Mangrovlar, tropikal haliçlerde yer alıp birçok amfibi ve deniz türlerine yaşam alanı sağlayan, çevredeki insan toplulukları için temel gereklilikleri karşılayan, çevre ve biyoçeşitliliği koruyan birden çok işlevi olan ekosistemlerdir.
Mangrovlar kıyı şeritlerinin sabitlenmesine, mercan resiflerinin korunmasına ve dalga ya da fırtınalardan dolayı oluşacak erozyonun önlenmesine katkıda bulunmaktadır. Mangrovların birleşik kök sistemleri çökeltilere set çeker, suyun akışını yavaşlatır, iklim değişiklikleri ve şiddetli hava olaylarını azaltan kıyı mavi karbonunu depolamaktadır. Bu karmaşık ve önemli ekolojik alanlar, Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi doğrultusunda iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik bilincini geliştirmek ve sürdürmek için uygun koşulları sağlamaktadır.
UNESCO, mangrovlara bağlı durumda bulunan toplumlarda sürdürülebilir kalkınmayı desteklerken, mangrovların korunması konusuyla da yakından ilgilenmektedir. Ganj deltasındaki Sundarbans Dünya Mirası alanın yanı sıra Haiti’deki La Hotte Biyosfer Rezervi ve Malezya’daki UNESCO Küresel Jeopark’ı gibi mangrov alanlarının varlığının tanınması biyoçeşitlilik sahalarının korunmasına katkı sağlamakta ve civarda bulunan toplulukların desteklenip korunmasına imkân sağlamaktadır.
Mangrov ormanlarının korunması, yenilikçi bilimsel çözümler ile su ve çevre bilimlerini kapsayan yer bilimi, deniz bilimi, Lokal ve Yerli Bilgi Sistemlerini içinde barındıran çok disiplinli bir yaklaşım gerektirir ki bunların hepsi UNESCO’da mevcut durumdadır.
Mangrov ekosistemlerinin sürdürülebilirliğinde toplumsal cinsiyet eşitliği anahtardır. Aslında, kadınlar yerel ve toplum gelişiminde, bölgelerin kurulmasında ve korunmasında, mangrovların yok olmasını önlemek için gerekli bilgilerin korunmasında ve aktarımında önemli rol oynamaktadır. Kolektif koruma çabalarına entegre edilmiş cinsiyet duyarlı bir yaklaşım mangrov alanların restorasyonu için anahtar rolündedir.
Son olarak, mangrovlar dünyanın birçok bölgesinde önemli toplumsal değerler taşırlar. Mangrovlar kıyılarda yaşayan insanların kültür ve geleneklerini yaşatmaları için uygun alanlar sağlamaktadır. Bu nedenle, Uluslararası Yerel Diller Yılı (2019) ve Afrika Kökenli Halklar On Yılı (2015-2024) kutlamaları için önemli alanlardır.
Uluslararası Mangrov Ekosistemini Koruma Günü, kıyıda bir yaşam tesisi için Mangrovların değerini göstermekte olup, Mangrovlara bağlı toplulukların desteklenmesini ve bu konuda farkındalığın artırılmasını savunmaktadır. Bu gün ayrıca iklim ve biyoçeşitliliğin korunması konusunda kendimize verdiğimiz sözleri ne kadar yerine getirdiğimizi görmek için bir şanstır ve bu gün sürdürülebilir bir gelecek için herkes tarafından küresel olarak adım atmayı teşvik etmektedir.
*Bu metin https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000369081/PDF/369081eng.pdf.multi adresinden alınarak Türkçeleştirilmiştir.