UNESCO ve Okyanus Bilimleri
Bir Gezegen Bir Okyanus
Dünya üzerindeki yaşam çeşitliliğini ve okyanus sağlığını korumak, küresel insan refahı için kritik önem taşır; ancak başlıca kaynaklar sürdürülemez uygulamaların sonucunda risk altındadırlar. Sürdürülebilir kalkınma, tek başına teknolojik çözümler, siyasi düzenlemeler veya finansal araçlarla sağlanamaz. Düşünce ve davranış biçimimizi değiştirmeliyiz.
UNESCO'nun Hükûmetler Arası Oşinografi Komisyonu (IOC-UNESCO), Üye Devletleri doğa, okyanus ve kıyı alanlarının kaynakları hakkında bilgi üretmek ve bu bilgiye; yönetim, sürdürülebilir kalkınma, denizel çevrenin koruması ve karar alma süreçlerinde başvurmak için hükûmetler arası işbirliğini teşvik etmek üzere çalışmaktadır. Komisyon ayrıca, bilimsel bilginin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması yoluyla ve dünya okyanusunu etkileyen benzeri görülmemiş çevresel değişiklikler ve okyanusları etkileyen insan faaliyetlerine etkili bir şekilde nasıl tepki verilebileceği konusunda halkı eğiterek, toplumun okyanusla olan ilişkisini geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Küresel çevre değişimi, çok derin sosyal ve insanî boyutlara sahiptir. Okyanus ve doğa bilimleri, eğitim, kültür ve iletişim alanlarındaki UNESCO’nun 30'u aşkın programı, iklim değişikliği hakkında eğitim vermek ve iletişim kurmak, mevcut ve gelecek nesiller için ahlaki etkilerini anlamak için katkıda bulunmayı hedeflemektedir.
Sürdürülebilir kalkınma, her seviyede ve bütün toplumsal bağlamlarda kaliteli eğitim ve öğrenim gerektirir. Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitimi (ESD), mevcut ve gelecekteki küresel sorunları yapıcı ve yaratıcı bir biçimde ele almamız ve daha sürdürülebilir ve dirençli toplumlar oluşturmamıza olanak sağlamakla ilgilidir.
UNESCO küresel olarak, Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitimin (ESD) lider kuruluşu olarak tanınmıştır. UNESCO, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim On Yılının (2005-2014) resmi takipçisi olmasının yanı sıra Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim (ESD) Küresel Eylem Programının (GAP) uygulanmasını koordine eder.
Dünya Mirası Sözleşmesinin desteğiyle en önemli doğal alanlar uluslararası tanınırlığa sahip olmalarının yanı sıra, tarımsal zararlar, yabancı türler ve kaçak avlanma gibi tehditlerle başa çıkmak için teknik ve mali yardım alırlar.
UNESCO, ortak kültürel mirası farklı biçimlerde korumaya yönelik dünya çapındaki çabalarının bir parçası olarak, 2001 yılında Sualtı Kültür Mirasını Koruma Sözleşmesini kabul etmiştir. Bu uluslararası sözleşme, su altındaki mirasın korunması için etik ilkeleri ortaya koymakta, ayrıntılı bir devlet işbirliği sistemi sağlamaktadır ve bu mirasa yönelik işlem ve araştırmalar için uygulanabilir bilimsel kurallar sunmaktadır.
Bu metin aşağıdaki linkte sunulan metinden yararlanılarak Türkçeleştirilmiştir.
http://en.unesco.org/themes/one-planet-one-ocean
Hükûmetler Arası Oşinografi Komisyonu
UNESCO'nun Hükûmetler Arası Oşinografi Komisyonu (IOC) okyanus ve kıyı alanlarının kaynaklarını anlamak ve etkin bir şekilde yönetmek için uluslararası işbirliğini teşvik eder ve deniz araştırmaları, servisler, gözlem sistemleri, tehlike azaltma ve kapasite geliştirme programlarını koordine etmektedir.
Bu bilgiye başvurarak Komisyon, Üye Devletlerin yönetişim, yönetim, kurumsal kapasite ve karar alma süreçlerini, deniz kaynakları ve iklim değişkenliği açısından iyileştirmeyi ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde deniz çevresinde sürdürülebilir kalkınmanın teşvikini amaçlamaktadır.
IOC, 2010 yılında 50. yıldönümünü kutlamıştır. Komisyon 1960 yılındaki Uluslararası Hint Okyanusu Seferi'nden başlayarak, okyanus gözlemlerinde, okyanus bilimlerinde ve denizdeki tehlikelerin azaltılmasıyla ilgili programlar ve faaliyetler düzenlemiş ve teşvik etmiştir.
IOC, okyanusun fiziksel, kimyasal ve biyolojik yönleri hakkında bilgi ve veri değişimi sağlayan birleşik bir ağ geliştirmeyi amaçlayan Küresel Okyanus Gözlem Sistemi (GOOS) aracılığıyla okyanus gözlemini ve izlemeyi koordine etmektedir. Hükûmetler, sanayi, bilim adamları ve halk bu bilgileri deniz sorunları konusunda harekete geçirmek için kullanmaktadır.
IOC'nin okyanus gözlem ve bilimindeki çalışmaları iklim değişikliği biliminin bilgi tabanını oluşturmak için katkıda bulunmaktadır. IOC, Dünya İklim Araştırması Programına (World Climate Research Programme, WCRP) sponsorluk yapar ve IOC'nin Küresel Okyanus Gözlem Sistemi (GOOS), İklim Değişikliği Hükûmetler Arası Panelini (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) destekleyen Küresel İklim Gözlem Sisteminin (GCOS) okyanus bileşeni olarak görev yapar. UNESCO-IOC, iklim bilimi hakkındaki mevcut bilgiyi çok çeşitli potansiyel kullanıcılara sistematik olarak ulaştırmayı amaçlayan Dünya İklim Değişikliği Konferansı Dünya Meteoroloji Örgütü ile eş düzenleyicisidir.
IOC, aynı zamanda Pasifik ve Hint Okyanusları, Kuzey Doğu Atlantik, Akdeniz ve Karayiplerdeki bölgesel hükûmetler arası eşgüdümlü tsunami uyarı ve etkilerinin azaltılması sistemlerinin kurulmasını koordine ve teşvik etmektedir.
Bu metin aşağıdaki linkte sunulan metinden yararlanılarak Türkçeleştirilmiştir.
http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/ioc-oceans/about-us/
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma için Okyanus Bilimleri 10 Yılı (2021-2030)
Okyanusların sürdürülebilir korunması kapsamında 14. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefine dikkat çekmek ve uygulanması konusunda okyanus bilimleri alanındaki paydaşları bir araya getirmek amacıyla 2017 yılında Paris’te gerçekleştirilen Hükûmetler Arası Oşinografi Komisyonu 29. Genel Kurulunda alınan kararın Birleşmiş Milletler tarafından kabulü sonrasında 2021-2030 yılları Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma için Okyanus Bilimleri 10 Yılı ilan edilmiştir. Bu süreç UNESCO’nun Hükûmetler Arası Oşinografi Komisyonunun himayesinde sürdürülmektedir.
Bu metin aşağıdaki linkte sunulan metinden yararlanılarak Türkçeleştirilmiştir.
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000259627