelik erken uyarı sistemleri geliştirmek ve uygulamak üzere çalışmaktadır. Ortak hedefimiz, 2027 yılına kadar bu hayat kurtaran sistemleri dünya genelindeki herkesin erişimine sunmaktır.
UNESCO, afetler meydana geldiğinde ise hazırlıklı olmaya devam etmektedir. Bu yılın başlarında başlatılan Doğa Bilimleri Acil Durum Fonu, Arjantin, Myanmar ve Pasifik'te afet sonrası hızlı müdahaleyi mümkün kılmıştır. En çok ihtiyaç duyulan bölgelere kaynakları hızla aktaran bu fon, afetlerin etkilerini hafifletmeye, iyileşmeyi desteklemeye ve küresel dayanıklılığı artırmaya katkıda bulunmaktadır.
Uluslararası Afet Riskini Azaltma Günü'nde, hayatları kurtarmak, kayıpları azaltmak ve daha güvenli, daha dirençli bir dünya inşa etmek için birlikte çalışalım.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000395905?posInSet=12&queryId=N-76bb96d6-7762-43ef-a88e-0af1a5d260ed adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.