SOSYAL VE BEŞERÎ BİLİMLER (SHS) KOMİSYONU RAPORU

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

TARTIŞMA 1

Madde 4.5    Gençlik Forumu Sonuçları

 

TARTIŞMA 2

Madde 4.5    Gençlik Forumu Sonuçları

Madde 3.2    2018-2021 Taslak Program ve Bütçesinin değerlendirilmesi ve kabulü (39 C/5)

          Bölüm II. A: Temel Program III – Sosyal ve Beşerî Bilimler

          CIGEPS, COMEST, IBC, IGBC ve MOST Raporları

Madde 4.11 Dönüşmekte olan bir Gezegen için Mücadele ve Sorumluluklar: Dünya Beşerî Bilimler Konferansı

 

TARTIŞMA 3

Madde 4.11 Dönüşmekte olan bir Gezegen için Mücadele ve Sorumluluklar: Dünya Beşerî Bilimler Konferansı

Madde 4.4   UNESCO himayesinde Kategori 2 Enstitü ve Merkezlerinin Kurulması

Madde 4.17 Sosyal Dönüşüm Yönetimi (MOST) Hükûmetler Arası Konseyi Statüsünün Revizesi

 

Madde 4.15  Beden Eğitimi ve Spor’dan Sorumlu Bakanlar ve Üst Düzey Yetkililer Altıncı Uluslararası Konferansı (MINEPS VI) Takibi

 

Madde 4.16  UNESCO’nun uluslararası Auroville Şehri, Hindistan ile İşbirliği

 

Maddes 7.3 1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının uygulanmasına ilişkin Üye Devletler Birleştirilmiş Raporu

Madde 6.2    İklim Değişikliğine ilişkin etik ilkeler taslak bildirgesi  

 

 

TARTIŞMA 4

Madde 7.4   1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararına ilişkin revize önerisi

 

EK I MOST Statüsü Değişiklikleri

EK II İklim Değişikliğine İlişkin Etik İlkeler Bildirgesi

EK III 1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararı Revizesi

GİRİŞ

1.  Yürütme Kurulu 202. Oturumunda SHS Komisyonun Başkanlığı için Sayın Milan Martin Konvit (Slovakya) adaylığını Genel Konferansa tavsiye etti.

2.  Komisyon, 7 Kasım 2017 tarihindeki ilk toplantısında, Adaylıklar Komitesi tarafından Başkan, Başkan Vekili ve Raportör için sunulan önerileri onayladı. Aşağıdaki isimler oy birliği ile seçildi:

Başkan:                 Milan Martin Konvit (Slovakya)

Başkan Vekilleri:  Meral Özgüç (Türkiye)

                               Claudine de Kerdaniel (Saint Vincent ve Grenadines)

                               Mohd Zulkifli Mohammed (Malezya)

                               Immolatrix Geingos-Onuegbu (Namibya)

Raportör:              Humoud Fahad Abdullah Alqashan (Kuveyt)

3.  Komisyon daha sonra 39 C/COM/SHS/1.Prov. belgesinde sunulan çalışma programını kabul etti.

4.  Komisyon 7-9 Kasım 2017 tarihlerinde, gündemde yer alan 10 maddenin incelenmesi için dört oturum gerçekleştirdi.

TARTIŞMA 1

5. Komisyon 7 Kasım 2017 tarihinde gerçekleştirilen ilk oturumunda sadece 4.5 - Gençlik Forumu Sonuçları maddesini değerlendirdi.

6. Madde 4.5 görüşülürken, 34 Üye Devlet temsilcisi ve bir Gözlemci söz aldı.

TARTIŞMA 2

Madde 4.5 - Gençlik Forumu Sonuçları

7. Komisyon, 8 Kasım 2017 tarihinde gerçekleştirilen ikinci oturumunda, 3.2 - 2018-2021 Taslak Program ve Bütçesinin sosyal ve beşerî bilimlerle ilgili konularının değerlendirilmesi ve kabulü (39 C/5) Maddesine geçmeden; çeşitli Hükûmetler Arası Komite raporlarını kayda almak için görüşmeden ve 4.11 - Dönüşmekte olan bir Gezegen için Mücadele ve Sorumluluklar: Dünya Beşerî Bilimler Konferansı Maddesini değerlendirmeden önce 4.5 - Gençlik Forumu Sonuçları Maddesini incelemeye devam etti.

8. 4.5 maddesine ilişkin daha fazla tartışma gerçekleştirilmedi. Komisyon, Genel Konferansa 39 C/19 belgesi 2. Paragrafında sunulan kararı Komisyon kapsamında toplanan enformel çalışma grubu tarafından revize edilmiş şekliyle kabul etmesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:

Genel Konferans,

39 C/19 belgesini inceleyerek,

Gençlik alanında UNESCO çalışmaları için eylemsel çerçeve olarak 37. Genel Konferansta kabul edilen UNESCO Gençlik Operasyonel Stratejisini (2014-2021) hatırlatarak,

39 C/INF.20 belgesi ve 201EX/4.INF.2 belgesinden bilgilenerek,

Genç kadın ve erkeklerin katılımını güçlendirerek gençlik alanında UNESCO çalışmalarının geliştirilmesi konusunda gösterdiği çabalardan dolayı Genel Direktöre teşekkür ederek,

1. Genel Direktörü, UNESCO 10. Gençlik Forumu ve diğer UNESCO gençlik forumları sonuçlarını temel alarak UNESCO çalışmalarına genç kadın ve erkekler ve gençlik örgütlerinin katılımının kalitesini arttırmak için daha uygun önlemler almaya davet eder,

 

2. Genel Direktörü, Üye Devletlerle işbirliğinde UNESCO Gençlik Forumu tavsiye kararları ve bu kararların anlamlı uygulanmasının takibini sağlamaya davet eder,

 

3. Üye Devletleri, Birleşmiş Milletler 2030 Gündemi ile tutarlı olarak, gençlik ve gençlik örgütleriyle işbirliği içinde bu kapsamdaki çabaları desteklemeye davet eder ve bu bağlamda gençleri yerel seviyeden küresel seviyeye çekmek için gerekli girişimleri memnuniyetle karşılar,

 

4. Genel Direktörü, Gençlik Forumunu bir sonraki Genel Konferanstan bir yıl önce,  C4 ve C5 belgesi tamamlanmadan evvel hazırlık aşamasında gençlik temsilcileri de dâhil olmak üzere ulusal ve bölgesel gençlik örgütlerinin aktif katılımıyla organize etmeye davet eder.

Madde 3.2 - 2018-2021 Taslak Program ve Bütçesinin değerlendirilmesi ve kabulü (39 C/5)

10. Komisyon, ikinci oturumunda 3.2 - 2016-2017 Taslak Bütçesinin değerlendirilmesi ve kabulü (38C/5)- Bölüm II. A: Temel Program III – Sosyal ve Beşerî Bilimler maddesini inceledi.

9. Madde 3.2 görüşülürken 23 Üye Devlet temsilcisi ve iki Gözlemci söz aldı.

10. Komisyon, Genel Konferansa, 38 C/5 (Cilt 1) belgesinin 04000 sayılı paragrafında Temel Program III- Sosyal ve Beşerî Bilimler ile ilgili sunulan kararın aşağıda belirtilen değişikliklerle benimsenmesini önerdi.

1. 39 C/6 belgesi paragraf 7 ve alt-paragraflar 6 ve 7’de yer alan Yürütme Kurulu tavsiye kararı, ilaveten 39 C/6 Addendum belgesi Bölüm D altındaki paragraf 4;

 

2. 39 C/COM.JM.DR.1 belgesinde yer aldığı şekliyle Temel Program III için tahsis edilen revize edilen miktar.

Karar metni aşağıdaki gibidir:

Genel Konferans,

1. Genel Direktöre aşağıda belirtilen maddeler için yetki verir:

 

1. 2018-2021 döneminde, Afrika, toplumsal cinsiyet eşitliği, az gelişmiş ülkeler (LDCs) ve gelişmekte olan küçük ada ülkelerinin (SIDS) yanı sıra gençlik ve yerli halkları da kapsayan toplumun en kırılgan kesimine özel önem vererek Temel Program III için aşağıdaki Stratejik Hedefi takip eden ve iki ana eylem planını (MLA 1-2) ile uyumlu olan eylem planını uygulamak;

 

2. Temel Program III eylem planının uygulanmasında programın verimi için tamamlayıcı usuller olarak Güney-Güney ve Kuzey-Güney-Güney işbirliğine başvurmak ve program geliştirilmesinin her aşamasında sivil toplum, özel sektör, araştırma kurumları, akademi - özellikle UNESCO Kürsüleri, Birleşmiş Milletler sistemi kurulumları ve diğer uluslararası kuruluşlarla ortaklıklar geliştirmeye devam etmek, ve böylece:

Stratejik Hedef 6: Kapsayıcı sosyal kalkınmanın desteklenmesi, kültürlerin yakınlaşması için kültürlerarası diyaloğun geliştirilmesi ve etik ilkelerin teşvik edilmesi

1. Kapsayıcı ve adil toplumlar teşvik etmek için haklar ve etik ilkeleri dâhil etmek ve bilgiyi harekete geçirmek

• Sosyal ve beşerî bilimler temelli araştırma uygulaması ve siyasa oluşturma arasındaki bağlantıları güçlendirme, kanıta dayalı karar verme kültürünü teşvik etme, yeni ve mevcut sosyal ve etik zorluklarla ilgili olarak gelecek okuryazarlığını destekleme;
• Üye Devletler ve diğer ilgili paydaşların; insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve küresel vatandaşlık hassasiyetini özellikle kent seviyesinde siyasa ve uygulama yoluyla geliştirmesini sağlama;
• Gelişmekte olan ülkelerin, özellikle biyoetikte etik sorunlarla baş etmelerini sağlamak için ulusal seviyede kurumları, kuruluşları ve siyasalarını geliştirmelerini destekleme;
• Çapraz ve kapsayıcı kamu politikalarının geliştirilmesi, gözden geçirilmesi ve siyasa odaklı bilgilerin birleştirilmesi için siyasa tavsiyeleri sağlama;
• Kapsamlı spor ve nitelikli beden eğitimi politikasının geliştirilmesini desteklemenin yanı sıra sporun bütünlüğünü korumak, özellikle Sporda Dopinge Karşı Uluslararası Sözleşmeyi uygulamak suretiyle dopingle mücadele etme;
• Kültürlerarası diyalog, tarih ve bellek alanlarında siyasa analizi, tavsiye ve izleme sağlama;

 

2. Barışçıl ve katılımcı toplumlar için gençlik katılımını ve kültürlerarası diyaloğu teşvik etmek,

• Değişim unsuru olarak tüm genç kadın ve erkekleri dâhil etme;
• Diyalog çıktılarının geliştirilmesi, teşvik edilmesi ve değerlendirilmesi için kapsamlı bir çerçeve sunan Uluslararası Kültürlerin Yakınlaşması On Yılı Eylem Planının uygulanması yoluyla kültürlerarası diyaloğu teşvik etme ve güçlendirme;
• Beşerî bilimlerin güçlenmesiyle yakından bağlantılı olarak; ortak tarih, bellek ve mirasın teşviki yoluyla karşılıklı anlayışı ve kültürlerarası diyaloğu teşvik etme.

 

3. Bu amaç doğrultusunda 2018-2019 dönemi için bütünleşik bütçe miktarı 68,622,000 ABD Dolarını tüm fon kaynakları kapsamında dağıtmak.

 

2. Genel Direktörden aşağıdaki hususları talep eder:

 

1. Bu kararla yetkilendirilen çeşitli faaliyetleri, Temel Program III ile ilgili olan iki küresel öncelikler olan Afrika ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin genel hedeflerine tam olarak ulaşacak şekilde uygulamak;
2. Yönetim organlarına yasal raporlarda Genel Konferans tarafından kabul edilen programın yürütülmesi ve aşağıda yer alan beklenen sonuçların kazanımları hakkında düzenli olarak rapor vermek;

Ana Eylem Planı 1: Kapsayıcı ve adil toplumlar teşvik etmek için haklar ve etik ilkeleri dâhil etmek ve bilgiyi harekete geçirmek

1. 1. Üye Devletlerde Bilimsel kanıtlar, beşerî bilimler temelli bilgi, etik ve insan hakları çerçevelerine dayanan geliştirilmiş kamu politikası;
   2. Etik değerlere ve insan hakları temelli kapsayıcı, eşitlikçi gelişme için bilgi üretmek, bilgiyi yönetmek ve uygulamak için her seviyede güçlendirilmiş kurumsal ve insan kapasiteleri;

Ana Eylem Planı 2: Barışçıl ve katılımcı toplumlar için gençlik katılımını ve kültürlerarası diyaloğu teşvik etmek

3. Toplumsal mücadelelere yanıt vermek ve barışı güçlendirmek için yerel düzeyden küresel seviyeye gençlik eylemleri;
4. Savunucu kampanyalar ve farkındalığı arttırma girişimleri yoluyla Üye Devletlerin kapsayıcı, sürdürülebilir ve barışçıl toplumların lehine olan küresel gündeme bağlılığı.

3. Genel Konferans tarafından kabul edilen programın yürütülmesiyle ilgili stratejik sonuç raporuna (SRR); açık değerlendirme kriterleri ve uygulanabilir durumlarda İç Denetim Servisi (IOS) değerlendirmeleri ve denetimlerini temel alarak ana eylem planlarını ve beklenen sonuçların değerlendirmelerini de bu planların devam ettirilmesi, yeniden yönlendirilmesi, çıkış stratejileri veya sona erdirilmesi için muhtemel önerileri de kapsayacak şekilde dâhil etmek ve Yürütme Kurulunun 209. oturumunda bu değerlendirmeyi sunmak,
4. UNESCO’nun genel stratejik kaynak mobilizasyonun analizini de içeren kaynak mobilizasyonu hakkında bir rapor hazırlamak ve Yürütme Kurulunun 209. oturumunda raporu sunmak.

11. Komisyon belirtilen raporları dikkate aldı: Uluslararası Biyoetik Komitesi (IBC) ve Hükûmetler Arası Biyoetik Komitesi(IGBC) çalışmalarına ilişkin Genel Direktör Raporu (39 C/REP/15); Sosyal Dönüşüm Yönetimi 2016-2017 faaliyetlerine ilişkin Hükûmetler Arası Konseyi Raporu (39C/REP/16); Beden Eğitimi ve Spor Hükûmetler Arası Komitesi (CIGEPS) 2016-2017 Raporu (39C/REP/17); Bilimsel Bilgi ve Teknoloji Etiği Dünya Komisyonu (COMEST) çalışmalarına ilişkin 2016-2017 Genel Direktör Raporu (39C/REP/18/REV).

12. Madde 4.11 görüşülürken, 23 Üye Devlet temsilcisi söz aldı.

TARTIŞMA 3

Madde 4.11 Dönüşmekte olan bir Gezegen için Mücadele ve Sorumluluklar: Dünya Beşerî Bilimler Konferansı

13. Komisyon, 8 Kasım 2017 tarihinde gerçekleştirilen üçüncü oturumunda, Madde 4.4 -  UNESCO himayesinde Kategori 2 Enstitü ve Merkezlerinin Kurulması (Bölüm X ve Bölüm XI), Madde 4.17 - Sosyal Dönüşüm Yönetimi (MOST) Hükûmetler Arası Konseyi Statüsünün Revizesi, Madde 7.3 - 1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının uygulanmasına ilişkin Üye Devletler Birleştirilmiş Raporu, Madde 4.15 - Beden Eğitimi ve Spordan Sorumlu Bakanlar ve Üst Düzey Yetkililer Altıncı Uluslararası Konferansı (MINEPS VI) Takibi, Madde 4.16 -  UNESCO’nun uluslararası Auroville Şehri, Hindistan ile İşbirliği ve Madde 6.2 - İklim Değişikliğine ilişkin etik ilkeler taslak bildirgesi maddelerini görüşmeye geçmeden önce Madde 4.11 - Dönüşmekte olan bir Gezegen için Mücadele ve Sorumluluklar: Dünya Beşerî Bilimler Konferansı konusunu incelemeye devam etti.

