UNESCO’nun kuruluş Anayasasında yer alan demokrasi, “onur, eşitlik ve […] insana saygı” ilkelerini korumamızı gerektirmektedir. Dolayısıyla bu kapsamda UNESCO her yıl Uluslararası Demokrasi Günü’nü kutlamaktadır.
UNESCO benimsenmiş olan çok taraflılığı; görüşme, tartışma ve herkesin özgür katılımı yoluyla demokratik girişimlerle uluslararası ölçekte canlı tutmaktadır.
İnsanlığın, eşi benzeri görülmemiş çevresel zorluklarla karşı karşıya kaldığı ve barışın tehlikede bulunduğu böylesi bir zamanda, demokrasinin gücüne her zamankinden daha fazla ihtiyacımız bulunmaktadır. Çoğu zaman bu tür ayaklanmalar, demokrasinin temelleri olan insan özgürlüklerine ve haklarına yönelik bir tehdidi de beraberinde getirmektedir.
UNESCO demokrasinin temel direklerini güçlendirmeye çalışmaktadır.
Söz konusu durumu, demokrasinin can damarı olan özgür ve bağımsız medyanın yanı sıra çeşitli kültürel ifadelerle desteklemektedir. Ayrıca tarihsel bir bakış açısı sağlayan ve insanları nesiller boyu birleştiren kültürel mirası da korumaktadır.
Dolayısıyla bunu, bilimsel ve teknolojik ilerlemenin herkese fayda sağlamasını ve herkesin haklarına saygı duymasını sağlayarak gerçekleştirmektedir. Bu durum, UNESCO’nun 193 Üye Devleti tarafından 2021 yılı kasım ayında kabul edilen “Açık Bilim Tavsiye Kararının ve Yapay Zekâ Etiğine İlişkin Tavsiye Kararının” amacını oluşturmaktadır.
Bunu da demokrasinin itici gücü olan vatandaşları eğiterek gerçekleştirmekteyiz.
Mahatma Gandhi’nin “Gerçek demokraside, her erkeğe ve kadına kendini düşünmesi öğretilir.” sözlerini bu şekilde uygulamaktayız.
Eleştirel düşünceyi geliştirmeye hizmet eden, küresel vatandaşlık ruhuna ilham veren ve barışla ilişkili değerler için bir araç olan eğitime katılmaktayız. Sürdürülebilir kalkınma için eğitim, medya ve bilgi okuryazarlığı gelişimi çağdaş meselelere yönelik bu amacın bir parçasını oluşturmaktadır. Çevrenin 2025 yılına kadar Üye Devletlerin ulusal müfredatlarına eklenmesini sağlamak için yardım etmeyi taahhüt etmekteyiz.
Demokrasi hafife alınmamalıdır. Bunun için mücadele etmek ve ilgilenmek gerekir; aksi takdirde kaybolabilir. UNESCO, bu Uluslararası Demokrasi Günü’nde tüm Devletleri, sivil toplumun tüm üyelerini ve tüm bireyleri demokratik değerleri canlı tutmak için çalışmaya davet etmektedir.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000382701_eng?posInSet=5&queryId=N-e09da5eb-449d-49df-a404-8224df0c0c74 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.