Dünya Mirası Komitesi 40. Oturumu Sona Erdi

Dışişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, UNESCO Türkiye Millî Komisyonu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İstanbul Sit Alanları Alan Yönetimi Başkanlığı’nın oluşturduğu ve Başkanlığını Dışişleri Bakanlığı Yurtdışı Tanıtım ve Kültürel İlişkiler Genel Müdürü Büyükelçi Sayın Lale Ülker’in üstlendiği Görev Gücü tarafından ev sahibi ülke hazırlıkları yürütülen Dünya Mirası Komitesi’nin (DMK) 40. Oturumu, Türkiye'nin başkanlığında ve ev sahipliğinde 10-17 Temmuz 2016 tarihlerinde İstanbul Kongre Merkezi’nde (ICC) gerçekleşmiştir. Komite İçtüzüğü gereğince ev sahibi ülkenin oturum başkanlığı görevini de yürütmesi hükmünce Büyükelçi Lale Ülker’in DMK 40. Oturumu Başkanlığını ve Dışişleri Bakanlığı Kültürel Diploması Genel Müdür Yardımcılığı Daire Başkanı Sayın Cem Kahyaoğlu’nun Toplantı Koordinatörlüğünü üstlendiği Komite çalışmalarına Komite üyesi 21 devletin yanı sıra Sözleşmeye taraf olan 87 devlet temsilcisi, sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, Yerel Yönetimler, Alan Başkanlıkları temsilcileri ve Gençlik Forumu katılımcılarının da aralarında bulunduğu 1971 kişi katılmıştır. 

10 Temmuz 2016 tarihinde İstanbul Kongre Merkezinde yapılan açılış töreninde, Başbakan Sayın Binali Yıldırım'ın video mesajından sonra, Başbakan Yardımcısı Prof. Dr. Sayın Numan Kurtulmuş, UNESCO Genel Direktörü Sayın İrina Bokova, Kültür ve Turizm Bakanı Prof. Dr. Sayın Nabi Avcı, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Kadir Topbaş, Dünya Mirası Komitesi 40. Oturumu Başkanı Büyükelçi Sayın Lale Ülker, UNESCO Genel Konferansı Başkanı Sayın Stanley Mutumba Simataa, UNESCO Yürütme Kurulu Başkanı Sayın Michael Worbs ve UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sayın M. Öcal Oğuz konuşma yapmış; UNESCO Türkiye Millî Komisyonu ile İstanbul Sit Alanları Yönetimi Başkanlığı tarafından düzenlenen ve farklı ülkelerden gelen 31 gencin katılımıyla gerçekleşen “Gençlik Forumu” katılımcılarından Sayın İdil Malgil (Türkiye) ve Sayın Jorge Antonio Chávez Mazuelos (Peru) Gençlik Forumu Sonuç Bildirisini okumuş; açılış töreninin sonunda Genel Direktör İrina Bokova tarafından ney sanatçımız Sayın Kudsi Erguner'e "UNESCO Barış Sanatçısı" unvanı verilmiştir. 10 Temmuz 2016 tarihindeki açılış töreni sonrasında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Kadir Topbaş ICC’de, 11 Temmuz 2016 tarihinde ise Kültür ve Turizm Bakanı Prof. Dr. Sayın Nabi Avcı Topkapı Sarayında katılımcılar onuruna akşam yemeği vermiştir. Ayrıca, aralarında UNESCO Türkiye Millî Komisyonu tarafından yayımlanan World Heritage in Turkey 2016 ve kurumlar arası işbirliğiyle hazırlanan “World Heritage in Turkey” dergisinin de bulunduğu ve bazıları Dünya Miras Merkezi (DMM) ile Görev Gücü tarafından ortaklaşa hazırlanan haritalar, broşürler, dergiler, kitaplar ve diğer materyaller katılımcılara hediye edilmiştir. 

Türkiye’nin Komite Üyesi olarak UNESCO Nezdinde Daimi Temsilci Büyükelçi Sayın Hüseyin Avni Botsalı başkanlığında Dışişleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve UNESCO Türkiye Millî Komisyonu uzman ve yöneticilerinden oluşan bir heyetle takip ettiği DMK 40. Toplantısının 11 Temmuz 2016 tarihindeki ilk gündem maddesinde kültürel ve doğal mirası koruma duyarlılığının yeni durumlar ve gelişmeler dikkate alınarak güçlendirilmesi çağrısını içeren İstanbul Bildirisi kabul edilmiştir. Ardından 2015 yılında Almanya’nın Bonn şehrinde gerçekleşen 39. Dönem toplantısının görüşme ve kararlarının özeti, DMM ve Danışma Kurullarının raporları, Dünya Mirası Sözleşmesi ve Sürdürülebilir Kalkınma, Tematik Programlar, Kapasite Geliştirme ve Kategori 2 Merkezler hakkındaki raporlar Komite tarafından karara bağlanmıştır. 