14. 4.11 maddesine ilişkin daha fazla tartışma gerçekleştirilmedi. Komisyon, Genel Konferansa 39 C/50 belgesi 11. Paragrafında sunulan kararı Komisyon kapsamında bu maddeyi tartışmak için toplanan enformel çalışma grubu tarafından revize edilmiş şekliyle kabul etmesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:

Genel Konferans,

39 C/50 belgesini inceleyerek,

187 EX/Decison 45’i hatırlatarak,

2011 yılı Kasım ayında Busan, Kore Cumhuriyeti’nde düzenlenen birinci Dünya Beşerî Bilimler Forumu'nda kabul edilen 21. Yüzyıl için Yeni Hümanizme Doğru - Busan Bildirgesini hatırlatarak,

Yürütme Kurulu tarafından 199 EX / Decision 7’de benimsenen Sosyal Dönüşüm Yönetimi (MOST) Programı Kapsamlı Stratejisini dikkate alarak,

Yürütme Kurulu tarafından 201 EX/ Decision 8’de memnuniyetle karşılanan Sosyal Dönüşüm Yönetimi (MOST) Programı Kapsamlı Stratejisini uygulamak için Eylem Planını kaydederek,

201 EX/Decision 37’yi kaydederek,

1. 1. 1. 21. yüzyılın dönüşümsel zorluklarına cevap vermek için kapasiteleri anlamlandırarak ve arttırarak, sosyal bilimler ve doğa bilimleri ile diyalog içinde beşerî bilimin değerini teyit eder,

1. 1. 2. 6-11 Ağustos 2017 tarihlerinde Liége, Belçika’da gerçekleştirilen Dünya Beşerî Bilimler Konferansının sonuçlarını ve dünya çapında geniş istişarelerle hazırlanmasını memnuniyetle karşılar,

1. 1. 3. Genel Direktörden 2018-2021 Dönemi için Programın uygulanmasında, Dünya Beşeri Bilimler Konferansının sonucunu görünür kılmak ve somut takibini teşvik etmek için Afrika Önceliğini göz önünde bulundurarak özellikle ulusal ve bölgesel düzeyde sektörler arası temelli uygun adımlar atmalarını talep eder,

1. 1. 4. Bu bağlamda, Dünya Beşerî Bilimler Konferansını takip etmek için önerilen bölgesel girişimleri memnuniyetle karşılar,​​​​​​

      5. Genel Direktörden beşerî bilimleri mümkün olan en geniş çeşitlilikteki katkıyla zenginleştirmek için bölgesel ağların kurulmasını teşvik etmesini ve özellikle de Afrika Birliği ve Afrika kıtasının uzmanlık birimleri ile Diasporanın işbirliğinde bulunmalarını ve bu amaçla uygun bütçe dışı kaynakları harekete geçirmek için Üye Devletlerle birlikte çalışmalarını teşvik etmesini ve 28 Haziran - 1 Temmuz 2017 tarihlerinde Bamako’da düzenlenen ilk Afrika Beşerî Bilimler Konferansı tarafından savunulan şekliyle Afrika Beşerî Bilimler forumunun iki yılda bir düzenlenmesini ve Pan-Afrika Beşeri Bilimler Ağın kurulmasını desteklemesini talep eder,

2. 1. 6. Bu bakış açısıyla, 31 Ekim-2 Kasım 2018 tarihleri ​​arasında gerçekleştirilecek 5. Dünya Beşerî Bilimler Forumunun, UNESCO ortaklığında Busan'da toplanma konusundaki Kore Cumhuriyeti girişimini memnuniyetle karşılar,

3. 1. 7. Sosyal Dönüşüm Yönetimi Programı Hükûmetler Arası Konseyini, sosyal dönüşüm yönetimi ve anlayışı için beşerî bilimlere katkısını sağlamak amacıyla Dünya Beşerî Bilimler Konferansı’nın sonuçları, Kapsamlı Stratejinin uygulanması için Eylem Planının periyodik olarak revize edilmesi özellikle hedeflenen ulusal girişimler vasıtasıyla dikkate almaya davet eder,

1. 1. 8. Üye Devletler ve ilgili uluslararası kurumlara, Kültürlerin Yakınlaşması On Yılı bağlamında kültürlerarası değişim, karşılıklı anlayış ve öğrenme ile insanların ve kültürlerin bir arada yaşamasını teşvik ve insanlığın zorluklarına cevap vermek amacıyla beşerî bilimlerin potansiyelinden yararlanmak için elinden geleni yapmaları konusunda çağrıda bulunur.

Madde 4.4   UNESCO himayesinde Kategori 2 Enstitü ve Merkezlerinin Kurulması

15. Komisyon, 4.4 maddesini tartışmasız olarak inceledi.

16. Komisyon, Genel Konferansa 39 C/18 belgesi Bölüm X 3. Paragrafı ve 39 X/18 belgesi Bölüm XI 3. Paragrafında sunulan kararı kabul etmesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:

BÖLÜM X

Genel Konferans,

Genel Konferans tarafından 37 C/Resolution 93 ve 202 EX/Decision 18.X’te onaylanan revize edilmiş UNESCO himayesinde kategori 2 enstitüsü ve merkezi bütünleşik kapsamlı stratejisini hatırlatarak,

39 C/18 Bölüm X belgesini inceleyerek,

1. Genel Konferans tarafından 37 C/Resolution 93’de kabul edilen ve UNESCO himayesinde enstitü ve merkezlerin (kategori 2) kurulması ve işleyişine ilişkin ilke ve rehberi içerir belge 37 C/18 Bölüm I’e uygun olarak düzenlenecek, Kazakistan Hükûmetinin Almatı’da UNESCO himayesi altında Kategori 2 Merkezi olarak Kültürlerin Yakınlaşması Uluslararası Merkezinin (ICRC)  kurulması için önerisini memnuniyetle karşılar,
2. UNESCO himayesinde Kategori 2 Merkezi olarak Kazakistan, Almatı’da Kültürlerin Yakınlaşması Uluslararası Merkezinin (ICRC)  kurulmasını Yürütme Kurulunun 202. Oturumunda (202 EX/Decision 18.X) önerdiği şekliyle onaylar,
3. Genel Direktöre, UNESCO himayesinde Kategori 2 Merkezi olarak Kültürlerin Yakınlaşması Uluslararası Merkezinin (ICRC)  kurulmasına ilişkin Kazakistan Hükûmeti ve UNESCO arasındaki anlaşmayı imzalama yetkisi verir.

BÖLÜM XI

Genel Konferans,

Genel Konferans tarafından 37 C/Resolution 93 ve 202 EX/Decision 18.X’te onaylanan revize edilmiş UNESCO himayesinde kategori 2 enstitüsü ve merkezi bütünleştirilmiş kapsamlı stratejisini hatırlatarak,

39C/18 Bölüm XI belgesini inceleyerek,

1. Genel Konferans tarafından 37 C/Resolution 93’de kabul edilen ve UNESCO himayesinde enstitü ve merkezlerin (kategori 2) kurulması ve işleyişine ilişkin ilke ve rehberi içerir belge 37 C/18 Bölüm I’e uygun olarak düzenlenecek, Avusturya Cumhuriyeti Hükûmetinin Graz, Styria, Avusturya’da UNESCO himayesi altında Kategori 2 Merkezi olarak Yerel ve Bölgesel Düzeyde İnsan Haklarının Desteklenmesi Uluslararası Merkezinin kurulması için önerisini memnuniyetle karşılar,
2. UNESCO himayesinde Kategori 2 Merkezi olarak Avusturya, Styria, Graz’da Yerel ve Bölgesel Düzeyde İnsan Haklarının Desteklenmesi Uluslararası Merkezinin kurulmasını Yürütme Kurulunun 202. Oturumunda (202 EX/Decision 18.XI)  önerdiği şekliyle onaylar,
3. Genel Direktöre UNESCO himayesinde Kategori 2 Merkezi olarak Yerel ve Bölgesel Düzeyde İnsan Haklarının Desteklenmesi Uluslararası Merkezinin kurulmasına ilişkin anlaşmayı imzalama yetkisi verir.

Madde 4.17 Sosyal Dönüşüm Yönetimi (MOST) Hükûmetler Arası Konseyi Statüsünün Revizesi

 

17. Komisyon 4.17 maddesini tartışmasız olarak inceledi.

 

18. Komisyon Genel Konferansa Hukuk Komitesi tarafından önerilen 39 C/58 belgesi paragraf 7’de gösterilen karara değişiklik öneren 39 C/85 belgesi paragraf 2’de sunulan şekliyle kabul etmesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:  

 

Genel Konferans,

 

202 EX/Decision 58’i hatırlatarak,

 

39 C/58 belgesini inceleyerek,

 

1. Mevcut belgenin Ekinde düzenlendiği şekliyle önerilen MOST Statüsü değişikliklerini kabul eder.

 

19. Bu rapora ait Ek I, Komisyonun Genel Konferansın kabul etmesi için önerdiği 39 C/58 belgesi paragraf 7’de gösterilen karara değişiklik öneren 39 C/85 belgesi paragraf 2’de sunulan MOST Statüsü değişikliklerini içermektedir.

 

Madde 7.3  1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının uygulanmasına ilişkin Üye Devletler Birleştirilmiş Raporu

20. Komisyon, 7.3 maddesini tartışmasız olarak inceledi.

21. Komisyon Genel Konferansa Hukuk Komitesi tarafından 39 C/26 Rev. Belgesi 19. Paragrafta gösterilen karara değişiklik öneren 39 C/85 belgesi 3. Paragrafında önerilen kararı kabul etmesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:  

Genel Konferans,

37 C/Resolution 91 ve 202 EX/Decision 24.IV’i hatırlatarak,

39 C/26 Rev. Belgesini inceleyerek,

UNESCO Kuruluş Sözleşmesi VIII. Maddesi ve İşleyiş Kuralları 17. maddesinde yer alan Üye Devletler ve uluslararası sözleşmelerle ilgili tavsiyelere ilişkin Kuruluş Sözleşmesi IV. Maddesinin 4. Fıkrasındaki terimleri de kapsayan Üye Devletlerin yükümlülüklerini göz önünde bulundurarak,

Genel Konferansın 37 C/Resolution 40 ile 1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının 2017 yılı itibariyle revize edilmesine karar vermiş olduğunu hatırlatarak,

Kurumun, Üye Devletlerin enstrümanları ne ölçüde uyguladıklarını ve ne gibi engellerle karşılaştıklarını değerlendirmesine olanak sağlamayı amaçlayan 1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının uygulanmasına ilişkin Üye Devletlerin periyodik istişarelerini hatırlatarak,

1. 40 Üye Devletin Sekretarya tarafından iletilmiş ankete yanıt olarak sunduğu raporları kaydeder,

 

2. Genel Direktörden, Üye Devletleri 1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının uygulamaları hakkında rapor düzenlemesi konusundaki çabalarını desteklemesini talep eder,

 

3. Sekretaryaya 1974 Tavsiye Kararının gelecekte izlenmesi için yön vermesini önerir. 

Madde 4.15  Beden Eğitimi ve Spordan Sorumlu Bakanlar ve Üst Düzey Yetkililer Altıncı Uluslararası Konferansı (MINEPS VI) Takibi

 

22. Komisyon 4.15 maddesini tartışmasız olarak inceledi.

 

23. Komisyon Genel Konferansa Rusya Federasyonu tarafından 39 C/COM SHS/DR.1’de sunulan karar tasarısının sözlü olarak değiştirildiği şekliyle karar vermesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:

 

Genel Konferans,

 

39 C/INF. 14 belgesini inceleyerek,

 

37 C/Resolution 38 ve 38C/Resolution 43’ü hatırlatarak,

 

Kaliteli beden eğitimi ve spor ile fiziksel aktivitelere kapsayıcı erişimin; insanlar arasında barış ve anlayışı güçlendirmek için köprünün, sosyo-ekonomik etmenin, eğitimin en önemli bileşenin ve bireysel ve toplumsal kalkınmanın önemli ön koşullarını oluşturduğuna inanarak,

 

1976 yılında Paris’te, 1988 yılında Moskova’da, 1999 yılında Punta del Este’de, 2004 yılında Athena’da, 2013 yılında Berlin’de ve 2017 yılında Kazan’da gerçekleştirilen UNESCO’nun Beden Eğitimi ve Spordan Sorumlu Bakanlar ve Üst Düzey Yetkililer Uluslararası Konferansını (MINEPS) uluslararası spor, beden eğitimi ve fiziksel aktivite politikaları geliştirme için dünya çapında en önemli platform olduğunu tanıyarak,

 

Rusya Federasyonunun cömert katkılarıyla 13-15 Temmuz 2017 tarihinde Kazan’da gerçekleştirilen MINEPS VI’i organize etmek için UNESCO, Beden Eğitimi ve Spor Hükûmetler Arası Komitesi (CIGEPS) ve Üye Devletlerinin üstlendiği tedbirleri takdir ederek,

 

MINEPS V takibi ve MINEPS VI’nın hazırlıklarının beden eğitimi, fiziksel aktivite ve spor politikalarında hükûmet ve hükûmet dışı paydaşlar arasında işbirliğini ve uluslararası istişareyi güçlendirmenin dinamikliğini oluşturmasını tebrik ederek,

 

Beden eğitimi, fiziksel aktivite ve spor alanlarındaki siyasa yapıcılar arasında uluslararası yakınlaşmayı teşvik etmek için gönüllü ve kapsamlı bir referans olmanın yanı sıra Birleşmiş Milletler 2030 Gündemi, 2013 yılında MINEPS V tarafından kabul edilen Berlin Bildirgesi ve Uluslararası Beden Eğitimi, Fiziksel Aktivite ve Spor Sözleşmesi ile birlikte bu alanlardaki uluslararası ve ulusal politikaları sıralamak için araç olarak 15 Temmuz 2017 tarihinde MINEPS VI tarafından benimsenen Kazan Eylem Planını memnuniyetle karşılayarak,

 

MINEPS VI’nın takibi ve Kazan Eylem Planı’nın uygulanmasının, siyasa amacının ölçülebilir harekete geçirilmesine işaret edeceğini vurgulayarak,

 

1. Kazan Eylem Planında sunulan spor politikası izleme çerçevesinin, beden eğitimi, fiziksel aktivite ve spor alanlarında ulusal ve uluslararası politikaların uygulanmasına yönelik ilerlemenin teşvik edilmesi ve değerlendirilmesi için gönüllü bir araç olduğunu teyit eder;

2. Kazan Eylem Planında sunulan beş eylemi, ulusal ve uluslararası düzeyde çok paydaşlı işbirliği için katalizör olarak destekler;

3. Üye Devletleri Kazan Eylem Planını uygulamaya, uygun olan durumlarda kendi ulusal önceliklerine dayanarak Eylem Planının özel faaliyetlerini belirleme ve bunları kaynaklandırmaya ve Eylem Planının bölgesel seviyelerde uygulanmasını savunmaya davet eder;

4. Genel Direktörden UNESCO’nun spor programı için öncelik olarak Kazan Eylem Planının takibinin koordine edilmesi için UNESCO’nun öncü rolünü garanti etmesini talep eder;

5.  CIGEPS’i Kazan Eylem Planının takibini ve uygulamasının izlenmesini desteklemesi ve bu maddeyi bir sonraki toplantı gündemine dâhil etmesi için teşvik eder;

6. Genel Direktörden Genel Konferansın 40. Oturumunda Kazan Eylem Planının uygulanması ile ilgili ilerleme raporunu sunmasını talep eder.

 

 

Madde 4.16  UNESCO’nun Uluslararası Auroville Şehri, Hindistan ile İşbirliği

 

24. Komisyon 4.16 maddesinin tartışmasız olarak inceledi.

25. Komisyon Genel Konferansa Hindistan Cumhuriyeti tarafından 39 C/COM SHS/DR.2’de sunulan kararı benimsemesini önerir. Karar metni aşağıdaki gibidir:

Genel Konferans,

Dünyanın tüm uluslarının bir araya gelmesini simgelemek için 124 Üye Devletin genç temsilcilerinin ülkelerinin topraklarından getirerek kuruluş törenine katılmasıyla 28 Şubat 1968 tarihinde Güney Hindistan'da uluslararası Auroville şehrinin kurulmasını hatırlatarak,

Üye Devletleri ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarını, insanın fiziksel ve ruhsal ihtiyaçlarına karşılık veren yaşam standartlarıyla uyumlu olarak farklı kültür ve uygarlıkların değerlerini uygun bir ortamda bir araya getirmek için tasarlanmış uluslararası kültürel şehir olarak Auroville’nin kalkınmasına destek olmaya davet ederek, UNESCO Genel Konferansının 1966, 1968, 1970 ve 1983 yıllarında Auroville’e verdiği destek kararlarını oybirliğiyle kabul ettiğini kaydederek, 

Auroville’nin amaçlarının uluslararası anlayışı, barışı, yenilikçi eğitimi, öğrenen toplumu, bireysel ve kolektif düzenli büyüme için maddi ve manevi gelişmeyi teşvik etmek olduğunu ve bu amaçların UNESCO’nun hedeflerinin, özellikle medeniyetler, kültürler ve dinler arasındaki diyalog, kültürel çeşitlilik ve kalkınmanın bir faktörü olarak kültürün, gelişimine katkıda bulunacağını kabul ederek,

Hindistan hükûmetinin Auroville’nin gelişimini koruma ve teşvik amacıyla Auroville Kuruluş Kanunu’nu 1988 yılında kabul etmesini takdir ederek,

Auroville’nin hedef ve idealleriyle temasa geçmek için ülkelerindeki gençleri bir araya getirme ve staj, gönüllü ikamet etme ve akademik araştırma programlarını kolaylaştırma faaliyetlerinde bulunan dünyanın birçok ülkesinde Auroville Uluslararası Merkezlerinin kurulmasını da takdir ederek,

Tecrübelerini paylaşma ve komşu kırsal nüfusun gelişmesine yardımcı olma konularındaki başarısını ve Hindistan’a fayda sağladığını kaydederek, Auroville'nin geniş bir yelpazede uzmanlık merkezi haline geldiğinin farkında olarak,

Auroville’nin gelişimine, özellikle her ulusun veya ulusların gruplarının kültürel çatılarına ev sahipliği yapan eğitim kampüsleri olarak tasarlanan Uluslararası Bölgesinin gelişimine dünyanın tüm uluslarının katılımını davet ettiğini kabul ederek,

28 Şubat 2018 tarihinin Auroville’nin kuruluşunun 50. yıl dönümüne işaret ettiğini kaydederek,

Auroville’nin ilk kuruluş olan fikri barış ve uluslararası uyuma ve aynı zamanda UNESCO’nun kendi değerleri ve ilkelerinin yanı sıra temel önceliklerine uygun olarak sürdürmek için yaklaşık 50 yıllık varlığından sonra uluslararası bir topluluk olma kapasitesini kanıtlamasıyla Auroville’nin başarılı ve eşsiz bir model proje olduğunu bir kez daha kabul ederek,

 

1. Genel Direktörü, UNESCO ile Auroville arasındaki ilişkiyi güçlendirmeye ve 50. yıl dönümü için anma etkinlikleri düzenlemeye ve Üye Devletleri Auroville’nin 50. yıl dönümü dolayısıyla Auroville'nin daha da geliştirilmesine katılmaya yeniden çağırmaya davet eder.

