65 yıl önce bugün, Güney Afrika'nın Sharpeville kentinde polis, ırk ayrımcılığının temel araçlarından biri olan Geçiş Yasalarını protesto eden Siyahi Güney Afrikalıların üzerine ateş açmış ve 69 kişiyi öldürmüştü. Sharpeville'de ve dünyanın dört bir yanında ırk eşitliği için cesurca mücadele eden herkesi onurlandırmak ve toplumlarımızı ırkçılıktan, antisemitizmden ve her türlü ayrımcılıktan kurtarmak için göstermemiz gereken ısrarlı ve ortak çabaları kendimize hatırlatmak amacıyla her yıl 21 Mart'ta Uluslararası Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Günü'nü kutluyoruz.
Güney Afrika'da apartheid rejiminin yıkılması ve beyaz azınlık yönetiminin sona ermesinin ardından Nelson Mandela'nın Aralık 1996'da ülkenin yeni anayasasını imzaladığı yer de Sharpeville kasabasıydı. Bu kasabanın muazzam öneminin bilinciyle Sharpeville bölgeleri, Güney Afrika'nın insan hakları, kurtuluş ve uzlaşma mücadelesini kapsayan bir dizi özelliğin parçası olarak geçen yıl UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne kaydedildi.
Bu yılın Ocak ayında, Auschwitz-Birkenau Alman Nazi toplama ve imha kampının kurtarılışının sekseninci yıldönümünü kutlarken, ırkçı nefretin aşırılıklarına karşı verilen muazzam bir mücadeleyi daha andık. Irkçılık ve ayrımcılıkla mücadeleyi kazanabilmemiz için geçmişin şiddetini anlamamız, hatırlamamız ve onunla yüzleşmemiz elzemdir. Bu nedenle UNESCO, Holokost inkârı ve antisemitizmin çağdaş biçimleriyle mücadele konusunda eğitimciler ve gazeteciler için yakın zamanda yayınlanan üç kılavuz öncülüğünde Holokost ve diğer soykırımlarla ilgili eğitimi güçlendirmeye kararlıdır.
Geçmişten dersler çıkarmalı, bu dersler sayesinde ise ırk ayrımcılığının zaman içinde nasıl geliştiğine ve yeni sosyal, siyasi ve ekonomik bağlamlara nasıl uyum sağladığına dair kapsamlı bir anlayış geliştirmeliyiz. Bu anlayış, Aralık 2024'te İspanya'nın Barselona kentinde düzenlenecek Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Küresel Forum'da lansmanı yapılacak olan ilk UNESCO Irkçılık ve Ayrımcılık Küresel Görünüm Raporu'nun temel mesajlarından biridir.
UNESCO, ırk ayrımcılığının ortadan kaldırılması tüm insanlık için hayati önem taşıdığından, geniş çaplı, kalıcı ve toplumsal bir değişim için çabalarını sürdürmektedir. Sharpeville katliamının da gerçekleştiği 1960 yılında,, dönemin Afrika Ulusal Kongresi Başkanı Albert Lutuli, “ırk ayrımcılığına karşı şiddet içermeyen mücadelesi” nedeniyle Nobel Barış Ödülünü kazanan ilk Afrikalı olmuştur. Özellikle bu Uluslararası Günde ve her gün Lutuli’nin kabul konuşmasında, “Barışa yaptığımız katkılarla, dünya barışı ve güvenliği ile bağdaşmayan baskı, beyazların üstünlüğü ve ırk ayrımcılığı gibi kötülüklere son vermeye kararlıyız” ifadesini hatırlayalım.
Sosyal medya:
21 Mart Uluslararası Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Günü Mesajı
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay’in 21 Mart Uluslararası Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Günü’ne dair mesajına internet sitemizde yer alan duyurular bölümündeki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000393194?posInSet=12&queryId=N-73b8ed6d-891a-4aa6-a130-182743180492 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.
