Gönüllü Ulusal İncelemelerde İklim Değişikliği ve Kültür
İklim değişikliğinin, Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminde kendine özel bir hedefi vardır: İklim Eylemi hakkındaki 13. Hedef. Bu hedef, dayanıklılığın güçlendirilmesi, iklim değişikliklerine uyum ve farkındalık yaratma gibi konularını kapsamaktadır. Kültür, tüm bu yönlere katkıda bulunur. Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma yolundaki ilerlemeyi izlemek için birçok ülke Birleşmiş Milletler'e sunulan Gönüllü Ulusal İncelemelerinde (VNRs) kültürel politikalar ve iklim değişikliği politikaları arasındaki açık bağlantıları vurgulamıştır. Yaklaşımlar, iklim değişikliği ile mücadele stratejilerinin bir parçası olarak doğal mirasın korunmasının yasal çerçevelerde yer almasını, kentsel gelişim politikalarında doğal ve kültürel mirasa saygı göstermenin hayati önemini kabul etmeyi ve toplumun dayanıklılığı için geleneksel bilgi ve doğal kaynaklardan yararlanmayı içerir.
Kentsel Planlama, Kültür ve İklim Değişikliğine Dayanıklılık
Benin, genel stratejisinin bir parçası olarak iklim değişikliğine karşı dayanıklılığı artırmak ve insan yerleşimini iyileştirmek için, kıyı şeridinin doğal ve kültürel değerini tanıyan Benin Kıyı Şeridi için Operasyon ve Dayanıklılık Planını kabul etmiştir. Plan, biyoçeşitliliği koruduğu kadar kıyıları sık görülen sel ve (iklim değişikliğiyle şiddetlenen) erozyondan koruyan bir yönetim stratejisi uygulamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, planın bir amacı da ekoturizmi desteklemektir. Aynı şekilde iklim değişikliğine karşı savunmasız olan Suudi Arabistan'daki bir girişim, başkent Riyad çevresinde bulunan vadideki tatlı su kaynaklarını daha iyi yönetmeyi amaçlamaktadır. Wadi Hanifa'nın kapsamlı planı, şehrin ve çevrenin ihtiyaçları arasında daha iyi bir denge kurmayı planlamaktadır. Ayrıca, suyun aşırı kullanımı nedeniyle tehdit altında olan tarihi alanları ve miras alanlarını da daha iyi korumayı amaçlamaktadır. Seyşeller'deki diğer kentsel planlama girişimleri, başkenti sürdürülebilir bir şehir haline getirmeyi amaçlayan Victoria Ana Planı da dâhil olmak üzere, ülkenin doğal ve kültürel mirasını iklim değişikliğiyle şiddetlenen afetlerdeki artıştan korumayı amaçlamaktadır. İrlanda'da ise Kültür, Miras ve Gaeltacht Bölümü, miras sektörü için bir iklim değişikliği uyum planı taslağı hazırlanmaktadır. Ayrıca, geleneksel binaların enerji verimliliğinin artırılması, tarihi yapıdaki mirasın uyarlanması ve yeniden kullanılması hakkında bir kılavuz yayımlanmıştır.
Geleneksel Bilgi ve Doğal Kaynakların Kullanılması
Yeni Zelanda hükümeti, iklim değişikliği nedeniyle artan baskı altında olan Maori yerlilerinin kültürel çıkarlarını ve doğal kaynakların idaresini yeterince korumak için “1991 Te Ture Whenua Maori Yasası”nda reform yapmıştır. Avustralya'da Aborijin yerlileri ve Torres Boğazı Adası’nın halkı, doğal ortamları iklim değişikliğinin etkilerinden korumak için geleneksel bilgi ve uygulamaları bilimsel yaklaşımlarla kullanarak ülkenin kuzeyinde Emisyon Azaltma Fonu projeleri yürütmektedirler. Bu arada Ekvador, ormansızlaşmayı tersine çevirmek, doğal mirası korumak, iklim değişikliğini hafifletmek ve adaptasyona katkıda bulunmak için Ülkeyi Yeniden Yeşillendirme adlı bir girişim başlatmıştır.
Kırgızistan, geleneksel mahsullerin ve şifalı bitkilerin yetiştirilmesi ve iklim değişikliğine uyum önlemleri sağlanması amacıyla geleneksel bilginin, özellikle kırsal alanlardaki kadınların sahip olduğu geleneksel bilginin değerini kabul etmektedir. Bu nedenle, genetik kaynaklarla geleneksel bilgi bağlantılarından yararlanmayı amaçlayan BM Nagoya Protokolünü uygulamak için adımlar atmaktadır. Venezuela da Ulusal Biyolojik Çeşitliliğin Korunması Stratejisi kapsamında iklim değişikliğine karşı savunmasızlığını ele alma stratejisinin bir parçası olarak kültürel ve biyolojik çeşitliliği savunmayı hedeflemektedir. Hükümet, Yıllık Biyoçeşitlilik Kongresi aracılığıyla, topluluk tarım uygulamalarını arttırmak için yerlilerin ve afro halkların geleneksel mahsullerinin kullanımını destekleme çabalarını güçlendirdiğini bildirmiştir.
Doğal Mirası ve Yaratıcılığı Stratejilerin Merkezine Koymak
Portekiz'in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 13 ile ilgili 2017 Gönüllü Ulusal İncelemeleri, anayasasının sağlıklı bir yaşam ortamı ve ekolojik olarak dengeli bir sürdürülebilir kalkınma hakkını tanıdığını vurgulamaktadır. Devlet, nesiller arası dayanışma ilkesini teşvik etmenin ve çevre eğitimini artırmanın yanı sıra, “peyzajın korunması ve geliştirilmesinden, doğanın korunmasından ve tarihi ve sanatsal çıkarların kültürel değerlerinin korunmasından” da sorumludur. İspanya'nın 2018 Gönüllü Ulusal İncelemeleri “sahip oldukları büyük doğal mirasa” atıfta bulunmakta ve kısmen iklim değişikliğine uyum sağlamayı da amaçlayan ve dağlık alanların yönetimini iyileştirmeyi hedefleyen 2003 dağ manzaraları yasasına dikkat çekmektedir. Ayrıca, veri toplama ve değerli doğal ortamların yönetimi için mekanizmalar oluşturan 2007 doğal miras ve biyoçeşitlilik yasasına da değinmektedir. Guyana'nın sürdürülebilir kalkınma vizyonu, iklim değişikliğinin azaltılmasına yönelik güçlü bir odaklanma içeren Yeşil Devlet kalkınma stratejisi- Vizyon 2040’ta yer almaktadır. 2019 Gönüllü Ulusal İncelemeleri, Ekvador’un on yıllardır çevresini ve ekosistemlerini doğal mirasının önemli bir özelliği olarak kabul ettiğini, bu doğal mirası korumak ve sürdürülebilir bir şekilde yönetmek için birçok girişimin uygulandığını belirtmektedir. Bu arada, Kuzey Makedonya'nın 2020 Gönüllü Ulusal İncelemeleri, kültürel miras sektöründeki projeler de dâhil olmak üzere iklim değişikliğiyle mücadele amaçlı projeleri -BM Yeşil İklim Fonu'nun desteğiyle- uygulama planlarından bahsetmektedir. Son olarak Avusturya, iklim değişikliğiyle mücadele de dâhil olmak üzere Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine katkıda bulunmak için sanat ve kültürü kullanan girişimlerini vurgulamaktadır.
Bu yazı https://en.unesco.org/news/culture-2030-agenda-2 adresinde yayınlanmış olan metinden yararlanılarak Türkçeleştirilmiştir.