 

Madde 6.2  İklim Değişikliğine İlişkin Etik İlkeler Taslak Bildirgesi

 

26. Madde 6.2 görüşülürken 31 Üye Devlet söz aldı.

27. Komisyon, Genel Konferansa 39 C/22 Rev. Belgesi paragraf 8’de sunulan kararı kabul etmesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:  

Genel Konferans,

38 C/Resolution 42, 199 EX/Decision 5.I.B., 200 EX/Decision 5.I.C., 201 EX/Decision 5.I.B, ve 202 EX/Decision 10’u hatırlatarak,

39 C/22 Rev. Belgesini inceleyerek,

1. İklim değişikliğine ilişkin etik ilkeler bildirgesini 202 EX/Decision 10’da değiştirildiği ve ekteki belirtilen şekliyle kabul eder,

2. Üye Devletlerden bu Bildirgenin teşvik edilmesi için uygun önlemler almalarını ve uygulanmasının kolaylaştırılmasını talep eder,

3. Genel Direktörü, bu Bildirgenin yayılması ve takibinin sağlanması için özellikle Birleşmiş Milletler sistemindeki diğer kuruluşlar ve ilgili diğer hükûmetler arası ve sivil toplum kuruluşları ilgili olarak gerekli adımlar atmaya davet eder.

28. Bu rapora ait Ek II, Genel Konferans tarafından benimsenmesi için önerilen İklim Değişikliğine İlişkin Etik İlkeler Bildirgesini içermektedir.

 

TARTIŞMA 4

Madde 7.4 -  1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararı revize önerisi

 

29. Komisyon 9 Kasım 2017 tarihinde gerçekleştirdiği dördüncü oturumunda sadece 7.4 maddesini inceledi.

30. Madde 7.4 görüşülürken 33 Üye Devlet temsilcisi söz aldı.

31. Komisyon Genel Konferansa Hukuk Komitesinin 39 C/83 belgesine önerilerini de yansıtan, bu gündem maddesini tartışmak için Komisyon kapsamında toplanan Üye Devletler enformel çalışma grubu tarafından revize edilmiş şekliyle kabul etmesini önerdi. Karar metni aşağıdaki gibidir:  

Genel Konferans,

18. Oturumunda kabul edilen Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararını (1974) hatırlatarak,

Bilim yönetişimi ve bilim-toplum ilişkisiyle ilgili mevcut etik ve mevzuata ilişkin zorlukları yansıtmak için Genel Direktörü Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının taslak revizesinin 39. Oturuma sunmaya davet eden 37 C/Resolution 40 ve 38 C/Resolution 45’i de hatırlatarak,

Biyolojik çeşitlilik, sürdürülebilirlik ve esnekliğin yanı sıra uygun istişarelerin korunması ve sürdürülebilir kullanımıyla ilgili yerli ve yerel toplulukların bilgi yenilikleri ve uygulamaları ile bilimsel bilgi arasındaki diyaloğun önemini vurgulayarak,

Sistematik yansıma, kavramsallaştırma ve bilimsel araştırma anlayışı arasındaki kalıcı etkileşimi göz önünde bulundurarak,

1. 1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının yerini alan Bilim ve Araştırmacılara İlişkin Tavsiye Kararını kabul eder,

2. Üye Devletlerin, bu Tavsiye Kararı ilkelerini kendi bölgelerinde uygun hale getirmek için her Devletin anayasal uygulamasına ve yönetim yapılarına uygun olan yasal süreçleri takip ederek Tavsiye Kararı hükümlerini uygulamalarını önerir;

3. Üye Devletlerin bu Tavsiye Kararını bilim, teknoloji ve araştırma ve eğitimden sorumlu yetkili makamların ve organların dikkatlerine sunmalarını önerir;

4. Birleşmiş Milletlerin idealleriyle uyum; bilim-toplum arayüzü; ulusal politika oluşturma; bilimin kamusal rolü; kapsayıcılık ve ayrımcılık yapılmaması; insan hakları; özgürlükler, haklar ve sorumluluklar; etik; beşerî sermaye; koşulları sağlama olan Tavsiye Kararının on temel alanını vurgulayarak (Eke bakınız), Üye Devletleri ve Sekretaryayı Tavsiye Kararının uygulanmasını güçlendirmeye ve Tavsiye Kararına ilişkin raporlar hazırlamaya ve iletişim kurmaya davet eder;

5. Sekretaryayı Millî Komisyonlar ve UNESCO Kürsüleri ile işbirliği içinde Üye Devletlere, rehberlik çerçevesi olarak belirlenen temel alanları ele alarak Tavsiye Kararının gelecekte izlenmesi için yön vermeye davet eder;

6. Üye Devletlerin Tavsiye Kararını uygulamak için aldıkları tedbirlere ilişkin raporlarını periyodik olarak dört yılda bir sunmasına karar verir;

7. Üye Devletleri, Tavsiye Kararının uygulanmasına ilişkin raporlarına, araştırmacıların durumu, tercihen cinsiyet ayrımcılığına ilişkin verileri eklemeye davet eder;

8. Genel Direktörü, Bilim ve Araştırmacılara İlişkin Tavsiye Kararının uygulanmasına ilişkin ilk birleştirilmiş raporunu Genel Konferans’ın 41. Oturumuna iletmeye davet eder ve bu maddenin 41. oturumun gündeminde yer almasına karar verir.

 

                                                           EK

BİLİM VE ARAŞTIRMACILARA İLİŞKİN TAVSİYE KARARINA DAİR TEMEL ALANLAR

 

1. Tavsiye Kararı, Birleşmiş Milletlerin insan onuru, ilerleme, adalet, barış, insanlığın refahı ve çevreye saygı ideallerine karşı bilim sorumluluğunun altını çizer.

Bilim, üye devletlerin daha insancıl, adil ve kapsayıcı toplumlar geliştirme çabalarının bir parçasıdır ve BM’nin barış ve insanlığın refahı ideallerini ilerletmeye hizmet etmektedir.

(paragraf 4, 5e,f, 13d).

 

2. Tavsiye Kararı,  bilimin toplumla ve toplumun bilimle anlamlı bir şekilde etkileşimde olma ihtiyacını vurgular.

 

Üye Devletlerin hükûmetleri ve halkı, küresel zorlukların üstesinden gelmek için bilim ve teknolojinin değerini ve kullanımını kabul eder. Toplum; bilgi ihtiyaçlarının belirlenmesi, bilimsel araştırmaların yürütülmesi ve sonuçlarının kullanılması yoluyla bilim ve araştırma ile uğraşmaktadır.

(paragraf 4, 5c, 13d, 19, 20, 22).

3.  Tavsiye Kararı, ulusal politika ve karar alma sürecinde, uluslararası işbirliği ve kalkınmada bilimin rolünü tanır.

Üye Devletler ulusal politikayı ve karar alma süreçlerinde bilgilendirmek ve uluslararası işbirliği ve kalkınmayı geliştirmek için bilimsel bilgiyi kapsayıcı ve hesap verebilir bir şekilde kullanmalıdır.

(paragraf 5g, 7, 8, 9).

4. Tavsiye Kararı ortak yarar (common good) olarak bilimi teşvik eder.

Üye Devletler araştırma ve geliştirme kaynaklarını uzun vadeli kamusal bir yatırım olarak ele alma ve kamu yararına hizmet etme konusunda teşvik edilir. Veri paylaşımı, yöntemler, sonuçlar ve bunlardan edinilen bilgiyi de kapsayan açık bilim, bilimin kamusal rolünü yoğunlaştırır; açık bilim kolaylaştırılmalı ve teşvik edilmelidir.

(paragraf 6, 13e, 16a-v, 18b,c,d, 21, 34e, 35, 36, 38).

5. Tavsiye Kararı kapsamlı ve ayrımcı olmayan çalışma şartlarını ve bilimdeki eğitim ve istihdama erişilmesini gerektirir.

Tüm vatandaşlar, bilimsel araştırmalarda istihdam için gerekli ilk eğitim ve öğretim için eşit fırsatlardan yararlanırlar. Araştırmacılar, eşit çalışma koşullarından yararlanırlar. Eşitsizliklerin giderilmesi için kadınların ve diğer az temsil edilen grupların katılımı aktif olarak teşvik edilmelidir.

(paragraf 13a,b,c, 24b, c, 33, 34d).

6. Tavsiye Kararı, herhangi bir bilimsel davranışın evrensel insan hakları standartlarına tabi olduğunu vurgular.

Araştırma, araştırmacılar ve insan araştırmaları konularında insan haklarına saygılı olan sorumlu bir şekilde yürütülmelidir. Araştırma sonuçlarına ve bu araştırmadan elde edilen bilgilere açık erişimi, bilimsel ilerleme ve faydaları paylaşma insan hakkını teşvik eder.

(paragraf 18a,e, 20a,b,c, 21, 22, 42).

7.  Tavsiye Kararı, araştırmacıların özgürlüklerini, haklarını ve sorumlulukları dengesini sağlar.

Araştırmacıların kamuya hesap verme sorumluluğu bulunmaktadır ve çalışmalarını insancıl, bilimsel, sosyal ve ekolojik olarak sorumlu bir şekilde yerine getirirler; aynı zamanda, görevlerine uygun ve bilimsel gelişmeler için vazgeçilmez olan özgünlük, entelektüellik ve akademik özgürlüğü ortaya koyarlar.

(paragraf 10, 11, 16a,b, 40).

8. Tavsiye Kararı, bilim ve araştırma ve bunların teknik uygulamaları için etik ve bilimsel dürüstlük kurallarını gerektirir.

Üye devletler,  bilim etiği ve araştırma dürüstlüğünü ele almak için;  bilimin etik boyutlarıyla ilgili eğitim ve öğretim geliştirerek, bilim etiği politikalarını ve komitelerini oluşturup destekleyerek ve entelektüel dürüstlük, duyarlılık gibi araştırmacıların mesleki etiğini teşvik ederek uygun araçlar oluşturmalıdır.

(paragraf 5d, 14c, d, 16a, 18b,d,e, 20a, 25, 39a,b).

9. Tavsiye Kararı, eksiksiz ve sorumlu bir bilim sistemi için beşeri sermayenin hayati önemini kabul eder.

Beşerî sermaye, sağlam bir bilim sisteminin temelidir. Üye Devletler, araştırmacıların eğitim, istihdam, kariyer beklentileri ve çalışma koşullarına ilişkin politikalar geliştirmelidir. Bu politikalar, diğerlerinin yanı sıra; hayat boyu öğrenme fırsatları; hareketliliğin kolaylaştırılması ve uluslararası seyahat; sağlık ve sosyal güvenliğin korunması; araştırmacılar için kapsayıcı ve şeffaf performans değerleme sistemleri ve yeterli mesleki gelişim umutlarına değinmelidir.

(paragraf 27, 28, 29, 30, 31, 32, 34, 41).

10.  Tavsiye Kararı, Üye Devletlerin bilim ve araştırma için uygun bir ortam sağlama rolü üzerinde durur.

Üye Devletler - hükûmet ve hükûmet dışı menfaat sahipleri - uygun çalışma koşullarını, ahlaki desteği ve araştırmacıların başarıyla performans göstermelerini kolaylaştıracak yeterli insan ve kurumsal kapasiteye sahip sağlam bir bilim sistemi için bilim ve teknolojide eğitim desteği vererek; kalite standartlarını karşılayan veri ve sonuçları yayınlayıp paylaşmayı teşvik ederek; ve bu çabaların uygulanmasını ve etkisini izleyerek teşvik edici bir ortam yaratmalıdır.

(paragraf 5, 11, 14a, 17, 24a, 26, 37, 43, 44, 45, 46, 47).

32.  Bu rapora ait Ek III, bu gündem maddesini tartışmak için Komisyon kapsamında toplanan Üye Devletler enformel çalışma grubu tarafından sunulan değişiklerle 39 C/23 belgesi 4. Paragrafında önerilen karara atıfta bulunan bilim ve araştırmacılara ilişkin tavsiye kararı taslak metnini ve eklerini içerir.

 

 

 

 

