UNESCO'da 2019'da başlatılan Hükûmetler Arası Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Bilim-Politika Platformu'nun (IPBES) son raporunun gösterdiği gibi, bugün karasal ekosistemlerin dörtte üçü ve deniz ortamının neredeyse yarısı bozulmuştur.[1]
Ve her 1°C'lik artış ortalama sıcaklıktaki artış, nesli tükenmekte olan türlerin sayısını iki katına çıkarabilir.[2]
İklim değişikliğinin ekosistemlerimize yönelik oluşturduğu birçok tehdide yanıt olarak UNESCO, tüm uluslararası toplumu, gezegenimizin hazinelerini korumak için bu Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Günü'nde harekete geçmeye çağırıyor.
UNESCO, her şeyden önce 1.199 dünya miras alanı, 748 biyosfer rezervi ve 195 küresel jeopark sayesinde biyolojik çeşitliliğin korunması için çalışmaktadır. Bu alanlar birlikte Çin büyüklüğünde bir alanı kaplamakta aynı zamanda yerel halkları, özellikle de kadınları da dâhil ederek korunmaktadır. Guerlain ile kadın arıcıların eğitimini destekleyen “Arılar İçin Kadınlar” ortaklığının amacı da budur. Örneğin Ruanda'da yakın zamanda bu programı Gishwati-Mukura Peyzaj Biyosfer Rezervini kapsayacak şekilde genişletilmiştir.[3]
UNESCO, biyolojik çeşitliliği korumak amacıyla bilimsel araştırmalar için veri toplanmasını da desteklemektedir. Herkesin erişebileceği gerçek bir çevrim içi ansiklopedi olan UNESCO'nun Okyanus Biyoçeşitliliği Bilgi Sistemi (OBIS), 180.000 farklı türe ilişkin 122 milyon gözlem içermektedir. Sudaki biyolojik çeşitliliğin haritalandırılmasına yönelik bu çalışmayı gerçekleştirmek için UNESCO herkesin seferberliğine güvenmektedir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nin Everglades kentindeki Miami ortaokullarında, 163 tür kaplumbağa, balık ve memelinin varlığını ortaya çıkaran bir örnekleme kampanyası başlatılmıştır.
Son olarak UNESCO, biyolojik çeşitliliğin korunmasında daha da ileri gitmek için küresel çabaları koordine etmektedir. İnsan ve Biyosfer Programımız (MAB), insanları eğiterek ve en iyi uygulamaları paylaşarak canlı dünyayla olan ilişkimizi yeniden düşünmek için dünya çapında çalışmaktadır. 2025 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nde, dünya çapındaki biyosfer rezervlerinden 2.000'den fazla temsilci, görüş alışverişinde bulunmak ve yeni bir eylem planı kabul etmek üzere 5. Dünya Biyosfer Rezervleri Kongresi'ne katılacaktır.
Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Gününde Hintli aktivist ve filozof Vandana Shiva’nın “Tekdüzelik doğanın yolu değildir; çeşitlilik doğanın yoludur” bu sözlerini günün parolası haline getirelim.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000389766_eng?posInSet=1&queryId=N-7b375e0b-a243-44a1-b010-41fb45f069ed adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.