Mangrove ormanları kara ve deniz arasında yer alan bağlantılardır: Gelgitlere ve oksijenden yoksun tuzlu suya maruz kalan topraklarda kök salmış mangrove ağaçları ve çok çeşitli bitkiler, ender ve kırılgan bir yapıda olup korumamız gereken bir yaşam cennetini oluşturmaktadır.
Karmaşık bir habitat içerisinde, iç içe geçmiş köklerden dalların uçlarına kadar birçok tür, birlikte beslenen ve gelişen en gelişmiş ekosistemlerden birini oluşturmaktadır.
Dolayısıyla bizler, kıyı erozyonunu yavaşlatan ve birçoğumuz için besin kaynağı olan bu alanlara bağımlıyız.
Kolombiyalı şair Tomas Gonzales’in bataklık ekosistemini, doğanın temel birliğine dönüş çağrısı yapan Manglares (Mangrove) adlı şiir koleksiyonunun sembolü haline getirmesinin nedeni muhtemelen budur: “Öyle ki ağaçlar önce ortaya çıkıp sonra bulanıklaşıp havayla, arkadaki manzarayla, çamurluklarla birleşsinler; / (...) / böylece sümsük kuşu bir anda tuz, güneş, parıltı serpiştirerek denize dalsın; / ve böylece deniz önce parlar, sonra tekrar karayla birleşir”.
Ancak mangrove ormanları tehlike altında bulunmaktadır: Dünyadaki mangrove ormanlarının dörtte üçünden fazlasının şu anda tehdit altında olduğu ve bunlarla birlikte onlara bağlı olan birçok hassas dengenin olduğu tahmin edilmektedir.
Dolayısıyla UNESCO diğer değerli mavi karbon ekosistemlerini, jeoparkları, dünya mirası alanlarını, biyosfer rezervlerini olduğu gibi mangrove ormanlarını da korumak için harekete geçmektedir.
Ancak iklim acil durumu karşısında zaman azalmakta olup daha da ileri gitmemiz gerekmektedir. Çünkü mangrove ormanları aynı zamanda kaybetmeyi göze alamayacağımız karbon yutaklarıdır. Bu nedenle önümüzdeki ay UNESCO yedi Latin Amerika ülkesinde - Kolombiya, Küba, Ekvador, El Salvador, Meksika, Panama ve Peru - yeni bir mangrove ormanları restorasyon projesi başlatacaktır. Bu proje yalnızca yerel topluluklara ekonomik fırsatlar getirmekle kalmayacak, aynı zamanda yerel ve yerli halklar ile bilim camiası arasında bilgi alışverişi ve paylaşımına da olanak tanıyacaktır.
Koruma ve restorasyonun ötesinde, küresel farkındalığa ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu yalnızca okullarda değil, mümkün olan her yerde halkın eğitilmesini ve uyarılmasını gerektirmektedir. “Tayland Ulusal Bilim Müzesi” için tasarladığımız ve şu anda tüm dünyaya ihraç edilen serginin ruhu da tam olarak budur. Çünkü mangrove ormanlarının gizemlerini göstererek ve açıklayarak onları sürdürülebilir bir şekilde koruyabileceğiz.
İşte bu günün amacı toplumlarımızdaki herkesin mangrove ekosistemlerinin değerinin, güzelliğinin ve kırılganlığının farkına varması ve kendilerini onların korunmasına adamalarıdır.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000382299_eng?posInSet=3&queryId=N-8eb5b521-85fe-42a4-8d59-cc3d5d66b21c adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.