EK I

MOST Statüsü Değişiklikleri

MEVCUT METİN	YENİ METİN
‘Sosyal Dönüşüm Yönetimi’ (MOST) adlı uluslararası sosyal bilimler programı için Hükûmetler Arası Konseyi ve Bilimsel Yönlendirme Komitesi Statüsü  1993 yılında 27. Genel Konferansta 27 C/ Karar 5.2 doğrultusunda benimsendi ve 1995 yılında 28 C/Karar 22 ile değiştirildi.	Sosyal Dönüşüm Yönetimi (MOST) Programı Hükûmetler Arası Konseyi ve Bilimsel Danışma Komitesi Statüsü   1993 yılında 27. Genel Konferansta 27 C/ Karar 5.2 doğrultusunda benimsendi ve 1995 yılında 28 C/Karar 22 ile 2017 yılında 39 C/Karar XX ile değiştirildi.
Madde I İşbu ‘Sosyal Dönüşüm Yönetimi’ (MOST) adlı uluslararası sosyal bilimler programı için Hükûmetler Arası Konseyi ve Bilimsel Yönlendirme Komitesi Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) bünyesinde kuruldu.	Madde I “Sosyal Dönüşüm Yönetimi” (MOST) adlı uluslararası sosyal bilimler programı için Hükûmetler Arası Konseyi ve Bilimsel Danışmanlık Komitesi Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) bünyesinde kuruldu.
Madde II- Hükûmetler Arası Konsey Konsey, Genel Konferans tarafından adil coğrafi dağılım ve uygun rotasyonu sağlamanın gerekliliği ve MOST programına bağlılıkların güçlendirilmesi göz önünde bulundurularak seçilen UNESCO’nun 35 Üye Devletinden oluşur. Konsey üyelerinin görev süresi, seçildikleri Genel Konferansın olağan oturumunun sonundan izleyen ikinci olağan oturumun sonuna kadar devam eder. Yukarıda yer alan 2. paragrafın hükümlerine bakılmaksızın, ilk seçimde belirlenen 16 üyenin görev süresi, ilk seçildikleri Genel Konferansın olağan toplantısının bitiminde sona erer. Bu üyeler, ilk seçimden sonra Genel Konferans Başkanı tarafından kurayla seçilir. Süresi sona eren her üye, aynı bölgesel gruba mensup bir üyeyle değiştirilir. Konsey üyeleri hemen yeniden seçilme hakkına sahiptir. Konsey, kendi üyeliği ile ilgili Genel Konferansa tavsiyelerde bulunabilir. Üye Devletler tarafından Konsey temsilcileri olarak görevlendirilen kişilerin program kapsamındaki konularda yetkin olmaları beklenir. Konseyin üyesi olan her devletin temsilcisi listesi programın sekreterliğine tebliğ edilecek olan danışmanlardan yardım alabilir.	Madde II- Hükûmetler Arası Konsey Hükûmetler Arası Konsey, Genel Konferans tarafından adil coğrafi dağılım ve uygun rotasyonu sağlamanın gerekliliği ve MOST programına bağlılıkların güçlendirilmesi göz önünde bulundurularak seçilen UNESCO’nun 35 Üye Devletinden oluşur. Hükûmetler Arası Konsey üyelerinin görev süresi dört yıldır, bu süre Genel Konferansın olağan oturumundaki seçimlerinden hemen sonra başlar ve izleyen ikinci Genel Konferans seçimlerinden sonra sona erer. Hükûmetler Arası Konsey üyeleri hemen yeniden seçilme hakkına sahiptir. Konsey, kendi üyeliği ile ilgili Genel Konferansa tavsiyelerde bulunabilir. Üye Devletler tarafından Hükûmetler Arası Konsey temsilcileri olarak görevlendirilen kişilerin MOST kapsamındaki konularda yetkin olmaları beklenir.
Madde III- Oturumlar Konsey, her iki yılda bir olmak üzere, tercihen Genel Konferansın olağan oturumlarına bağlı olarak, düzenli genel oturumlarında toplanır. Bununla birlikte, Konsey, Genel Direktörün veya üyelerinin çoğunluğunun talebi veya Büronun kararı doğrultusunda olağanüstü oturumda toplanabilir.	Madde III- Hükûmetler Arası Konsey Oturumları Hükûmetler Arası Konsey, her iki yılda bir olağan oturumlarında toplanır. Bununla birlikte, Konsey, Genel Direktörün talebi veya üyelerinin çoğunluğunun talebi veya Büronun kararı doğrultusunda olağanüstü oturumda toplanabilir.
Madde IV- Oylama Konsey, oy birliğiyle karara varılmasını teşvik eder. Oylama esnasında, her Konsey Üyesi bir oy hakkına sahiptir.	Madde IV- Oylama Hükûmetler Arası Konsey, oy birliğiyle karara varılmasını teşvik eder. Oylama esnasında, her Hükûmetler Arası Konsey Üyesi bir oy hakkına sahiptir.
Madde V- Giderler  Konseyin hizmet giderleri UNESCO Genel Konferansı tarafından bu amaca yönelik olarak kabul edilmiş bir ödenekle karşılanır. Üye Devletler, temsilcilerinin Konsey oturumlarına katılım masraflarını üstlenir. Bununla birlikte, UNESCO, mali durumu izin verirse, şartlar gerektirdiğinde temsilcilerin, özellikle de en az gelişmiş ülkelerin temsilcilerinin, masraflarının tamamını veya bir kısmını karşılar.	Madde V- Masraflar ve Giderler Hükûmetler Arası Konseyin hizmet masraf ve giderleri UNESCO tarafından karşılanır. Üye Devletler, temsilcilerinin Hükûmetler Arası Konsey oturumlarına katılım masraflarını üstlenir. Bununla birlikte, UNESCO, mali durumu izin verirse, şartlar gerektirdiğinde en az gelişmiş ülkelerin ve gelişmekte olan küçük ada Devletlerinin temsilcilerinin masraflarının tamamını veya bir kısmını karşılar.
Madde VI- İşleyiş Kuralları Konsey kendi İşleyiş Kurallarını benimser.	Madde VI- İşleyiş Kuralları Hükûmetler Arası Konsey kendi İşleyiş Kurallarını benimser.
Madde VII- İşlevler Konsey, MOST programının planlanması ve uygulanmasına rehberlik eder ve denetler. Bu özellikle aşağıda belirtilenleri içerir: MOST programının geliştirilmesi ve uyarlanması ile ilgili önerileri değerlendirmek; MOST programının geniş kapsamlı alanlarının tanımlamak ve programın alabileceği geniş eylem planlarını tavsiye etmek; MOST programının faaliyetlerini ve başarılarını incelemek ve değerlendirmek ve aynı zamanda Bilimsel Yönlendirme Komitesince sunulan raporun temelinde, artan uluslararası işbirliğini gerektiren temel alanları tanımlamak; MOST programına Üye Devletlerin katılımını teşvik etmek; MOST programının uygulanması için gerekli kaynakları araştırmak Ulusal düzeyde MOST programı faaliyetlerinin oluşturulmasını hızlandırmak ve de bunlar arasında iletişimi sağlamak.   Konsey, görevini icra ederken, Bilimsel Yönlendirme Komitesi ve UNESCO ile resmi ilişkilerini devam ettiren tüm uluslararası ve bölgesel sosyal ve beşerî bilimler kurumlarına danışabilir. Uluslararası Sosyal Bilimler Konseyi ve Konseye bağlı mesleki dernek ve kuruluşlar Hükûmetler Arası Konseye tavsiye verebilir.	Madde VII-  Hükûmetler Arası Konseyin İşlevleri Hükûmetler Arası Konsey, MOST kapsamlı stratejisi ve eylem planı doğrultusunda MOST programının planlanması ve uygulanmasına rehberlik eder ve denetler. Bu özellikle aşağıda belirtilenleri içerir: MOST’un geliştirilmesi ve uyarlanması ile ilgili önerileri değerlendirmek; MOST’un geniş kapsamlı alanlarının tanımlanması ve programın alabileceği geniş eylem planlarını tavsiye etmek; Aşağıda yer alan Madde XII’e atıf yapan belirtilen Bilimsel Danışma Komitesince sunulan raporun temelinde, MOST’un faaliyetlerini ve başarılarını incelemek ve değerlendirmek ve uluslararası işbirliğini artırmak için gereken temel alanları tanımlamak; MOST’a Üye Devletlerin katılımını teşvik etmek; MOST’a Üye Devletlerin katılımını teşvik etmek; Ulusal düzeyde MOST programı faaliyetlerinin oluşturulmasını hızlandırmak ve de bunlar arasında iletişimi sağlamak.   Hükûmetler Arası Konsey, görevini icra ederken, Bilimsel Danışma Komitesi ve UNESCO ile resmi ilişkilerini devam ettiren tüm uluslararası ve bölgesel sosyal ve beşerî bilimler kurumlarına danışabilir.
Madde VIII- Büro Yukarda yer alan madde II uyarınca, ilk oturumun başında ve Konsey üyeleri Genel Konferans tarafından değiştirildikten sonra Konsey, bir Başkan, altı Başkan Yardımcısı ve bir Raportör seçer.	Madde VIII- Büro Yukarda yer alan madde II uyarınca, ilk oturumun başında ve Konsey üyeleri Genel Konferans tarafından değiştirildikten sonra Hükûmetler Arası Konsey adil coğrafi temsili temel alarak üyeleri arasından Büroyu oluşturacak bir Başkan, dört Başkan Yardımcısı ve bir Raportör seçer. Büro seçimleri Genel Direktör tarafından toplanacak Hükûmetler Arası Konseyin olağanüstü oturumunda gerçekleştirilir.
Madde IX- Gözlemciler Konsey üyesi olmayan UNESCO Üye Devletleri ve Ortak Üyeler, Konseyin toplantılarına gözlemci gönderebilirler.   Birleşmiş Milletler ve Birleşmiş Milletler sistemi içindeki diğer kuruluşların temsilcileri Konseyin toplantılarına gözlemci olarak katılmaları için davet edilebilir.   Konsey, diğer uluslararası hükûmet veya sivil toplum kuruluşlarını oy hakkı olmaksızın konferanslarına katılmaları için davet edilebileceği şartları belirler. Konsey, yetkisi kapsamındaki konularda belirli uzmanlara danışılabilecek şartları da belirler.   Konsey, UNESCO Üyesi Olmayan Devletleri toplantısına gözlemci olarak davet edebilir.	Madde IX- Gözlemciler Hükûmetler Arası Konsey üyesi olmayan UNESCO Üye Devletleri ve Ortak Üyeler, Hükûmetler Arası Konseyin toplantılarına gözlemci olarak katılabilirler.   Birleşmiş Milletler ve Birleşmiş Milletler sistemi içindeki diğer kuruluşların temsilcileri Hükûmetler Arası Konseyin oturumlarına gözlemci olarak katılmaları için davet edilebilir.   Hükûmetler Arası Konsey, diğer uluslararası hükûmet veya sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra Kurumun Üyesi olmayan Devletlerin oturumlarına gözlemci olarak katılmaları için davet edilebileceği şartları belirler.
	Madde X – Uzmanların Daveti Hükûmetler Arası Konsey Genel Direktörden oturumlarına MOST ile ilişkili konularda danışmanlık almak üzere uzmanların davet edilmesini talep edebilir.
Madde X- Raporlama Konsey, UNESCO Genel Konferansın her olağan oturumuna ve uygun olması halinde Yürütme Kuruluna MOST programı faaliyetlerine ilişkin raporlarını iletir.	Madde XI – Raporlama Konsey, UNESCO Genel Konferansın bir sonraki olağan oturumuna ve uygun olması halinde Yürütme Kuruluna MOST programı faaliyetlerine ilişkin raporlarını iletir.
Madde XI - Bilimsel Yönlendirme Komitesi Komite; kendi bireysel kapasiteleriyle Genel Direktör tarafından bölgesel, uluslararası, hükûmetler arası ve hükûmet dışı sosyal bilimler kuruluşlarının istişaresiyle atanan en fazla dokuz düzenli üyeden oluşur.  Konsey Başkanı re’sen Bilimsel Yönlendirme Komitesi üyesi olur. Komite üyeleri MOST programı alanında uzman ve aktif araştırmacı olarak tanınır ve sosyal bilimlerde çeşitli disiplinleri temsil eder.	Madde XII- Bilimsel Danışma Komitesi (SAC) SAC; kendi bireysel kapasiteleriyle Genel Direktör tarafından Millî Komisyonlar, bölgesel, uluslararası, hükûmetler arası ve hükûmet dışı sosyal bilimler kuruluşlarının istişaresiyle atanan en fazla dokuz düzenli üyeden oluşur.  Hükûmetler Arası Konsey Bürosu bir üyesini SAC toplantılarına gözlemci olarak katılması için belirleyebilir. SAC üyeleri MOST programı alanında uzman ve aktif araştırmacı olarak tanınır ve sosyal bilimlerde çeşitli disiplinleri temsil eder.
	SAC, her toplantı ve oturum öncesinde, MOST Eylem Planı hakkında Büro ve Hükûmetler Arası Konseye tavsiyede bulunur. Bunun yanı sıra, SAC, bilimsel öneme sahip uzmanlık gerektiren herhangi bir konuda Hükûmetler Arası Konseye veya Büroya talepleri doğrultusunda tavsiyelerde bulunur.   SAC, Hükûmetler Arası Konseye ve UNESCO'ya tavsiyesiyle birlikte MOST faaliyetlerinin yüksek bilimsel standartlarını sürdürür. Bu, fikir ve deneyim paylaşımı için bir forum olacaktır. SAC, özellikle MOST kapsamında üretilen tüm yayınlar için yüksek bilimsel standartları sağlar.   SAC, görevini icra ederken düzenli olarak ilgili sosyal ve beşerî bilim organlarına ve üyelerine danışır.
Madde XII- Oturumlar Komite tercihen iki yılda bir toplanır. Ancak, Komite olağan üstü oturum gerçekleştirebilir. Bununla birlikte Komite, üyelerinin çoğunluğunun talebi doğrultusunda Genel Direktörle mutabık kalınması halinde olağanüstü oturum gerçekleştirebilir.	SAC, Hükûmetler arası Konsey Başkanı ile SAC Başkanı istişaresi sonucunda Genel Sekreter tarafından toplanır. SAC, yılda en az bir kez toplanır. SAC toplantıları, üyelerinin çoğunluğunun talebi doğrultusunda elektronik yollarla da yürütülebilir.
Madde XIII- Oylama Komite oy birliğiyle karara varılmasını teşvik eder. Oylama esnasında re’sen üye de dâhil olmak üzere, her Komite üyesi bir oy hakkına sahiptir. Eşit oy olması durumunda, Başkanın oyu belirleyicidir.	SAC oy birliğiyle karara varılmasını teşvik eder. Oylama esnasında, her SAC üyesi bir oy hakkına sahiptir. Eşit oy olması durumunda, Başkanın oyu belirleyicidir.
Madde XIV- İşleyiş Kuralları Komite kendi İşleyiş Kurallarını benimser.	SAC, kendi İşleyiş Kurallarını Hükûmetler Arası Konsey Bürosu ile istişaresiyle benimser.
Madde XV- İşlevler Komite, MOST Programının yüksek bilimsel standartlarını sürdürür.  Bu özellikle aşağıda belirtilenleri içerir: programa gönderilen projelerin bilimsel kalitesini değerlendirmek; sadece programın genel yönelimiyle uyumlu olan ve gerekli bilimsel standartları karşılayan önerileri kabul etmek. Komite görevini icra ederken Uluslararası Sosyal Bilimler Konseyi (ISSC) ve üyeleri ile diğer ilgili sosyal bilimler organlarına danışabilir.
Madde XVI- Görev süresi Komite üyelerinin görev süresi, Genel Direktör tarafından atandıktan hemen sonra üç yıllık bir dönem için devam eder. Üyeler art arda en fazla iki dönem görevlerini icra ederler.	SAC üyelerinin görev süresi, Genel Direktörün atamasıyla başlayan üç yıldır. Mevcut SAC üyesi tekrar atanabilir. Hiçbir SAC üyesi art arda iki dönemden daha fazla üye olamazlar.
Madde XVII- Yetkililer Her toplantının başında Komite bir Başkan ve iki Başkan Yardımcısı seçer.	Her takvim yılının ilk toplantısının başında SAC, izleyen takvim yılının ilk toplantısının açılışına kadar görevi icra edecek bir Başkan, iki Başkan Yardımcısı seçer. Hiçbir Başkan art arda üç dönemden fazla Başkanlık yapamaz.
Madde XVIII- Raporlama Komite, Hükûmetler Arası Konseye, Konseyin her oturumunda çalışmalarına ve önerilerine ilişkin raporunu sunar. Komite, Komitenin her oturumundan sonra UNESCO Genel Direktörüne de rapor sunar.	SAC, Hükûmetler Arası Konseye, Hükûmetler Arası Konseyin her oturumunda çalışmalarına ve önerilerine ilişkin raporunu sunar. SAC, her toplantısından sonra Hükûmetler Arası Konsey Bürosuna ve UNESCO Genel Direktörüne de rapor sunar.
	SAC’ın hizmet giderleri ve masrafları UNESCO tarafından karşılanır. Komite toplantılarına katılan üyelerin giderleri de UNESCO tarafından karşılanır.
Madde XIX – Sekretarya UNESCO Genel Direktörü, MOST programı sekreterliğinin işleyişi için gerekli personel ve diğer imkânları/araçları sağlar. Sekretarya, Konsey ve Komite oturumları için gerekli hizmeti sağlar.	Madde XIII – Sekretarya UNESCO Genel Direktörü, MOST sekreterliğinin işleyişi için gerekli personel ve diğer imkânları/araçları sağlar. Genel Direktör, MOST İcra Sekreteri olarak bir UNESCO personel üyesini atar. MOST Sekretaryası, Hükûmetler Arası Konseyin oturumları, Büro ve SAC toplantıları için gerekli hizmeti sağlar.
Madde XX- Giderler Komitenin hizmet giderleri, UNESCO Genel Konferansında bu amaçla oylanan ödenekle karşılanır. Komite üyelerinin toplantılar için giderleri UNESCO tarafından karşılanır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

EK II

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN ETİK İLKELER BİLDİRGESİ

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumunun Üye Devletleri 30 Ekim-14 Kasım 2017 tarihlerinde Paris’te gerçekleştirilen Genel Konferansın otuz dokuzuncu oturumunda,

1997 UNESCO Şimdiki Nesillerin Gelecek Nesillere Karşı Sorumluluklarına İlişkin Bildirgesini hatırda tutarak,

Bilimsel Bilgi ve Teknoloji Etiği Dünya Komisyonu (COMEST) tarafından sürdürülen genel olarak çevre etiği ve özel olarak iklim değişikliğiyle ilişkili etik konular hakkındaki çalışmalarını dikkate alarak,

“İstediğimiz Gelecek” (Future We Want) Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı Sonuç Belgesinde tekrar vurgulanan Çevre ve Kalkınma Rio Bildirgesi ilkelerine atıfta bulunarak,

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) ve Sözleşme kapsamında kabul edilen Paris Anlaşmasının iklim değişikliğiyle mücadele için küresel çabalarda en temel çok taraflı forumlar olduğunu vurgulayarak,

İklim Değişikliği Hükûmetler Arası Panelinin (IPCC) iklim değişikliğini değerlendirmede öncü uluslararası organ olduğunu tanıyarak ve IPCC raporları ve iklim değişikliği konusundaki bilimsel sonuçlara ilişkin diğer ilgili uzman kuruluşlarına göre, küresel ısınmasının kesin olduğunu ve 1950’lerden itibaren on yıllar boyunca gözlemlenen değişiklerin hiç görülmemiş olduğunu göz önünde bulundurarak,

İklim değişikliğinin nedenlerini azaltmak ve sonuçlarına uyum sağlamak için acil bir zorunluluk olduğunu kaygıyla dikkate alarak,

İklim değişikliğinin toplumsal ve doğal sistemler tehditlerin artmasının yoksullar ve savunmasızlar üzerinde daha çok hissedildiğini kaygıyla dikkate alarak,

İklim değişikliğinin tüm insanları ilgilendirdiğini kabul ederek ve iklim değişikliğinin küresel ve yerel sorunlarıyla; Devletler, uluslararası kuruluşlar, ulusal kuruluşlar, yerel otoriteler, yerli halklar, yerel topluluklar, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve bireylerin de aralarında bulunduğu toplumun tüm katmanlarındaki insanların katılımı olmadan mücadele edilemeyeceğini kabul ederek,

Farklı ulusal koşulları dikkate alarak, gelişmiş ülkelerin liderliğini sürdürmeye devam ettiği ve gelişmekte olan ülkelerle birlikte, iklim değişikliğinin ve etkilerinin sermayeyi ve farklılaştırılmış sorumluluk ilkelerini ve uygun becerileri yansıtan etkisini kısıtlamak için önemli katkılarda bulunduğunu yineleyerek azaltma çabalarını arttırmaya vurgulayarak,

Paris Anlaşmasına “gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelerin yardımcı olmak için mali kaynaklar sağlayacağı” maddesine atıf yaparak Sözleşmede kapsamındaki mevcut yükümlülüklerinin devam ettirilmesinde hem azaltma ve uyarlama açısından gelişmekte olan ülke Taraflarına 've" diğer Taraflar, gönüllü olarak böyle bir destek vereceğini anımsayarak,

Küresel Okyanus Bilimleri Raporu ve Birleşmiş Sürdürülebilir Kalkınma Hedef 14’ün Uygulanmasını Destekleme Konferansı sonuçları doğrultusunda okyanusların kirliliğinin ve asifidikasyonun onların ekosistem kapasiteleri içindeki iklim düzenleyici ve antropojenik iklim değişikliğinin azaltma potansiyelini etkilediğini kabul ederek,

Sürdürülebilir yaşam tarzları ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya mümkün olduğunca çabuk geçiş ihtiyacının farkında olarak,

İnsan haklarına saygılı, insan haklarını destekleyen ve etik ilkeler doğrultusunda acilen iklim değişikliğine cevap verecek etkili ve kapsayıcı siyasaya ihtiyacına inanarak,

İklim değişikliği politikaları kapsamında toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısının eklenmesinin vurgulayarak; ve kadın ve erkeklerin ihtiyaçlarının farklılığının ve kaynaklara erişimlerinin; ayrıca yerlerinden edilmiş insanlar ve göçmenler, yerli halklar, yerel topluluklar, engelliler, yaşlılar, gençler ve çocukları içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan en savunmasız kişilerin ihtiyaçlarının farkında olmanın yanı sıra toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesinin önemini farkında olarak,

İklim değişikliği ve olumsuz etkilerini ele alan etkili karar oluşturma süreçlerinde en savunmasız grupları da kapsayan tüm paydaşların anlamlı katılımının önemli olduğunun farkında olarak,

Uygun olan yerel, geleneksel ve yerli bilgiyi de kapsayan iklim değişikliği zorluklarıyla mücadele için sürdürülebilir kalkınma için eğitimin, bilim, teknolojik inovasyon, konu ile ilgili bilginin vurgulayarak,

Sadece iklim değişikliğinin değil iklim değişikliğine cevapların farklı yer ve zaman dilimlerinde önemli ve çeşitli etik sonuçlarının olabileceğinin farkında olarak,

İklim değişikliğine ilişkin Birleşmiş Milletler ve organlarının çalışmalarını, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDGs), Sendia Afet Risk Azaltma Çerçevesi, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (CBD), Yeni Kentsel Gündem, Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi, Küçük Adalardaki Gelişmekte Olan Ülkelerin Hızlandırılmış Eylem Yöntemleri (SAMOA) Planının yanı sıra 2015 yılı Aralık ayında COP-21’de Sözleşme kapsamında kapsayan Paris Anlaşması ve UNFCCC’i anımsayarak,

Bu Bildirgeyi kabul eder ve belirtilen ilkeleri beyan eder.

