Nefret; ayrımcılık yapan, bölen ve insanlıktan çıkaran, demokrasiyi baltalayan, cehaleti yayan, korku aşılayan ve hatta en kötü suçlardan önce gelebilen kelimeler ile başlamaktadır. Bu kelimeler kontrol edilmediğinde -cinsiyet temelli, ırkçı, antisemitiz ve yabancı düşmanı nefret söyleminin yaygınlaşmasına izin verildiğinde- insan hakları, demokrasi ve barış için varoluşsal bir tehdit oluşturmaktadır.
Son yıllarda nefret söylemi ve çevrim içi dezenformasyon sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte daha da artmıştır. Geçtiğimiz yıl 16 ülkede yapılan bir araştırma, internet kullanıcılarının %67'sinin çevrim içi nefret söylemiyle karşılaştığını ortaya koymuştur. Katılımcıların %85'i dezenformasyonun yurttaşların üzerindeki etkisi konusunda endişelerini dile getirmiştir.
Ancak dezenformasyon ve nefret söylemi engellenebilmektedir. UNESCO Anayasasına uygun olarak; nefretle kökünden mücadele etmek, eleştirel düşünceyi geliştirmek ve barışı öncelik edinmek için eğitime sahibiz. Bu yıl, 24 Ocak Uluslararası Eğitim Günü, kalıcı barışın desteklenmesinde eğitim ve öğretimin oynadığı hayati role ve eğitimin mevcut küresel zorlukları ele almak için nasıl uyum sağlanması gerektiğine adanmıştır.
Kasım 2023'te 194 Üye Devletimiz tarafından kabul edilen “Barış ve İnsan Hakları için Eğitim, Uluslararası Anlayış, İş birliği, Temel Özgürlükler, Küresel Vatandaşlık ve Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Tavsiye Kararı” bu bağlamda önemli bir kilometre taşıdır. Türünün tek örneği olan bu küresel standart belirleme aracı; öğrencileri herkes için daha adil, sürdürülebilir, sağlıklı ve barışçıl gelecekleri kolektif olarak şekillendirmeye hazırlamak üzere eğitim sistemlerini yeniden düşünmek ve yeniden tasarlamak için bir yol haritasıdır. UNESCO, dünya genelinde bu Tavsiye Kararına dayalı eğitim reformlarını desteklemeyi amaçlamaktadır.
2023 yılında UNESCO, karar mercilerinin bu alandaki kamu politikalarını güçlendirmelerine yardımcı olmak amacıyla "Eğitim yoluyla nefret söyleminin ele alınması" kılavuzunu da yayınlamıştır. Buna ek olarak UNESCO, ırkçılık karşıtı kılavuzları teşvik etme ve ders kitaplarında ırkçılığı ele alma çabalarını artırmanın yanı sıra eğitimde ve eğitim yoluyla antisemitizmle mücadele etmek için küresel bir girişim uygulamaktadır.
UNESCO, ön saflarda yer alan öğretmenleri, eğitimcileri ve okul liderlerini bilgilendirmek amacıyla "Nefret Söylemini Yıkıma Uğratmak" konulu çevrim içi bir ustalık sınıfı sunmaktadır. Ekim 2023'te düzenlenen ve 700'den fazla öğretmenin katıldığı bu İngilizce eğitimin ardından, artık Fransızca konuşan eğitimciler de okul ortamında ve dışında nefret söylemini önlemek ve buna karşı koymak ve daha kapsayıcı ve hoşgörülü toplumları teşvik etmek için etkili pedagojiler konusunda uzmanlarla etkileşim kurma fırsatına sahip olmuşlardır.
Çünkü nefret kelimelerle, barış ise eğitimle başlar. Öğrendiğimiz şeyler dünyayı nasıl gördüğümüzü değiştirir ve başkalarına nasıl davrandığımızı etkilemektedir. Bu nedenle eğitim, UNESCO’nun dünya barışını sağlama ve sürdürme çabalarının merkezinde yer almalıdır. Bu gün vereceğiniz her bireyin insan haklarını tanıyan kaliteli bir eğitim hakkını savunma taahhüdünüz, herkesin karşılıklı anlayış ve saygı çerçevesinde onurlu bir yaşam sürebileceği barışçıl bir gelecek taahhüdünüz anlamına gelmektedir.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000388392?posInSet=3&queryId=N-EXPLORE-59ae36c3-26f5-48e3-9b33-5902f2407c9d adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.