Bu Uluslararası Frankofoni Günü'nde UNESCO bizi Fransız dilinin tüm mirasları ve ifadeleriyle kutlamaya davet ediyor.
Uluslararası Frankofoni Örgütü'ne göre, beş kıtada yaklaşık 300 milyon insan her gün Fransızcayı ortak bir dil ve Guadeloupe'lu yazar Maryse Condé'nin ifade ettiği gibi kendi toprakları olarak kullanmaktadır: “Kendi dilimde yani Maryse Condé’nin dilinde yaşıyorum. Fransızca denen ama benim olan bir dil”.
Zira Fransız dili, içinde yaşayan bireylerin çeşitliliği, onu besleyen hayallerin ve deneyimlerin çeşitliliği ve aktardığı dilsel ve kültürel etkilerin çeşitliliği ile her gün temas ederek zenginleşmektedir.
UNESCO'da, Fransızca altı resmi dilinden biri ve İngilizce ile birlikte iki çalışma dilinden biri olduğu için, ortak dünyamız hakkında düşünmek ve onu inşa etmek için bu dilsel topluluğun tam değerini biliyoruz.
2050 yılında gezegende Fransızca konuşan 700 milyon kişinin çoğunluğu, nüfusun yarısının 25 yaşın altında Afrika'da olacağı için, bu, özellikle Afrika'nın genç insanları tarafından somutlaştırılan ve zenginleştirilen bir dil topluluğudur. Bu nedenle UNESCO, Afrika Önceliği aracılığıyla kıtada bu dilin hâkimiyetini ve canlılığını teşvik etmeye kararlıdır.
UNESCO, Dakar'daki UNESCO Ofisi tarafından koordine edilen, Institut français ile ortaklaşa ve Fransız Kalkınma Ajansı'nın (AfD) desteğiyle yürütülen Eğitim Kaynakları projesi ile özellikle eğitim alanında aktiftir. Proje, Fransızca konuşulan Sahra-altı Afrika'daki ilk ve ortaokul öğretmenleri ve öğrencileri için eğitim araçlarının üretimini ve dağıtımını destekleyerek genç nesillere zengin bir Fransızca eğitim kaynakları paletine erişme fırsatı sunmaktadır.
UNESCO tarafından Burkina Faso, Çad, Mali, Moritanya ve Nijer'de desteklenen "Sahel bölgesinde eğitimin iyileştirilmesi" projesi, dil becerileri de dâhil olmak üzere kaliteli eğitimin garantörleri olan öğretmenlerin eğitilmesine de yardımcı olmaktadır.
Her dil kullanıldıkça yaşarken, aynı zamanda hafızası ve maddeselliği ile de yaşar. Bu nedenle UNESCO, Fransızca konuşulan dünyanınki de dâhil olmak üzere dil mirasımızı korumak için çalışmaktadır. Örneğin UNESCO, Fildişi Sahili'nde Amadou Hampâté Bâ Vakfı ile birlikte çalışarak, yazılarıyla Fransız diline çok şey katmış olan Malili büyük yazarın topladığı arşiv el yazmaları ve belgelerin korunduğu koşulları iyileştirmeye çalışmaktadır.
Afrika'daki arşivcilerin eğitilmesi, müdahale kapasitelerinin güçlendirilmesi ve dünyanın dört bir yanından uzmanlar arasındaki bağlantıların pekiştirilmesinin önemi, 2023 yılında Paris'te École nationale des chartes ile ortaklaşa kurulan yeni UNESCO Kürsüsü "Afrika Ulusları ve Toplumlarının Hizmetindeki Arşivler "in eğitim projesinin de merkezinde yer almaktadır. Bu kürsünün öğretileri Frankofon Afrika mirasının korunması ve aktarılmasına önemli katkılar sağlayacaktır.
Ekim 2024'te Fransa'nın Villers-Cotterêts kentinde "Fransızca yaratmak, yenilik yapmak ve girişimde bulunmak" temasıyla düzenlenecek bir sonraki Frankofoni Zirvesi ile UNESCO bizi Fransız dilinin çoklu bileşenlerini teşvik etmeye davet ediyor, böylece tüm kökenlerden konuşmacılar vizyonlarıyla ve kendi kelimeleriyle gelecek dünyanın inşasına yardım edeceklerdir.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000389078_eng?posInSet=4&queryId=N-dbe1d0e9-e0f4-43fe-b359-31e7ff17c3d7 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.