Genel Hükümler

Madde 1: Amaç ve Kapsam

1. Bu Bildirge iklim değişikliğiyle ilgili karar verme, siyasa oluşturma ve diğer eylemler için etik ilkelerini beyan eder ve geliştirir.

 

2. Bu Bildirge, Devletlerin iklim değişikliğiyle ilgili uygun olduğu şekilde uluslararası, bölgesel, ulusal ve yerel olarak alınan tüm karar ve eylemler için bu etik ilkeleri dikkate almalarını tavsiye eder.

 

3. Bu Bildirge, yerli topluluklar da dâhil olmak üzere bilimsel ve diğer toplulukların yanı sıra uluslararası kuruluşları, bireyleri, grupları, yerel ve bölgesel otoriteleri, Birleşmiş Milletler sistemini, kurum ve kuruluşlarını,  her seviyede kamu ve özel kuruluşlar tüm sektörlerde iklim değişikliğiyle cevaplarda aldıkları kararlarda ve eylemlerde uygun olan durumlarda bu etik ilkeleri düşünmeye çağrıda bulunur.

İlkeler

İklim değişikliğine karşı küresel çaba konusunda Devletlere yön veren UNFCCC, Kyoto Protokolü ve Sözleşme kapsamında kabul edilen Paris Anlaşmasının ilke ve hükümlerini hatırlanarak, iklim değişikliği konusunda alınan kararlarda veya eylemlerde bu Bildirge kapsamında ve aşağıdaki ilkeler ele alınmalı, teşvik edilmeli ve ilkelere saygı gösterilmelidir.

 

Madde 2: Zararın Önlenmesi  

İklim değişikliğinin sadece Dünya ekosistemlerinin ve sunduğu hizmetlerinin sürdürülebilirliğinin etkisinin yok edilmesinin değil, insanların ve geçim kaynaklarını, yerel topluluklar ve bireyler, bazıları potansiyel olarak geri döndürülemez olan zararlı ve olumsuz sonuçlarla tehdit ettiğini göz önünde bulundurarak Devletler ve tüm aktörler, yetkileri dâhilinde aşağıdaki uygun tedbirleri almalıdır:

(a) iklim değişikliğine dayanıklılığı teşvik etmek ve düşük sera gazı emisyonlarının azaltılması yoluyla gıda üretimini tehdit etmeyecek bir biçimde iklim değişikliğinin azaltılması ve uyarlanması için siyasa ve eylemlerini oluşturma ve uygulanması;

(b) iklim değişikliğinin yanı sıra iklim değişikliğini azaltma ve uyum siyasa ve eylemlerinden kaynaklanacak her türlü zararın öngörülmesi, önlenmesi veya en aza indirgenmesi;

(c) Ulus ötesi olumsuz etkileri olabilecek yeni teknolojileri kullanmadan önce ulus ötesi işbirliği sağlamak ve teşvik etmek.

 

Madde 3: İhtiyatlılık Yaklaşımı

Ciddi veya geri döndürülemez ve zarar tehlikesi olursa, bilimsel kesinliğin eksikliği, iklim değişikliğinin sebeplerini ön görmek, önlemek ve en aza indirgemek ve olumsuz etkilerini azaltmak için etkin maliyetli önlemlerin ertelenme nedeni olarak kullanılmamalıdır.

Madde 4: Hakkaniyet ve Adalet

1. İklim değişikliğiyle ilgili olarak adalet, tarafsız davranma ve herkesin anlamlı katılımını gerektirmektedir. Her seviyede ilgili aktörler, iklim değişikliğine değinirken, adalet, küresel ortaklık, kapsayıcılık ruhuyla ve özellikle de en yoksul ve en savunmasız insanlarla dayanışma içinde çalışmalıdır. Birleşmiş Milletler sistemi, özel sektör, sivil toplum ve diğer ilgili aktörleri de kapsayan hükûmetleri, uluslararası örgütleri harekete geçiren küresel beraberlik çok faydalı olacaktır.

 

2. Şimdiki ve gelecek nesiller için Yerkürenin karasal ve deniz ekosistemini korumak için tüm önlemlerin alınması çok önemlidir. Birbirine bağımlılıkları göz önünde bulundurularak insanlar ve ekosistemler arasındaki etkileşim özellikle önem taşımaktadır. 

 

3. Bu bağlamda alınan önlemler ve aynı zamanda olması ancak nedeniyle karar verme süreçlerinde kadınların katkısını göz önünde bulundurmalıdır.Çünkü kadınlar iklim değişikliğinden orantısız olarak etkilenmektedir ve aynı zamanda kaynaklara erişimi kısıtlıdır ancak kadınlar kapsayıcı sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmada önemli bir rol oynamaktadır. Bu tedbirler, en çok risk altındaki kişilerin, özellikle en yoksul ve en savunmasız olanların ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmalıdır.

 

4. Devletler ve diğer ilgili aktörler, farklılaştırılmış ihtiyaçları ve en savunmasız kişilerin kaynaklara erişimini göz önünde bulundurarak, iklim değişikliği, iklim değişikliğine cevap ve etkilerinin azaltılması için uygulanacağı, uyum eylemleri konusundaki bilgilere erişimi mümkün kılmak suretiyle;  karar verme süreçlerine ve eylemlerine katılımı ve kamuda farkındalığı zamanında teşvik etmeli ve kolaylaştırmalıdır.

 

5. Ulusal düzeyde iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine, iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına, uyum politikalarına ve eylemlere yanıt ile tazminat ve telafi yollarını kapsayan yargı ve idari işlemlerine etkin erişim ulusal yasalara uygun olarak ve 1992 Rio Bildirgesinde öngörüldüğü şekilde sağlanmalıdır.

Madde 5: Sürdürülebilir Kalkınma

Şimdiki ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilecek olmalarını garanti etmek için Devletleri ve ilgili aktörler aşağıda belirtilenleri ivedilikle yerine getirmelidir:

1. Özellikle sürdürülebilir tüketim, üretim ve atık yönetimi şekillerini kabul ederek; kaynakları verimli kullanarak; iklim değişikliğine dayanıklılığı ve düşük sera gazı emisyonlarının geliştirilmesini teşvik ederek; Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin (SDGs) uygulanmasını teşvik etmek.

 

2. Her insanın, özellikle kırılgan olanların (bkz Madde 10) kalkınma olanaklarından yararlanmasını sağlamak için çalışmak ve böylelikle aşırı yoksullar da dâhil olmak üzere tüm biçim ve boyutlarıyla yoksulluğu ortadan kaldırmaya katkıda bulunmak.

 

3. iklim değişikliğinin insani etkileri ve sonuçları nedeniyle aşağıda belirtilen özel dikkat isteyen alanlarda iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini ele almak:  Gıda, enerji ve su güvensizliği, okyanus, çölleşme, toprak aşınması, doğal afetler, yerlerinden edilmiş nüfusun yanı sıra kadınların, çocukların, yaşlıların ve özellikle yoksulların savunmasızlar.

Madde 6: Dayanışma

1. Dayanışma, insanların toplu ve bireysel olarak iklim değişikliği ve doğal felaketlere karşı en savunmasız insanlara ve gruplara, özellikle felaket olayları meydana geldiğinde yardımcı olması anlamına gelmektedir.

 

2. Devletler ve diğer ilgili aktörler ve iklim değişikliğini ele alma kapasitesine sahip olanlar, aşağıdaki hususları göz önünde bulundurarak hareket etmeli ve işbirliği yapmalıdır:

 

1. farklı insanlar arasındaki dayanışmayı ve birbirine olan bağımlılık ve insanlıkla diğer organizmalar, ekosistemler ve çevre ile bağımlılığını yansıtacak şekilde paylaştığımız dünyanın korunması ve geliştirilmesinin önemi;

 

2. mevcut kaynak kullanımımıza ve bundan doğan sonuçlara bağlı olarak gelecek kuşakların yaşamı, geçimi ve refahı;

 

3. Dünya üzerindeki tüm ülkelerin, bölgelerin ve toplumların fiziki, ekolojik ve insan sistemlerinin birbirine bağlılığı.

 

3. Herkesin uyum ve azaltım kapasiteleriyle insanların ve ekosistemlerin dayanıklılığını arttırmak amacıyla iklim değişikliğinin nedenleri, şekilleri ve etkileri ve bunlara cevap konusundaki bilgiler uygun zamanda ve hakkaniyetle paylaşılmalıdır.

 

4. Gelişmiş Devletler ve diğer Devletlerin yanı sıra ilgili aktörler gönüllü olarak, teknoloji geliştirme ve transferinde, uygun bilginin oluşturulmaya, kapasite geliştirme alanlarındaki işbirliği eylemlerini zamanında güçlendirmeye çalışmalı ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı daha savunmasız olan gelişmekte olan ülkelere özellikle de az gelişmiş ülkeler (LDCs) ile küçük adalardaki gelişmekte olan ülkelere (SIDS) finansal kaynak ve olanak için destek olmalıdır.

 

5. Devletler gönüllü olarak Güney-Güney ve üçlü işbirliği yoluyla iklim değişikliğinin zorluklarını ele alabilir.

Madde 7:  Karar Verme Süreçlerinde Bilimsel Bilgi ve Dürüstlük  

1. Bilime dayalı karar verme, hızla değişen bir iklimin hafifletme ve uyum zorluklarını karşılamak için kritik öneme sahiptir. Kararlar, disiplinler arası ve disiplinler ötesi olacak şekilde bilim de dâhil olmak üzere doğa bilimleri ve sosyal bilimlerden elde edilen en uygun bilgileri ve bu doğrultuda ve uygun durumlarda yerel, geleneksel ve yerli bilgiyi hesaba katmalıdır.

 

2. Karar vermede en iyi şekilde yardımcı olmak için, bilim, tarafsız, titiz, dürüst ve şeffaf olarak en yüksek standartlarda araştırma dürüstlüğüne erişmeli ve karar vericilere risk ve fırsatları anlamaları için belirsizlikler hakkında yeterli tahminleri verebilmeli ki uzun vadeli stratejilerini oluşturma konusunda yön verebilmelidir. 

 

3. İklim değişikliğinin etkilerinin yanı sıra azaltım potansiyeli ve uyum eylemlerinin kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını sağlamak için gelişmekte olan ülkelerde bilimsel işbirliği ve kapasite oluşturma güçlendirilmelidir.

 

4. UNFCCC'nin 6. Maddesi ve Sözleşme kapsamında kabul edilen Paris Anlaşmasının 12. Maddesine göre Devletler ve diğer ilgili aktörler:

 

1. bilimsel sürecin bağımsızlığını ve dürüstlüğü korumaya ve sürdürmeye yardımcı olan önlemleri almak. Bu önlemler bilimsel fonlama, yöntem ve araştırma sonuçlarına ilişkin şeffaflığın ve güçlü bilimsel standartların her seviyede korunmasına yardımcı olmayı içermektedir.

 

2. iklim değişikliğiyle nasıl cevap verilebileceği konusunda güçlü ve ortak eylem ve anlayışını vurgulamak amacıyla her sektörde ve kendi toplumlarında farkındalık sağlamak ve bilim okuryazarlığını teşvik etmek;

 

3. medyada ve diğer iletişim formlarında bilimi öne çıkaran iklim değişikliği konusunda bilimsel araştırmalar temelli doğru iletişimi teşvik etmek;

 

4. bilime dayalı karar verme süreçlerinde güçlü bir bilgi tabanı sağlamak amacıyla bilim ve siyasa arasındaki arayüzü güçlendirmek için etkili mekanizmalar oluşturmak

İlkelerin Uygulanması

Bu Bildirgede beyan  edilen etik ilkelerin yaymak ve uygulanmasını teşvik etmek için, Devletlere ve ilgili aktörlere aşağıda belirtilen hususlar tavsiye edilmektedir:

Madde 8: Bilim, Teknoloji ve Yenilikçilik  

1. İklim değişikliği konularına yönelik bilimsel araştırmaların dürüstlüğünü öne çıkaracak stratejiler geliştirmek

 

2. İklim değişikliği konularıyla ilgili olan karar verme süreçlerinde elde edilmiş en iyi bilimsel bilgi ve kanıtı kullanmak.

 

3. İklim değişikliği ve iklim değişikliğine bağlı riskleri azaltacak dikkatle değerlendirilmiş teknoloji, altyapı ve eylemleri geliştirmek ve hızlandırmak.

 

4. İklim biliminde Gelişmekte olan ülkelerin, az gelişmiş ülkeler (LDCs) ile küçük adalardaki gelişmekte olan ülkelerden (SIDS) bilim adamlarının katılımını olabildiğince arttırmak.

 

5. Bilginin tüm bilimsel ve diğer ilgili topluluklar arasında uluslararası çapta paylaşılması için açık veri ve Açık Eğitim Kaynaklarını (OER) da kapsayan iklim değişikliğine ilişkin cevaplar ve çözümlerle ilgili bilgilere ve eğitim fırsatlarına erişimleri teşvik etmek.

 

6. Üretim, yönetim ve tüketim modellerini çevresel sürdürülebilirlikle daha uyumlu hale getirmeye yardımcı olan bilimsel bilginin geliştirilmesini teşvik etmek.

Madde 9: Risk değerlendirmesi ve yönetimi

İklim değişikliği ve doğal afetlerle ilişkili olan yerel risk haritaları, erken uyarı sistemleri, bilim temelli çevre ve teknoloji değerlendirmeleri ve uygun risk yönetiminin geliştirilmesini teşvik etmek. 

Madde 10: Savunmasız gruplar

Toplumsal cinsiyet eşitliği, kadınların güçlendirilmesi ve nesiller arası eşitliği göz önünde bulundurarak iklim değişikliğine cevapta yerlerinden edilmiş insanlar ve göçmenler, yerli halklar, yerel topluluklar, engelliler, yaşlıları içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan kırılgan grupların ihtiyaçlarına önem vermek.

Madde 11: Eğitim

1. İklim Değişikliği için Eğitim ve Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim konusunda UNESCO çalışma ve girişimleri, UNFCCC’nin 6. Maddesi ve Sözleşme kapsamında kabul edilen Paris Anlaşması’nın 12. Maddesini göz önünde bulundurularak müfredatı geliştirmek; bilinçlendirme ve farkındalık yaratmaları için önceden ve insanlığın iklim sistemi ve ekosistemleri ile olan ilişkisi hakkında bilginin yanı sıra şimdiki nesillerin gelecek nesillere karşı sorumlulukları hakkında bilgi vermek ve farkındalığı arttırmak ve böylece bu Bildirgenin İlkelerini için gerekli durumlarda teşvik etmek,

 

2. Ulusal yasalara uygun olarak; cinsiyet, yaş, köken ve engelli kişiler, göçmenler, yerli halklar, çocuklar ve gençlere bakılmaksızın tüm insanların özellikle savunmasız durumda olanların iklim değişikliğiyle cevap vermek için ihtiyaç duydukları ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmak için gerekli olan bilgi, beceri, değer ve tutumları edinmeleri ve güncelleştirmelerine yardımcı olacak hayat boyu öğrenme imkânlarına erişimi sağlamak

 

3. İklim değişikliği sorunları ve çözümleri ile ilgili formel, enformel ve yaygın eğitimi geliştirmek ve bu hedefler doğrultusunda uzmanların yeniden eğitimini teşvik etmek.

 

4. Okul öncesi eğitim düzeyinden üniversite düzeyine kadar eğitim kurumlarının ve eğitimcilerin öğretim faaliyetlerine bu ilkeleri dâhil etmelerini teşvik etmek.

 

5. Ulusal yasalar doğrultusunda; kültürel, toplumsal ve cinsiyet çeşitliliğinin tanınmasının değerli olduğu ve iklim değişikliğine cevapta vazgeçilmez  olan bilgi paylaşımını ve diyaloğu teşvik eden önemli bir bilgi kaynağı olduğunun tanınmasını her seviyede ve tüm eğitim türlerinde teşvik etmek. 

 

6. Gelişmekte olan ülkelere, eğitimsel ve bilimsel kapasite geliştirmenin yanı sıra ekonomik açıdan maddi imkânlar sağlama ve çevreye duyarlı teknolojik gelişmeyi kolaylaştırma yoluyla destek olmak.

 

Madde 12: Toplumsal Farkındalık

Sosyal diyaloğu ve medya, bilimsel topluluklar, dini ve kültürel toplulukları da kapsayan sivil toplum kuruluşlarıyla iletişimi güçlendirerek iklim değişikliğine ve iklim değişikliğine cevap olabilecek en iyi uygulamalara ilişkin farkındalığı artırmak.

Madde 13: Sorumluluk

Şeffaflığı teşvik ederek ve yolsuzluğu önleyerek; Devlet seviyesinde, şirketler ve işletmeler de dâhil olmak üzere tüm ilgili aktörlerin sosyal, çevresel ve toplumsal sorumluluklarının altını çizen değerlendirme mekanizmalarını güçlendirerek uygun yönetişim önlemleri yoluyla etkin iklim politikası ve eylemini sağlamak.

Madde 14: Uluslararası İşbirliği

1. Bu ilkeleri iletmek ve çevrelerindeki çok disiplinli, çoğulcu ve kültürlerarası diyaloğu teşvik etmek için uluslararası süreçleri ve programları kolaylaştırmak, desteklemek ve bunlara katılmak.

 

2. İklim değişikliğine ilişkin uluslararası araştırma işbirlikleri ve kapasite oluşturma girişimlerini kolaylaştırmak, desteklemek ve bunlara katılmak.

 

3. İklim değişikliğine cevap verecek bilim, teknolojik yenilikler ve en iyi uygulamaların sonuçlarının zamanında ve adil bir şekilde paylaşılmasını teşvik etmek.

