İklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve azalan okyanus sağlığı sorunları giderek artmaktadır. Geçtiğimiz yıl boyunca dünyada; orman yangınları ve kasırgalardan, ısı kubbeleri ve sele kadar sayısız yıkıcı doğal afetle karşı karşıya kalınmıştır. Bu olaylar, birçok topluluk için küresel ısınmanın etkilerini görünür kılmaktadır. Biyoçeşitlilik ve dolayısıyla gıda güvenliği tehdit altındadır. Deniz seviyesindeki yükselme yerleşim yerlerini yerinden etmektedir. Sıcaklık artışları, böceklerin yol açtığı hastalıkları ve mercanların beyazlamasını artırmaktadır.
Bilim, teknoloji ve yenilik, toplulukların çevreyle ilgili bu değişimlere hazırlanmalarına ve bunlara uyum sağlamalarına yardımcı olmada kilit bir rol oynayacaktır. Örneğin, araştırmacılar, deniz seviyesinin yükselmesinden kaynaklanan aşırı sıcaklığa, kuraklığa veya tuzlu toprağa dayanıklı, iklime hazır ürünler geliştirmektedirler. Ne yazık ki, toplulukları iklimle ilgili afetlerden korumaya yönelik yeni teknolojiler üzerine yapılan akademik araştırmalar, ihtiyacımız olanın çok gerisinde kalmaktadır: Bu araştırmalar, 2012 ila 2019 yılları arasında küresel bilimsel çıktının sadece %0,005’ini oluşturmaktadır.
Bu nedenle bu yılki Barış ve Kalkınma için Dünya Bilim Günü, iklime hazır topluluklar inşa etmede bilim, teknoloji ve yeniliğin önemine odaklanmaktadır. COP26, çevre krizini hafifletmede bilime dayalı politikaların ve kararların öneminin altını çizdiği ve iklim değişikliğine karşı kolektif tepkimizde bir dönüm noktasına işaret ettiği bir zamanda gerçekleşmektedir. UNESCO zaten bu ruhla çalışmakta ve iklim değişikliğinin neden olduğu doğal afetlere yanıt verirken topluluklara yardım etmede öncülük etmektedir.
Örneğin, UNESCO’nun Uluslararası Hidroloji Programı ve California Irvine Üniversitesi, dünya çapındaki gerçek zamanlı yağışları tahmin etmek ve böylece sel, kuraklık ve diğer aşırı hava olaylarının acil durum planlamasını ve yönetimini bilgilendirmek için bir algoritma ve uydu takımyıldızı kullanan bir sistem geliştirmiştir.
UNESCO aynı zamanda Doğu ve Batı Afrika’da göçebe tarımcıların hava durumunu tahmin etme ve iklim değişikliğine uyum sağlama kapasitelerini geliştirmek için çalışıyor. Meteorologlar ve yerli halklar arasındaki iş birliğiyle, iklim değişikliğinin etkilerini anlamak ve bunlara yanıt vermek için kanıta dayalı bir yaklaşım geliştiriyoruz.
Son olarak ve belki de en önemlisi, UNESCO, araştırmacıların ve keşif yapan kişilerin iklime daha hazır tasarımlar için bilgi, veri ve metodolojileri paylaşmalarını sağlayarak ülkeler arasındaki bilgi uçurumunu daraltmaya çalışıyor. Genel Konferansın 41. Oturumunda kabul edilecek olan “Açık Bilim” üzerine çığır açan tavsiyemiz, dünya çapında bilimsel kültürü dönüştürmeyi ve demokratikleştirmeyi amaçlayan normatif standartları, kuralları ve hedefleri tanımlamaktadır.
Çünkü iklim değişikliği hepimiz için bir tehdittir. Ve tüm gezegen tehdit edildiğinde, tüm gezegen yanıt vermelidir. Ancak insanlığın yarısının ihtiyaç duyduğu bilgiye erişimi sağlanamıyorsa küresel çözümler imkânsızdır. Bugün, Barış ve Kalkınma için Dünya Bilim Günü’nde, sadece iklim değişikliğinin etkisini sınırlamak için değil, aynı zamanda daha adil ve daha barışçıl bir dünya şekillendirmek için açık bilimin potansiyelinden yararlanmak gerekir. Çünkü birlikte başarılı veya başarısız olabiliriz ve başarısız olmayı göze alamayız.
Bu yazı https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000379742?posInSet=2&queryId=N-7e0e666f-afb5-41ac-a55f-a57f43c68f28 adresinde yer alan metinden faydalanılarak Türkçeleştirilmiştir.