DMK tarafından 48’i Tehlike Altındaki Dünya Miras Listesi’nde (TADML) yer alan toplam 155 varlığın koruma durumu raporları değerlendirilmiş; Libya’nın beş, Özbekistan ve Mali’nin birer varlığı TADML’ne alınmış, Mikronezya Federe Devletlerinin bir varlığı ise eş zamanlı olarak Dünya Miras Listesine (DML) ve TADML’ne alınırken Gürcistan’ın bir varlığı da TADML’den çıkarılmıştır. 

DMK’nın en önemli gündem konularından biri olan yeni adaylıklar ve yeni kayıtlarla ilgili adaylık dosyalarının değerlendirilmesi sonucunda, 12 kültürel, 6 doğal ve 3 karma olmak üzere toplam 21 alanın kaydedilmesi ile 192 taraf devletten 165’ine ait Liste’deki varlık sayısı 1031’den 1052’e yükselmiştir. İstanbul oturumunda DML’ne kaydedilen varlıklar arasında Kars’ın Ocaklı Köyü sınırları içindeki Ani Arkeolojik Alanı da bulunmaktadır. Bu kayıtla Türkiye’nin DML’ndeki miras alanı sayısı 16’ya çıkmıştır. 

Seçimle iş başına gelen hükûmete ve demokrasiye karşı girişilen ve halkın sokağa çıkarak, güvenlik güçlerine destek vererek karşı durmasıyla bastırılan darbe girişiminin yaşandığı 15 Temmuz 2016 gecesini müteakiben 16 Temmuz 2016 tarihinde toplantıya Görev Gücü ve DMK Başkanı ile UNESCO Sekretaryası tarafından yürütülen görüşmeler sonucu alınan kararla bir gün ara verilmiş, Hükümetimizce gerekli güvenlik tedbirlerinin en üst düzeyde sağlandığı, mevcut hâlde toplantının sürdürülmesi açısından herhangi bir sorunun bulunmadığının bildirilmesine rağmen, Birleşmiş Milletler Güvenlik Protokolleri gerekçe gösterilerek 17 Temmuz 2016 tarihinde bir günlük ve yarım kalan adaylık dosyalarına yönelik görüşmelerle DMK 40. Oturumu kapanış töreninin yapılması ve Gündemin diğer konularının ise Ekim 2016’da Paris’te tamamlanması kararı alınarak ertelenmiştir. 

Toplantı boyunca söz alan veya Türkiye heyeti ile ikili görüşmelerde bulunan Komite üyeleri ve gözlemciler, toplantının hemen öncesinde ve Gençlik Forumu’nun gerçekleşme sürecinde Atatürk Havalimanına yapılan terör saldırısı sonrasında dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına yön veren böyle bir uluslararası toplantının İstanbul’da yapılmasının terörizme karşı verilen güçlü bir mesaj olduğunun altını çizmişlerdir. Komite üyeleri ve gözlemciler, 15 Temmuz sonrasında bir gün ara verildikten sonra tartışmaya açılan adaylık dosyalarının görüşmeleri sırasında da, seçilmiş hükûmete ve demokrasiye karşı yapılan darbe girişimi karşısında Türk halkı ve hükûmeti ile dayanışma içinde olduklarını beyan etmişlerdir. Heyetimiz ve UNESCO Türkiye Millî Komisyonumuz kürsüden ve ikili görüşmelerde gösterilen bu duyarlılığa teşekkür etmiştir. 

DMK Toplantısı 40. Oturumu kapsamında aralarında Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Prof. Dr. Nabi Avcı’nın da katıldığı “1970 ve 1972 Sözleşmeleri Arasında Eşgüdüm Sağlanmasına Yönelik Mevzuat Çalışmaları” ve UNESCO Türkiye Millî Komisyonunun “Türkiye’nin Dünya Doğal Miras Potansiyelleri ve Dünya Tarım Mirası” panelleriyle “Mirası Kurtarabilirsiniz” fotoğraf sergisi ve Doğal Miras Uzmanlarıyla tanışma ve strateji belirlemeye yönelik akşam yemeğinin de bulunduğu 40’ın üzerinde yan etkinlik yapılmış ve sergi düzenlenmiştir. Toplantının planlanandan üç gün önce sona ermesi nedeniyle aralarında UNESCO Türkiye Millî Komisyonu tarafından organize edilenlerin de bulunduğu bazı paneller ve sergiler ise gerçekleştirilememiştir. 

17 Temmuz 2016 tarihindeki kapanış oturumunda Polonya’nın Dünya Mirası Komitesi 41. Oturumuna Temmuz 2017’de Krakow’da ev sahipliği yapma önerisi oy birliğiyle kabul edilmiştir.