 

4. UNFCCC, Kyoto Protokolü, Sözleşme kapsamında kabul edilen Paris Anlaşması ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi amaçları ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve Sendia Afet Risk Azaltma Çerçevesi doğrultusunda alınan taahhütler hususunda ciddiyetle eyleme geçmek.

 

5. İklim değişikliğinin etkileriyle savunmasız olarak ifade edilenler ve sınırlı kapasiteye sahip olanları özel olarak göz önünde bulundurularak, Devletlerin yanı sıra bireyler, aileler, gruplar ve topluluklar arasındaki dayanışmayı teşvik etmek ve bu dayanışmaya saygı göstermek.

 

6. Bütün insanların refahını yükselten diğer politika hedeflerine de katkıda bulunabilecek iklim değişikliğine yanıt özellikle göz önünde bulundurarak, iklim değişikliği mekanizmaları ile kalkınmada işbirliği de dâhil olmak üzere mevcut uluslararası işbirliği mekanizmaları arasında uyumu teşvik etmek.

 

Madde 15: UNESCO tarafından tanıtılması ve yayılması

UNESCO, bu Bildirgeyi tanıtmak ve yaymak için Birleşmiş Milletlerin öncü organı konumundadır ve bu doğrultuda COMEST, Uluslararası Biyoetik Komitesi (IBC), Hükûmetler Arası Biyoetik Komitesi (IGBC), Uluslararası Hidroloji Programı (IHP), İnsan ve Biyosfer Programı (MAB), Uluslararası Yer Bilimleri Programı (IGCP), Uluslararası Temel Bilimler Programı (IBSP), Hükûmetler Arası Oşinografi Komisyonu (IOC), Sosyal Dönüşüm Yönetimi Programı (MOST), IPCC, UNFCCC, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (CBD), Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi (UNCCD), Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Uluslararası Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programını (UN-HABITAT) kapsayan Birleşmiş Milletler varlıklarının yanı sıra Uluslararası Bilim Konseyi, Uluslararası Sosyal Bilimler Konseyi ve UNESCO’nun ortaklığında yürütülen Gelecek Gezegen: Küresel Sürdürülebilirlik için Araştırma Programını da içeren iklim değişikliği konusunda çalışan diğer ilgili uluslararası kurumlar ve iklim değişikliği alanında çalışan başka hükûmetler arası kuruluşlar ile işbirliğinde çalışır.

Son Hükümler

Madde 16: İlkelerin karşılıklı ilişkisi ve tamamlayıcılığı

Bildirgenin bir bütün olarak anlaşılması gerekir ve ilkeler tamamlayıcı ve birbiriyle ilişkili olarak anlaşılmalıdır. Her ilke, uygun ve ilgili koşullarda diğer ilkeler kapsamında değerlendirilmelidir.

Madde 17: İnsan haklarına, temel özgürlüklere, insan onuruna ve dünyadaki yaşama karşı çıkan eylemleri kabul etmeme 

Bu Bildirgede yer alan hiçbir hüküm, herhangi bir Devletin, diğer sosyal aktörlerin, grupların veya kişilerin insan haklarına, temel özgürlüklerine, insanlık onuruna aykırı ve dünyadaki yaşam endişeleri konusunda herhangi bir faaliyet yapması veya herhangi bir eylem gerçekleştirmesi için onay olarak yorumlanamaz.

Madde 18: UNFCCC ve Sözleşme kapsamında kabul edilen Paris Anlaşması hüküm ve ilkelerinin yeniden yorumlanmasını kabul etmeme

Bu Bildirgede yer alan hiçbir şey, UNFCCC ve Sözleşme kapsamında kabul edilen Paris Anlaşması hüküm ve ilkelerinin yeniden yorumlanması olarak düşünülmez.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

EK III

BİLİM VE ARAŞTIRMACILARA İLİŞKİN TAVSİYE KARARI

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumunun Üye Devletleri 30 Ekim-14 Kasım 2017 tarihlerinde Paris’te gerçekleştirilen Genel Konferansın otuz dokuzuncu oturumunda,

UNESCO’nun Kuruluş Sözleşmesi Önsözü son paragrafı uyarınca, (diğerlerin yanı sıra) dünya insanlarının bilimsel ilişkilerini geliştirme yoluyla Birleşmiş Milletler Kurumunun kuruluş amaçlarını oluşturan ve Kurucu Anlaşmasında ilan edilen uluslararası barış ve insanlığın ortak refahı hedeflerine ulaşmak için çaba harcadığını hatırlatarak,

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 10 Aralık 1948’de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi hükümlerini ve özellikle de herkesin toplulukların kültürel yaşamına özgürce katılma ve bilimsel gelişme ve faydalarını paylaşma hakkını sağlayan Madde 27.1’i dikkate alarak,

Aşağıda belirtilenlerin farkında olarak:

1. bilimsel buluşlar ve ilgili teknolojik gelişmeler ve uygulamalar;  özellikle insanlığın faydası, barışın korunması ve uluslararası gerginliklerin azaltılması için bilimin ve bilimsel yöntemlerin en verimli şekilde kullanılması yoluyla mümkün olan ilerleme için geniş ufuklar açmaktadır; ancak aynı zamanda bir tehdit oluşturan bazı tehlikelere, özellikle de bilimsel araştırmanın sonuçlarının büyük çapta yıkımları içeren savaşların hazırlanması ya da bir ulusun bir başka ulusu sömürmesi ya da insan haklarının veya temel özgürlüklerin veya bir insanlık haysiyetinin zarar görmesi için insanlığın hayati çıkarlarına karşı kullanıldığı durumlarda ve karmaşık etik ve yasal sorunlara yol açan her durumdaki tehlikelere neden olabilmektedir;

 

2. bu zorluklarla mücadele etmek amacıyla Üye Devletler uygun siyasaların oluşturulması ve uygulanması için sistemler geliştirmeli veya planlamalıdır, bir başka ifadeyle olası tehlikeleri ortadan kaldırmak ve bilimsel buluşlar, teknolojik gelişmeler ve uygulamaların neden olduğu olumlu beklentileri tam olarak fark edilmeli ve bunları kullanmaya yönelik siyasalar oluşturulmalıdır,

Aynı zamanda aşağıda belirtilenlerin de farkında olarak:

1. ortak yarar “common good” olarak bilimin önemli değeri;

 

2. yetenekli ve eğitimli bir kadronun yerli bir araştırmanın ve deneysel geliştirme kabiliyetinin temel taşı olduğu ve başka yerlerde yapılan araştırmaların kullanılması ve bu araştırmalardan faydalanılması için vazgeçilmez olduğu;

 

3. akademik özgürlük ifadesiyle öngörüldüğü şekilde sonuçların, hipotezlerin ve görüşlerin açık iletişiminin bilimsel sürecin tam merkezinde yer aldığı ve bilimsel sonuçların doğruluğunun ve nesnelliğinin en güçlü garantisini verdiği;

 

4. araştırma ve deneysel gelişimin yürütülmesi için yeterli desteğin ve temel donanımın gerekliliği,

Böyle bir hükûmet eyleminin, insanlığa ve çevreye karşı geliştirilmiş bir sorumluluk ruhu içinde araştırma ve geliştirme sonuçlarını yerine getirme ve kullanma konusunda yerli yeteneği teşvik eden ve destekleyen koşulların yaratılmasında önemli ölçüde yardımcı olabileceğini düşünerek,

Bu koşulların en önde gelen şartlarından birinin bilimsel ve teknolojik olarak araştırma ve geliştirme yapanlara doğuracak sorumlulukları ve bu işin icrası için gerekli hakları göz önünde bulundurarak,

Araştırma ve geliştirmenin istisnai çalışma koşullarında gerçekleştirildiğini ve araştırmacıların bu işe, ülkesine, Birleşmiş Milletlerin uluslararası ideal ve hedeflerine ve bu meslekteki işçilere karşı oldukça sorumlu bir tutum takınmasına uygun bir statüye sahip olmasını talep ederek, 

Mevcut hükûmet, bilim ve kamuoyu iklimi, Genel Konferansın, üye hükûmetlerin yardımına ilişkin ilkeleri ilgili işçiler için adil bir statü sağlamayı arzulamak üzere formüle etmesi için uygun bir fırsat haline getirdiğine inanarak,

Bu açıdan değerli eserlerin hem genel olarak hem de özellikle araştırmacılar açısından, bu Tavsiye Kararının Giriş bölümünde hatırlanan uluslararası belgeler ve diğer metinler ve bu ekinde yer alan hususlarda başarılı olduğunu hatırlatarak,

Geçmişte sıklıkla araştırmacıların "beyin göçü" olarak bilinen fenomenin yaygın bir endişe yarattığına ve bazı Üye Ülkelere kayda değer bir ön mesele meselesi olmaya devam ettiğinin bilincinde olarak gelişmekte olan ülkelerin en büyük gereksinimlerini akılda tutmak; ve buna göre, araştırmacılara hizmetlerinden en çok ihtiyaç duyan ülkelerde ve bölgelerde hizmet vermenin daha güçlü nedenlerini sağlamak,

Benzer bir sorunun tüm ülkelerde bilim ve araştırmacılar açısından ortaya çıktığı ve bu soruların ortak yaklaşımların benimsenmesini ve mümkün olduğunca bu Tavsiye Kararının amacı olan ortak standartların ve önlemlerin uygulanmasını gerektirdiğine inanarak adımlar atarak,

Bununla birlikte, bu Tavsiye Kararının kabulü ve uygulanmasında, farklı ülkelerde bilim ve teknolojide araştırma çalışmalarının ve deneysel gelişiminin modelini ve organizasyonunu belirleyen yasalar, yönetmelikler ve gümrüklerin çeşitliliğini tamamen dikkate alınarak,

Bu sebeplerden dolayı, her ülkenin kanun ve kararnamelerinde yer alan ve gümrüklerinde bu belgede ve bu Tavsiye Kararının ekinde atıfta bulunulan uluslararası belgelerde ve diğer belgelerde bulunan standart ve tavsiyeleri tamamlamak isteyen hükümlerde araştırmacılar için merkezi bir endişe kaynağı olan sorularla ilgili olarak,

Öncesinde, oturumun gündeminin (...) maddesi olarak, bilim ve araştırmacılarla ilgili öneriler yer alır,

Otuz yedinci oturumda bu önerilerin Üye Devletlere bir tavsiye formunda olması gerektiğine karar verilmiştir,

1974 Araştırmacıların Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararının yerini alan Bilim ve Araştırmacılara İlişkin Tavsiye Kararını 13 Kasım 2017 tarihinde kabul eder,

Üye Devletlerin, kendi sorumlu oldukları bölge içerisinde bu Tavsiye Kararında belirtilen ilke ve normları uygulamak için gerekli olan tüm yasal veya diğer girişimlerde bulunarak aşağıda belirtilen hükümleri uygulamasını önerir;

Üye Devletlerin bu Tavsiye Kararını araştırma ve deneysel gelişmelerin yürütülmesinden ve sonuçlarının uygulanmasından sorumlu olan makamlar, kurumlar ve işletmelerin ve araştırmacıların çıkarlarını temsil veya teşvik eden çeşitli organizasyonların ve diğer ilgili tarafların dikkatlerine sunmalarını da tavsiye eder;

Üye Devletlerin, bu Tavsiye Kararını yürürlüğe koymak için atmış oldukları eylem, tarihler ve kendileri tarafından belirlenecek hususlar üzerine rapor vermelerini tavsiye eder.

1. Başvuru kapsamı 

 

1. Bu Tavsiye Kararının amaçları için:

 

1. (i) “bilim” kelimesi, nedensellik, ilişkiler veya etkileşimler zincirini keşfetmek ve anlamak amacıyla gözlemlenen olayların nesnel çalışması, bulguların ve verilerin paylaşılması ve bağımsız değerlendirme yoluyla çalışmanın geçerliğinin doğrulanması için, bireysel veya küçük veya büyük gruplar halinde hareket eden insanlığın örgütlü bir teşebbüste bulunması girişimini ifade eder; sistematik yansıma ve kavramsallaştırma yoluyla bilgi alt sistemlerini koordineli bir biçimde bir araya getirir; ve böylece kendi lehine, doğada ve toplumda meydana gelen olayları ve süreçleri anlama fırsatı doğurur;

 

(ii) “bilimler” terimi, teorik unsurun kısa veya uzun vadede doğrulanabildiği ve bu bağlamda toplumsal gerçekler ve olgularla ilgili bilim dallarını kapsayan bir bilgi, gerçek ve hipotez kompleksini ifade eder;

 

2. “teknoloji” kelimesi, doğrudan mal veya hizmetlerin üretimi ya da iyileştirilmesi ile ilgili olan bilgiyi ifade eder;

 

3. “araştırma ve geliştirme” terimi, paragraf 1 (a) (i) ve 1 (a) (ii)  de tanımlandığı gibi bilimsel bilginin üretilmesiyle ilgili çalışma, deney, kavramsallaştırma, teorilerin değerlendirilmesi ve doğrulanması  süreçlerini ifade eden ve böylece temel ve uygulamalı araştırmayı da dâhil eden  “bilimsel araştırma” ve yenilik gibi pratik uygulanabilirlik noktasına götüren adaptasyon, test ve iyileştirme süreçlerini ifade eden “deneysel gelişme” terimlerini içermektedir;

 

4. (i) “araştırmacılar” terimi, araştırma ve geliştirmeden sorumlu olan ve araştırma ve geliştirmeyi taahhüt eden kişileri ifade eder;

 

(ii) Bu Tavsiye Kararlarının hükümleri temelinde her Üye Devlet araştırmacılar olarak tanınan kişiler kategorisi kapsamının ölçütlerini (diploma, derece, akademik unvan ve göreve sahip olma gibi) belirleyebilir ve bunun yanı sıra istisnalara izin verilir;

 

5. “statü” kelimesi araştırmacılarla ilişkili olarak kullanıldığında, ilk olarak, işlev ve yetkilerini yerine getirirken sahip oldukları görev ve sorumluluklarıi kinci olarak görevlerini yerine getirmek için sahip oldukları haklar, çalışma koşulları, maddi yardım ve ahlaki destek konusunda hem niteliklerini hem de takdir seviyesini gözetmeyi ifade eder;

 

2. Bu Tavsiye Kararı aşağıda belirtilenler için uygulanır:

 

1. aşağıdaki hususlara bakılmaksızın, tüm araştırmacılar,

 

1. işvereninin hukuki statüsü veya çalıştıkları kurum veya kuruluşun türü;

 

2. bilimsel veya teknolojik uzmanlık alanları;

 

3. taahhüt ettikleri araştırma ve geliştirmeye neden olan motivasyon;

 

4. araştırma ve geliştirmenin en yakın ilişkide bulunduğu başvuru türü;

 

5. mesleki statüleri veya istihdam durumları;

 

2. araştırma ve geliştirmeyi destekleyen ve katkı veren öğrenciler, destek personeli ve teknisyenler;

 

3. araştırma ve geliştirme ile bilim eğitimi, bilim iletişimi, mevzuat ve politika, denetim, finansman, işe alım, emsal değerlendirmesi ve bilimsel yayıncılık gibi diğer bilim dallarından sorumlu kurumlar ve bireyler.

 

3. Araştırma ve geliştirmeyi yarı zamanlı olarak yapan araştırmacılar söz konusu olduğunda, bu Tavsiye Kararı sadece araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunduğu zamanlarda ve bağlamlarda geçerlidir.

 

2. Ulusal siyasa oluşturma bağlamında araştırmacılar

4. Benimsenen bilim, teknoloji ve inovasyonla ilişkili ve bunlara dokunan politikalarıyla; politika oluşturmada ve daha genel olarak bilim ve teknolojiyi kullanım yollarıyla; ve özellikle araştırmacılara davranışlarıyla Üye Devletler, araştırma ve geliştirmenin izole edilmemesiyle birlikte bilimin mevcut ve gelecek nesillerdeki vatandaşlarının kültürel ve maddi refahının korunması ve geliştirilmesi ile bilime kendi başına yeterli yer verilerek Birleşmiş Milletler ideallerinin ve uluslararası kabul görmüş hedeflerinin sağlanması için ulusların daha insancıl, adil ve kapsayıcı bir toplum kurma çabalarının açık bir parçası olarak göstermeli ve harekete geçmelidir.

 

5.  Çabalarıyla birleştirilmiş sağlam bir bilim, teknoloji ve inovasyon sistemine sahip olmak için Üye Devletler aşağıda yer alan hususları da kapsayan beşerî ve kurumsal kapasiteleri oluşturmalı ve önemli ölçüde güçlendirmelidir:

 

1. kamu, özel ve kâr amacı gütmeyen kaynaklardan finanse edilen, toplumun her alanındaki araştırma ve geliştirmeyi teşvik etmek;

6. Üye Devletler, araştırma ve geliştirmenin kamu tarafından finanse edilmesini, çoğunlukla mutlaka uzun vadeli bir getiri olarak kamuya açık bir yatırım olarak değerlendirmeli ve bunun gerekçesinin ve vazgeçilmezliğinin garanti edilmesine yönelik tüm uygun önlemleri almalıdır. Bu tür yatırımlar kamuoyu önünde sürekli olarak yapılmaktadır.

7. Üye Devletler, bilimsel diplomasi kapasitelerini güçlendirmeleri için karar verme ve uluslararası ilişkiler politikalarında bilimsel ve teknolojik bilgi kullanmalıdır.

8. Üye Devletler, araştırmacıların ulusal bilim, teknoloji ve yenilik politikasını geliştirmeye katılma fırsatlarını geliştirmelidir. Özellikle, her Üye Devlet, bu politika süreçlerinin, araştırmacılardan ve meslek örgütlerinden yeterli tavsiye ve yardım alan uygun kurumsal mekanizmalar tarafından desteklendiğinden emin olmalıdır.

