Geçtiğimiz yıl boyunca, aşırı sıcak hava dalgaları Çin’den Avrupa’ya, Hindistan’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne kadar orman yangınlarına, kuraklıklara ve ölüme neden olmuştur. Avustralya ve Yeni Zelanda’da rekor yağışlar kaydedilmiştir. Şiddetli seller Pakistan’ın üçte birini su altında bırakmıştır.
2021 yılında doğal afetlerle ilgili toplamda 432 feci olay meydana gelmiş ve bu feci olaylar 10.000’den fazla ölüme ve yaklaşık 252 milyar ABD doları tutarında hasara neden olmuştur. Bu rakamlar şaşırtıcı olmasına rağmen rakamların bu seviyede kalması pek mümkün gözükmemektedir. İklimin bozulmasının bir sonucu olarak, bu olayların 2015 ve 2030 yılları arasında %40 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir.
UNESCO, doğal afetlere yalnızca meydana geldikten sonra tepki vererek değil aynı zamanda feci sonuçların zararlı etkilerini azaltmak için topluluklarla birlikte önceden çalışarak yardım etmeye kararlıdır.
Söz konusu çabaların bir parçası olarak UNESCO, bu riskleri azaltma ve toplulukların tehlikelere maruz kalmaları durumunda ihtiyaçlarına karşı farkındalığı artırmak için 13 Ekim’i Uluslararası Afet Riskini Azaltma Günü olarak kutlamaktadır. UNESCO bu hedefler doğrultusunda çeşitli şekillerde çalışmaktadır.
İlk olarak her şeyden önce, doğal afetlere karşı daha etkili tepkiler verebilmeleri için toplulukların bilinçli kararlar almasına yardımcı oluyoruz. Örneğin, su kaynaklarını daha iyi yönetmek için İklim Riski Bilgilendirilmiş Karar Analizi (CRIDA) uygulaması 11 ülkede gerçekleştirilmiştir.
İkincisi, UNESCO tehlike anında toplulukların hazır olmasını sağlamak için çalışmaktadır. Örneğin, bu yıl Portekiz’deki Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı’nda UNESCO, risk altındaki tüm kıyı topluluklarının 2030 yılına kadar tsunamiye hazırlık stratejilerini benimsemelerini sağlamak için Tsunami Hazırlık Programı’nı küresel olarak uygulamaya koyma konusunda iddialı bir taahhütte bulunduğunu duyurmuştur.
Son olarak - ve bu yılki Uluslararası Gün’ün ana odak noktası budur - erken uyarı sistemleri geliştiriyor ve uyguluyoruz. Geçtiğimiz on yıl boyunca, başta Hükûmetlerarası Hidroloji Programı, Hükûmetlerarası Oşinografi Komisyonu, Uluslararası Yerbilim Programı, İnsan ve Biyosfer Programı olmak üzere bilimsel uzman ağlarımız ve programlarımız aracılığıyla yaklaşmakta olan tsunami, sel, kuraklık, deprem ve toprak kaymalarına karşı uyarıda bulunmak için sistemler geliştirdik. Şimdi hedefimiz bu erken uyarı sistemlerini 2027 yılına kadar dünyadaki herkesin kullanımına sunmaktır.
Bunun nedeni, tehlikeler tahmin edilemez olsa da, özellikle de küresel düzeyde uzmanlığımızı bir araya getirdiğimizde etkilerinin ve sonuçlarının olması gerekmemesidir. Birlikte çalışarak, toplulukları korumak için afetlere hazırlık yapabilir ve önleyebiliriz. Bu Uluslararası Gün’de herkesi, her yerde afet riskini azaltmak için çabalarımıza katılmaya çağırıyorum.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000382999?posInSet=3&queryId=N-c6f02fb0-17a4-40c6-94e2-4466b9feb4b2 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.