 9. Üye Devletler, siyasa yapıcılara ve diğer kamu görevlilerine siyasa tavsiyesinde bulunan araştırmacıların, çıkar çatışmalarının açıklanacağı hesap verebilir bir biçimde bunu yapmalarını sağlamak için çevre yaratmalıdır.

10. Her Üye Devlet, araştırma ve geliştirmenin yapılmasında, araştırmacıların kamu hesap verme sorumluluğunu yerine getirmelerini, aynı zamanda kendi görevlerine uygun özerklik derecelerini ve bilimdeki ilerlemeyi gözetmelerini sağlamak için kendi ihtiyaçlarına göre uyarlanmış usuller sunmalıdırlar. Araştırmacıların yaratıcılığının, bilimsel ilerleme için vazgeçilmez olan araştırma özerkliği ve özgürlüklerine azami saygı temelinde ulusal politikada yükseltilmesi gerektiği tamamen dikkate alınmalıdır.

11. Araştırmacılar, Yukarıda belirtilen amaçlar doğrultusunda ve araştırmacıların hareket özgürlüğü ilkesine saygıyla Üye Devletler, genel iklimi oluşturmak ve bilimsel çalışmaların manevi ve maddi desteği ve teşviki için bu özel önlemleri sağlamakla ilgilenmelidir.

III. Araştırmacıların ilk eğitimi

12. Üye Devletler etkili bilimsel araştırmanın, yüksek, entelektüel nitelikleri ve etik ilkelere saygıyı birleştiren araştırmacılara bütünlük ve entelektüel olgunluk çağrısı yapması gerektiğini dikkate almalıdır.

Tanınma

13. Yüksek kalitede araştırmacıların ortaya çıkmasına yardımcı olmak için Üye Devletler aşağıdakileri yapmak için önlemler almalıdır:

(a) ırk, renk, iniş, cinsiyet, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, ana dili, din, siyasi veya diğer görüş, milli köken, etnik köken, sosyal köken, doğum ya da sakatlık nedeniyle ekonomik veya sosyal durum temelinde ayrımcılık yapılmamasını sağlayarak tüm vatandaşların araştırma ve geliştirme kariyerlerine hak kazanmak için ihtiyaç duyulan ilk eğitim ve öğretim için eşit fırsatlardan faydalanmanın yanı sıra bu nitelikte başarılı olan tüm vatandaşların bilimsel araştırmalarda mevcut istihdama eşit derecede erişebilmesini sağlamak;

(b) fırsat eşitsizliklerini ortadan kaldırmak;

(c) geçmişteki eşitsizlikleri ve dışlanma kalıplarını düzeltmek için, kadınları ve diğer az temsil edilen gruplardan bireyleri bilim alanında kariyer düşünmeye teşvik etmek ve çalışma ortamlarında temsil edilmemiş diğer grupların kadınlarına ve kişilerine karşı önyargıları ortadan kaldırmaya çalışmak;

(e) bilimsel çıktıların yayımlanması, paylaşılması ve arşivlenmesine ilişkin engelleri kaldırmayı da içeren literatüre, verilere ve içeriklere adil ve açık erişime sahip olmak.

14. Eğitimcilerin ve eğitim kurumlarının gerekli ve uygun bağımsızlığıyla uyumlu olan Üye Devletler, aşağıdaki amaçlarla tasarlanan tüm eğitim girişimleri için destek vermelidir:

(a) okullarda ve diğer resmi ve gayrı resmi ortamlarda tüm bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik eğitimini güçlendirmek;

 (b) iletişim, liderlik ve yönetim gibi becerilerin yanı sıra tüm bilimlerin müfredatlarında ve derslerinde disiplinler arası ve sanat ve tasarım unsurlarını bir araya getirmek;

(c) her alanın müfredatını ve kurslarını bilim ve araştırma etiğinin boyutlarına dahil etmek veya geliştirmek;

(d) kişisel nitelikleri ve zihin alışkanlıklarını uyandırmak ve uyarmak için eğitim teknikleri geliştirmek ve kullanmak:

(i) bilimsel yöntem;

(ii) entellektüel dürüstlüj, menfaat  çatışmasına duyarlılık, araştırmayla ilgili etik ilkelere saygı;

(iii) perspektif ve orantısal olarak insani etkileriylr ile bir sorunu veya durumu gözden geçirme kabiliyeti;

(iv) yeni bilgi arayan ve ilk bakışta sadece teknik nitelikte görünen konularda, sivil ve etik sonuçların izole edilmesi becerisi;

(v) araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin olası sosyal ve ekolojik sonuçlarına dikkat etmek;

(vi) yalnızca bilimsel ve teknolojik çevrelerde değil aynı zamanda bu ekiplerin dışında ve mesleki bağlamda çalışmaya gönüllü olduğunu belirten diğer insanlarla iletişim kurmaya istekli olmak.

3. Araştırmada Haklar ve Sorumluluklar

15. Üye Devletler, araştırmacıların mesleki hassasiyetlerinin, hem aynı ülkeden olan insanlara hem de genel olarak tüm insanlara hizmet etme açısından çalışmalarında teşvik edildikleri takdirde güçlü bir şekilde kuvvetleneceğini akılda tutmalıdır. Üye Devletler, araştırmacılara yönelik davranış ve tutumlarında, bu geniş sorumluluk ruhu için teşviklerini belirtmek için uğraşmalıdır.

Bilimsel araştırmanın kamusal ve etik yönü

16. Üye Devletler, 4. Paragraf doğrultusunda yüksek kalitedeki bilim sunabilecek koşulları teşvik etmelidir. Bu amaçla Üye Devletler, araştırmacıların ve bu Tavsiye Kararı ile ilgili diğer kişilerin hak ve sorumluluklarının en kapsamlı şekilde tanıtılması, uygulanması, korunması ve bu hak ve sorumluluklara saygı gösterilmesinin sağlanması amacıyla sistem kurmalı ve gerekli önlemleri almalıdır. Bu amaç için:

1. araştırmacılar için önerilen hak ve sorumluluklar aşağıda belirtilmektedir:

 

1. Bilimsel gerçeği gördükleri takdirde takibi, açıklaması ve savunması için bağımsız yargılamalarını aşırı etkilerden korunmayı içermesi gereken fikri hürriyet ruhuyla çalışmak;

 

(ii) Katılım sağladıkları programların amaç ve hedeflerinin tanımlanmasına ve insana yakışır şekilde, bilimsel, sosyal ve ekolojik olarak sorumlu olması gereken yöntemlerin belirlenmesine katkıda bulunmak; araştırmacılar özellikle araştırmanın geçerli konuları ve doğal çevre üzerindeki etkilerini en aza indirmek için çalışmalı ve kaynakları etkin ve sürdürülebilir bir şekilde yönetme ihtiyacının farkında olmalıdır;

 

(iii) belirli projelerin etik, beşeri, bilimsel, sosyal veya ekolojik değeri konusunda kendilerini özgürce ve açıkça ifade etmek ve bilim ve teknolojinin gelişmesinin insanın refah, haysiyet ve insan haklarını veya “ikili kullanım”ı zayıflattığı örnekleri belirtmek, gereği gibi karar verdikleri takdirde bu projelerden çekilme hakkına sahiptirler ve bu endişeleri özgürce ifade etme ve rapor etme hakkı ve sorumluluğu bulunmaktadır.

 

(iv) bilim, kültür ve eğitim ortam; kendi ülkelerinde bilim ve yeniliğin teşvik edilmesine ve aynı zamanda ulusal hedeflerin gerçekleştirilmesine, vatandaşların refahının arttırılmasına, çevrenin korunması ve uluslararası ideal ve hedeflerin ilerletilmesine yapıcı katkıda bulunmak;

 

5. mevcut haklara dikkat ederken, araştırma sonuçlarına erişimi teşvik etmek ve araştırmacılar ile politika yapıcılar arasında ve kamuya mümkün olduğunca bilimsel veri paylaşımında bulunmak;

 

6. algılanan ve fiili çıkar çatışmalarını bilimsel araştırma ve geliştirme hedeflerini destekleyen benimsenmiş etik yasalar doğrultusunda ortaya çıkarmak;

 

7. Araştırma ve geliştirme çalışmalarını mevcut durumlarla bütünleştirmek: her bir insan araştırma konularında onaylarını bildirmek amacıyla yapılan açıklamalar, araştırmanın her geçerli konusuna ve çevreye zarar vermesini önlemek için kontroller ve araştırmanın yürütülmesinin topluluk üyelerini etkileyebilme durumlarında toplulukla istişare;

 

8. geleneksel, yerli, yerel ve diğer bilgi kaynaklarını da içeren kaynaklardan elde edilen bilgilerin uygun şekilde algılanması, onaylanması ve telafi edilmesini sağlamak ve bunun yanı sıra sonuçta elde edilen bilgilerin bu kaynaklara geri aktarılmasını sağlamak.

 

2. araştırmacıları ve/veya araştırmaları çalıştıran, fonlayan, yöneten veya yönlendiren kişi veya kurumlar için önerilen hak ve sorumluluklar aşağıda belirtilmektedir.

 

1. Yukarıda bulunan (a) maddesinde yer alan eşdeğer sorumluluklar ve haklara sahip olmak; bu hak ve sorumluluklar araştırmacıların sorumluluk ve haklarını kullanmalarını engellemez;

 

2.  (a) ve (b)(i) maddelerinde belirtilen sorumluluk ve hakların kullanılmasını bu amaçla etik inceleme kurulları gibi sistemler oluşturarak kolaylaştırmak ve araştırmacıların cezalandırmadan korunmasını sağlamak;

 

3.  bireysel araştırmacıların fikri mülkiyet haklarına tam olarak saygı göstermek;

 

4. bu Tavsiye Kararını diğer açılardan takip etmek; ve

 

5. paragraflar (a) ve (b)’de önerilen sorumluluk ve haklardan ayrılmaları gerektiğini düşündükleri durumlarda olabildiğince açık olarak belirtmek.

 

17. Üye Devletler araştırmacıların tüm diğer işverenlerini paragraf 16’da yer alan tavsiye kararlarını takip etmelerini teşvik etmek amacıyla tüm uygun girişimlerde bulunmalıdır.

Bilimsel araştırmanın uluslararası boyutu

18. Üye Devletler araştırma ve geliştirmenin uluslararası boyutlarının farkına olmalıdır ve bu bağlamda araştırmacılara yardım etmek için imkân dâhilinde olan şeyleri yapmalıdır, bunlar:

“biopiracy” biyokorsan

 

19. Bilimsel araştırmanın insanlığın bütünüyle refahını ve yaşamının devamını içeren etkenleri anlamayı geliştirebileceğini göz önünde bulundurarak, Üye Devletler araştırmacıların bu girişimlerini aşağıda belirtilen hususlara uygun olarak desteklemelidir.

1. bilimin gelecek nesillere etkisi

 

2. çeşitli yaşam biçimleri arasında etkileşim

 

3. insanlığın çevreyi, biyosferi ve biyoçeşitliliği korumadaki rol ve sorumlulukları

20. Üye Devletler, farklı Devletlerde kısmen veya tamamen üstlenilen, finanse edilen veya başka bir şekilde sürdürülen araştırma ve geliştirmenin, insan haklarına saygılı, sorumlu bir şekilde araştırma yürütme ilkeleri ile uyumlu olmasını sağlamaya çalışmalıdır. Özellikle, insan konularını içeren ulus ötesi araştırmalar için:

1. Uluslararası kabul edilen etik çerçevelere dayalı olarak hem ev sahibi ülke(ler) hem de fon sağlayıcıların bulunduğu devlet(ler)de uygun etik değerlendirmesi gerçekleştirilmelidir;

 

2.  bu ​​tür araştırmalar ev sahibi ülkelerin ihtiyaçlarına cevap vermeli ve küresel sağlık sorunlarının ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmanın önemi bilinmelidir;

 

3. bir araştırma sözleşmesi ve işbirliği şartları müzakere edilirken, ilgili toplulukların tam katılımı ile araştırma yararları ve sonuçlara erişim konusunda mutabakat sağlanmalıdır.

 

21. Bilimsel gelişme ve yararlarının paylaşılması insan hakkını sağlamak için Üye Devletler, işbirliğine dayalı açık bilim dalında sistemler kurmalı ve sistemleri kolaylaştırmalı ve bilimsel bilginin paylaşımını kolaylaştırmalıdır ve aynı zamanda diğer haklara saygı duyulmalıdır.

22. Sağlık insan hakkını sağlamak için Üye Devletler, herhangi bir araştırmadan kaynaklanan faydalar ve uygulamalarını bir bütün olarak toplumla, uluslararası toplulukla, özellikle de gelişmekte olan ülkelerde paylaşılabilecek önlemler almalıdır.

 23. Bilimsel ve teknolojik bilgi ve olanaklarını tüm halkların yararına yöneltmek için, Üye Devletler araştırmacılara ve bu Tavsiye Kararının uygulayıcısı olan diğer aktörlere paragraf 18, 19, 20, 21 ve 22’de belirtilen ilkeleri akılda tutmak için teşvik etmelidir.  

4. Araştırmacıların başarısı için gerekli koşullar

24. Üye Devletler:

1. 1. araştırmacılar tarafından araştırma ve geliştirmede başarılı bir performans amacıyla maddi yardım, manevi destek ve kamuda tanınmasına olanak sağlamalıdır
   2. araştırmacıların ırk, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, ana dil, din, siyasi veya diğer görüşler, ulusal köken, etnik köken, sosyal köken, doğumun ekonomik veya sosyal durumu veya engeline bakılmaksızın çalışma şartları, işe alım ve terfi, değerlendirme, eğitim ve ödemede eşit koşulları sağlamalıdır;
   3. araştırma ve geliştirme alanında kariyere başlayan ve kariyerini geliştiren az temsil edilen gruplardan kişileri desteklemelidir.

 25. Üye Devletler, çatışma anında da kapsayan araştırma nesnelerinin, bilimsel altyapılarının ve bilimsel arşivlerin korunması için siyasalar geliştirmelidir.

 26. Üye Devletler, açık erişim dergilerinde yayınlama da dâhil olmak üzere herhangi bir bilimsel yayın için bir norm oluşturmalıdır, bilim için kalite standartlarının oluşturulması için bağımsız değerlendirme önem arz etmektedir.

Kariyer geliştirmek için yeterli imkân ve tesisleri

 27. Üye Devletler, araştırmacıların ihtiyaçlarını yeterince karşılayan istihdam ile ilgili siyasalar geliştirmelidir, özellikle aşağıdaki belirtilenleri uygulayarak;

1. 1. araştırmacılara doğrudan istihdam ettikleri, araştırma ve geliştirmeyi de kapsayan ancak bunlarla sınırlı olmayan yeterli kariyer geliştirme potansiyelini ve olanaklarını sağlamak;
   2. araştırmacıların, yalnızca çalışmalarının niteliği nedeniyle kaçınılmaz zorluklara maruz kalmamaları için her türlü çabayı sarf etmek;
   3. hareketlilik ya da sınırlı süreli sözleşmelerden kaynaklanan güvencesizliği gidermek için, sürekli araştırmalarına devam eden araştırmacılar açısından, eğitim olanakları, kariyer gelişimi ve / veya yeniden yerleşim için gerekli fonları ve sistemleri sağlamak;
   4. yetenekleri doğrultusunda erken meslekî araştırmacılar içinönemli araştırma ve geliştirme yapmak ve - yalnızca araştırma ve geliştirme alanlarında değil -  kararlı bir kariyer yapmak için zorlayıcı fırsatlar sunmak;
   5. çeşitli alanların bilimsel araştırmalara ve geliştirilmeye yönelik eğitimlerin farklı düzeylerde beceri ve eğitim süreleri gerektirdiğini kabul etmek;
   6. araştırmacılar tarafından açık burs teşvik etmek ve desteklemek, ayrıca araştırmanın önemli bir parçası olarak literatüre ve araştırma verilerine açık erişimi teşvik etmek.

Hayat boyu öğrenme

28. Üye Devletler, araştırmacıların kendi alanlarında ve diğer bilim dallarında kendilerini güncel tutmak için; konferanslara ve eğitimlere katılım, uluslararası veri tabanları ve dergilere, kütüphanelere ve diğer kaynaklara ücretsiz erişim yoluyla hayat boyu olanakların tesis edilmesinin kolaylaştırılmasını teşvik etmelidir.

Hareketlilik

29. Üye Devletler, araştırmacıların kamu sektörü, özel sektör ve yükseköğrenim istihdamının yanı sıra araştırma ve geliştirme dışında da hareketliliğini sağlamalı ve kolaylaştırmalıdır.

 30. Araştırmacıların araştırma ve geliştirme ile diğer kamusal işlevler arasında hareketliliği konusunda Üye Devletler aşağıda belirtilenleri uygulamalıdır:

1. 1. Araştırmacıların ülkenin yaşam standartlarına uygun olarak, eşdeğer tecrübe ve niteliklere sahip diğer çalışanlarla eşit olmalarını sağlamak için araştırmacıların maddi koşullarının periyodik olarak gözden geçirilmesi için işleyiş kuralları sağlamak;

 

1. 2. bu ​​hareketlilikten yararlanan araştırmacılar için özel olarak planlanan istihdam koşulları sunmak; ve

 

1. 3. bu hareketlilikten yararlanan araştırmacılara, yeterli kariyer geliştirme potansiyelleri sağlamak.

Uluslararası bilimsel ve teknolojik topluluklara katılım

31. Paragraf 16 doğrultusunda, Üye Devletler bilimin sağlıklı gelişimi için hayati önem taşıyan, dünyadaki araştırmacılar arasında fikirlerin ve bilginin etkileşimini aktif bir şekilde teşvik etmelidir; ve bu amaçla, araştırmacıların kariyerleri süresince uluslararası bilimsel ve teknolojik topluluklara katılmalarını sağlamak için gerekli tüm önlemleri almalıdır. Üye Devletler kendi topraklarında ve toprakları dışında bu seyahatleri kolaylaştırmalıdır.

Sağlığın korunması; sosyal güvence

32. Üye Devletler, söz konusu araştırma ve geliştirme faaliyetinden etkilenecek diğer tüm kişilere benzer olarak araştırmacıların sağlığı ve güvenliği için tüm ulusal düzenlemeleri ve genel olarak düşmanca veya tehlikeli ortamlardan işçilerin korunması ile ilgili uluslararası enstrümanları tamamen uyguladığını garanti etmelidir. Bu doğrultuda, bilimsel kuruluşların yönetimlerinin uygun güvenlik standartlarını uygulattığından; çalışanları gerekli güvenlik prosedürlerine göre eğitildiğinden; risk altındaki tüm kişilerin sağlığının korunduğundan ve izlendiğinden; özellikle araştırmacıların kendileri tarafından getirilen yeni (veya muhtemel yeni) tehlikelerin uyarılarına dikkat edildiğinden ve bunlara göre hareket edildiğinden; ve çalışma gününün ve dinlenme sürelerinin makul bir süreye sahip olmasını sağlandığından; ve son olarak tam maaş karşılığında yıllık ve ebeveynlik iznin sağlandığından emin olmalıdır.

33. Üye Devletler, araştırmacıların yaşlarına, cinsiyetlerine, aile durumlarına, sağlık durumlarına ve yaptıkları işin niteliğine uygun (diğer tüm çalışanlarla ortak olarak) yeterli ve adil sosyal güvence düzenlemelerinden yararlanmaları hükmünü sağlamalıdır.

Değerlendirme

34. Üye Devletler, araştırmacıların istihdamı ile ilgili olarak, bağımsız, şeffaf, toplumsal cinsiyete duyarlı ve kademeye dayalı performans değerlendirmesi için uygun olan adımları (iyi uygulamaları benimsemek için uluslararası karşılaştırmalar yapmak suretiyle) tasarlar ve uygular:

(a) yayınların, patentlerin, yönetimin, öğretim, araştırma, gözetim, işbirliği, etik uyuma ve bilim iletişimlerine yapılan katkıları da içeren işin tüm yönlerini göz önünde bulundurun;

(b) temalar ve disiplinler arasındaki hareketliliğin etkileri göz önüne alındığında bir performans ölçüsünde karşılaşılan zorluğu, disiplinler arasındaki sınırların bulanıklaştırılmasını, yeni disiplinlerin ortaya çıkmasını ve bireyin bağlam içindeki performansının her yönünün değerlendirilmesi ihtiyacı göz önünde bulundurularak;

(c) yukarıda (a) 'da bahsedilen hususlar da dahil olmak üzere eserin tüm yönleriyle ilgili olarak, bireysel çıktıların bağımsız uzman değerlendirmesiyle (akran değerlendirmesi) uygun ölçümleri bir araya getirmek;

(d) Aile-bakımı ile ilişkili istihdam kesintilerini şeffaf bir şekilde hesaba katmak ve ebeveyn izni de dahil olmak üzere aile ile ilgili izin almak isteyenlerin kariyeri ve araştırmasının sonuç olarak olumsuz etkilenmemesi için, teşvikler yoluyla adil muameleyi teşvik etmek;

(e) tüm bilimsel süreci (veri, yöntem, yazılım, sonuç, vb.) paylaşmak ve teşvik ederek bilim dallarındaki erken meslek sahiplerine danışmanlık yapmak.

Yayınlar

35. Üye Devletler, araştırmacılarının elde ettikleri sonuçların yayınlanmasını teşvik etmeli ve kolaylaştırmalıdır, ve bilimsel bilgileri paylaşmalarına ve hak ettikleri saygınlığı kazanmalarına yardımcı olmak amacının yanı sıra genel olarak bilim, eğitim ve kültürü geliştirmek için kullandıkları verileri, yöntemleri ve yazılımları genişletmelilerdir.   

36. Bilimi amme menfaati olarak teşvik etmek için Üye Devletler, açık erişim de dâhil olmak üzere bilgiye erişimi teşvik etmeli ve kolaylaştırmalıdır.

37. Üye Devletler, araştırmacıların bilimsel ve teknolojik sonuçlarının, fikri mülkiyetlerinin ve özellikle de patent ve telif hakları kanunlarının sağladığı korumayla uygun yasal korumasından yararlanmasını sağlamalıdır.

38. Araştırmacıların sonuçların yayınlanması veya iletilmesi hakkına kısıtlamalar getirildiği durumlarda Üye Devletler şunları sağlamalıdır:

(a) Bu kısıtlamaların: kesinlikle küçültülmüş, amme menfaati ve işverenleri ve diğer çalışanların hakkı ile uyumlu olarak, elde edilen sonuçlara araştırmacıların uygun bir şekilde katkıda bulunduğu ve onayladığı katkılarla uyumlu olması ve mümkün olduğunca yazılı olarak açıkça bildirilmesi istihdam şartları ve koşulları;

(b) Araştırmacıların, bu maddede sözü edilen kısıtlamaların belirli bir halde uygulanıp uygulanmadığını ve hangi mekanizmaya itirazda bulunabileceklerini tespit ettikleri prosedürlerin açıklığa kavuşturulması;

Tanınma

39. Üye Devletler araştırmacıların şunları yapabilmelerini sağlamalıdır:

(a) Dünyadaki meslektaşları tarafından onlara yöneltilen soruları, eleştirileri ve önerileri ve bu tür iletişimlerin verdikleri entelektüel uyarıları ve verdikleri alışverişleri engellemeden;

(b) bilimsel eserleriyle garanti edilen huzur uluslararası beğeninin keyfini çıkarın.

40. Aynı şekilde, Üye Devletler aşağıdaki standart uygulamalarını kabul etmelidir:

(a) araştırmacıların istihdam koşullarına ve koşullarına dahil edilmek üzere yazılı hükümler, herhangi bir keşfe katkılarından ötürü hangi hakların (uygun olduğu yerde) (ve uygun olduğu yerde diğer ilgili tarafların) hangi haklara ait olduğunu açıkça belirterek, araştırmacıların üstlendiği araştırma ve geliştirme sürecinde ortaya çıkabilecek teknik know how veya ticarileştirme, icat veya iyileştirme;

(b) araştırmacıların, işveren tarafından, araştırmacılar istihdam edilmeden önce bu tür yazılı hükümlere her zaman uyması dikkat çekicidir.

Araştırmacıların istihdam koşullarını belirleyen metinlerin yorumlanması ve uygulanmasında makul esneklik

41. Üye Devletler, araştırma ve geliştirme performansının saf rutine indirgenmemesini sağlamalıdır. Bu nedenle, araştırmacıların çalışma koşullarını belirleyen ya da çalışma koşullarını düzenleyen tüm metinlerin, araştırma ve geliştirme gereklerini yerine getirmek için gerekli tüm esneklikte çerçevelendirilmesi ve yorumlanması gerektiğini görmelidirler. Bununla birlikte, bu esneklik, araştırmacılara, eşdeğer nitelik ve sorumluluklara sahip olan diğer çalışanlar tarafından sağlanan koşullardan daha düşük koşulları dayatmak için çağrılmamalıdır.

Araştırmacıların çıkarlarının ortak olarak geliştirilmesi

42. Üye Devletler, araştırmacıların işçi haklarına uygun olarak sendikalar, meslek odaları ve öğrenilmiş toplumlar gibi organlardaki bireysel ve toplu çıkarlarını korumak ve arttırmak için onları birleştirmeleri gerektiğini tamamen meşru ve gerçekten de arzu edilmelidir. genel olarak ve bu Tavsiyenin ekinde listelenen uluslararası belgelerde belirtilen ilkelerden esinlenerek hazırlanmıştır. Araştırmacıların haklarını korumak için gerekli olan her durumda, bu organizasyonlar bu araştırmacıların haklı taleplerini destekleme hakkına sahip olmalıdır.

43. Üye Devletler araştırmacıların işverenleri olarak önde gelen bir sorumluluğa sahip olduklarını ve araştırmacıların diğer işverenlerine örnek teşkil etmeye ve herkesin araştırmacılarına tatmin edici çalışma koşulları sağlanmasını temin etmeleri gerektiğini kabul etmelidir. araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yapıldığı ortamlarda Üye Devletler, araştırmacıların tüm işverenlerine, paragraf 24, 27, 28, 29, 31, 32, 34'de belirtilen ilkeleri yansıtan mekanizmalar, politikalar ve uygulamaları benimsemek ve kullanmak için teşvik etmek için önlemler almalıdırlar , 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41 ve 42.

VI. Tavsiye Kararının kullanılması ve Tavsiye Kararından yararlanılması

44. Üye Devletler, faaliyetleri bu Tavsiye Kararının kapsam ve hedeflerine giren ulusal ve uluslararası kuruluşlarla, özellikle de UNESCO Ulusal Komisyonları ile işbirliği yaparak, bu Tavsiyeye ilişkin kendi faaliyetlerini genişletmek ve tamamlamak için gayret göstermelidirler; Uluslararası organizasyonlar; bilim ve teknoloji eğitimcilerini temsil eden kuruluşlar; genel olarak işverenler; öğrenilen toplumlar, profesyonel dernekler ve araştırmacıların sendikaları; bilim yazarlarının dernekleri; bilim derneklerinde kadınlar; gençlik ve öğrenci organizasyonları.

45. Üye Devletler, yukarıda belirtilen organların çalışmalarını, ilgili politikalar da dahil olmak üzere en uygun araçlarla desteklemelidir.

46. ​​Üye Devletlerinin koşullarını periyodik olarak incelemelidir.

VII. Son hüküm

48. Araştırmacıların, belirli hususlarda, bu Tavsiye Kararında belirtilen asgari normdan daha elverişli bir statüye sahip olduğu durumlarda, , edinilen statüyü azaltmak için bu Tavsiye Kararının şartları öne sürülmemelidir.

 

EK

GENEL ÇALIŞANLAR YA DA ÖZEL OLARAK ARAŞTIRMACILARA İLİŞKİN SEÇİLMİŞ ULUSLARARASI ENSTRÜMANLAR VE DİĞER BELGELER

A. Uluslararası Çalışma Örgütü Uluslararası Konferansı tarafından benimsenen uluslararası sözleşmeler:

Sendika Özgürlüğü ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi (1948)

Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi (1949)

Eşit Ücret Sözleşmesi (1951)

Sosyal Güvenlik (Asgari Standartlar) Sözleşmesi (1952)

Ayırımcılık (İş ve Meslek) Sözleşmesi (1958)

Radyasyondan Korunma Sözleşmesi (1960)

İş Kazaları Yardımlarına İlişkin Sözleşme (1964)

Maluliyet, Yaşlılık ve Dul/Yetim Yardımları Sözleşmesi (1967)

Tıbbi Bakım ve Hastalık Yardımları Sözleşmesi (1969)

Benzen Sözleşmesi (1971)

B. Diğer Sözleşmeler:

Sınaî Mülkiyetin Korunmasına İlişkin Paris Sözleşmesi (1883)

Edebî ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Bern Sözleşmesi (1886)

Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966)

Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (1965)

Çevreyi Değiştirme Tekniklerinin Askeri veya Düşmanca Amaçlarla Kullanılmasının Yasaklanmasına Dair Sözleşme (Birleşmiş Milletler, 1976)

Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (Birleşmiş Milletler 1979)

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (Birleşmiş Milletler. 1992)

Birleşmiş Milletler Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımının Yasaklanmasına İlişkin Sözleşme (1993)

Fikri Mülkiyet Haklarının Ticari Niteliklerine İlişkin Anlaşma (1994)  

WIPO Telif Hakları Anlaşması (1996)

Patent Kanunu Antlaşması (2000)

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesine ilişkin Genetik Kaynaklara Erişim ve Adil ve Eşit Yarar Paylaşımı Hakkında Nagoya Protokolü(2014)

European Convention relating to the Formalities required for Patent Applications (Council of Europe, 1953)

European Convention for the Protection of Vertebrate Animals used for Experimental and Other Scientific Purposes (Council of Europe, 1976)

Convention for the protection of individuals with regard to automatic processing of personal data (Council of Europe, 1981)

Convention for the Protection of Human Rights and Dignity of the Human Being with regard to the Application of Biology and Medicine (Council of Europe, 1997)

Additional Protocol to the American Convention on Human Rights in the Area of Economic, Social and Cultural Rights (1988)

C. Uluslararası Çalışma Örgütü Uluslararası Konferansı tarafından benimsenen tavsiye kararları:

Toplu Anlaşma Tavsiye Kararı (1951)

Gönüllü Uzlaştırma ve Tahkime İlişkin Tavsiye Kararı (1951)

Radyasyondan Korunma Tavsiye Kararı (1960)

Danışma (Sanayi ve Ulusal Değerler) Tavsiye Kararı (1960)

İş Kazaları Yardımlarına İlişkin Tavsiye Kararı (1964)

Maluliyet, Yaşlılık ve Dul/Yetim Yardımları Tavsiye Kararı (1967)

Taahhüt İçerisinde İletişim Tavsiye Kararı (1967)

Şikâyetlerin İncelenmesine İlişkin Tavsiye Kararı (1967)

Tıbbi Bakım ve Hastalık Yardımları Sözleşmesi (1969)

İşçi Temsilcileri Tavsiye Kararı (1971)

Benzen Tavsiye Kararı (1971)

D. Recommendations adopted by other intergovernmental organizations:

Recommendation concerning the International Standardization of Statistics on Science and Technology (UNESCO, 1978)

Recommendation of 11 March 2005 on the European Charter for Researchers and the Code of Conduct for Recruitment of Researchers (European Commission, 2005)

E. Diğer Hükûmetler Arası Girişimler:

Tahran Bildirgesi (1968)

The World Plan of Action for the Application of Science and Technology to Development (United Nations Economic and Social Council, Advisory Committee on the Application of Science and Technology to Development (ACAST), 1971)

Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı Bildirgesi (Stockholm, Haziran 1972)

Resolution on the Role of modern science and technology in the development of nations and the need to strengthen economic, technical and scientific co-operation among States (Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi 10 Ağustos 1973 tarihli 1826 sayılı karar)

Devletlerin Ekonomik Haklarına ve Görevlerine Dair Şart (Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 12 Aralık 1974 tarihli 3281 sayılı karar)

Bilimsel ve Teknolojik İlerlemelerin, Barışın ve İnsanlığın Yararına Kullanılmasına dair Bildiri (Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 10 Kasım 1975 tarihli 3384 sayılı karar)

Declaration on Race and Racial Prejudice (UNESCO, 1978)

Viyana Bildirgesi ve Eylem Programı (1993)

Şimdiki Nesillerin Gelecek Nesillere Karşı Sorumluluklar Sorumluluklarına İlişkin Bildirge (UNESCO, 1997)

İnsan Genomu ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (UNESCO, 1997)

Bilim ve Bilimsel Bilginin Kullanımı Bildirgesi (UNESCO ve ICSU, 1999)

Uluslararası İnsan Genetik Verileri Bildirgesi(UNESCO, 2003)

Biyoetik ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (UNESCO, 2005)

UNESCO Strategy on UNESCO’s Contribution to the Promotion of Open Access to Scientific Information and Research (UNESCO, 2012)

Dünyamızı Dönüştürmek: Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Gündemi (2015)

OECD. (2015), Frascati Manual: Guidelines for Reporting Data on Research and Experimental Development

OECD and Eurostat. (2005), Oslo Manual: Guidelines for Collecting and Interpreting Innovation Data, 3rd edition

F. Prepared by the World Intellectual Property Organization (WIPO)

Model Law for Developing Countries on Inventions (1965, as revised)

WIPO Kalkınma Gündemi (2007)

G. Uluslararası Bilim Konseyi (ICSU) tarafından hazırlananlar:

Aşağıda belirtilen başlıklı metinler:

Statement on the fundamental character of science

Charter for scientists

On the dangers arising from unbalanced applications of the powers given by science (ICSU Committee on Science and its Social Relations (CSSR), transmitted to all members of ICSU at the request of the ICSU General Assembly at its 5th session, 1949)

Resolution on free circulation of scientists (adopted by the ICSU General Assembly at its 14th session, Helsinki, 16-21 September 1972)

Statute 5 entitled “Principle of Universality (Freedom and Responsibility) of Science” (2011)

Sharing Scientific Data, with a Focus on Developing Countries (November 2011)

Freedom, Responsibility and Universality of Science (2014)

H. Dünya Bilim Çalışanları Federasyonu World (WFSW) tarafından hazırlananlar:

Bilim çalışanları Şartı (WFSW Genel Kurulu, Şubat 1948)

Bilim Çalışanlarının Hakları Bildirgesi (WFSW Genel Kurulu, Nisan 1969)

I. Diğer Girişimler:

The Russell-Einstein Manifestosu (Pugwash, 1955)

Helsinki Bildirgesi  (Dünya Tıp Birliği (WMA), 1964, değiştirildiği şekliyle)

Buenos Aires Yemini (1988)

International Ethical Guidelines for Biomedical Research Involving Human Subjects (Council for International Organizations of Medical Sciences (CIOMS), 2002, as amended)

Singapore Statement on Research Integrity (2nd World Conference on Research Integrity (WCRO), 2010)

European Code of Conduct for Research Integrity (European Federation of Academies of Sciences and Humanities (ALLEA), 2011, as revised)

InterAcademies. (2012), Responsible Conduct in the Global Research Enterprise, A Policy Report

Nagazaki Bildirgesi  (Pugwash Konseyi, 2015)

Ekim 2016 tarihli Cenevre Bildirgesi (Uluslararası Kadın Mühendisleri ve Bilim Kadınları Ağı (INWES), 2016)