1. 1972 tarihli Dünya Doğal ve Kültürel Mirasın Koruması Sözleşmesi, insanlığın bütün göze çarpan değerli abidelerini, doğa güzelliklerini ve sit alanlarını Dünya Miras Listesi içerisinde toplayarak tanımlamıştır. Fakat bu, somut olmayan kültürel miraslar için uygulanabilir nitelikte değildir.
2. Sözlü ve somut olmayan miras, kültürel çeşitliliğin korunması ve yaratımın artırılması açısından, uluslararası düzeyde kültürel kimlik için gerekli bir faktör olarak kabul edilmiştir. Hoşgörülü ve uyumlu kültürlerarası etkileşim ile ulusal ve uluslararası gelişmede önemli bir rol oynamaktadır. Son dönemlerde birçok kültürel miras, küreselleşmeyle birlikte kültür tek tipleşmesi, savaş, turizm, sanayileşme, kırsal göç, toplu göç ve doğa dengesinin bozulması gibi nedenlerle yok olma tehlikesi altındadır.
3. Somut olmayan mirasın yok olma tehlikesine yanıt vermek için, Kasım 1997’e gerçekleşen 29. dönem Genel Konferansında, bu farkındalığı yaratan 23. önerge kabul edilmiştir. 1998 yılında İlanla ilgili düzenleme Yürütme Kurulu’nun 155. toplantısında kabul edilmiştir.

2. AMAÇLAR

4. İlanların temel amaçları:

1. sözlü ve somut olmayan mirasın değerinin fark edilmesi yararına ve korunması ile geliştirilmesi/canlandırılması ihtiyacına dayalı fikirleri uyandırmak ve harekete geçirmek;
2. Dünyadaki sözlü ve somut olmayan mirasla ilgili sit alanlarını değerlendirmek ve listelemek;
3.  yasal ve idari ölçütler çerçevesinde sözlü ve somut olmayan mirasın korunması ve ulusal envanterlerinin saptanması için ülkeleri desteklemek;
4.  somut olmayan mirasın saptanması ve canlandırılmasında geleneksel sanatkârların ve yerel çırakların katılımını arttırmak;

5.  İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıt İlanı, somut olmayan miras alanında UNESCO tarafından uygulanan iki merkezi ve paralel projeden biridir. Diğer uzun süreli proje uluslararası toplantılar düzenlemektir (Kasım 2001’de yapılan 31. Genel Konferans tarafından kabul edilmiş esaslardır).

3. TANIM

6.  Mart 2001’de Sözlü ve Somut Olmayan Mirasın yeni tanımı bir grup uzman tarafından Turin’de önerilmiştir ve 161. Yürütme Kurulu ve 31. Genel Konferans (Ekim-Kasım 2001, 31 C/43) tarafından üzerinde çalışılarak şu tanım oluşturulmuştur: “İnsanların yetenekleri için gerekli doğal ve sosyal ortamın bütün diğer yönleriyle, kaynak ve alanlar yaratarak ürünlerini kendileri geliştirmeleri ve bilgilendirilmeleri; yaratıcılık, ustalık ve tecrübeleri yoluyla süreç içerisinde öğrenmişlerdir. Bu süreçler, sonraki nesillerin hassasiyetinin devamlılığıyla toplumlara yaşama imkânı sağlamaktadır ve insanlığın yaratıcılığı ve kültürel çeşitliliğinin korunmasının yanında kültürel kimlik için de önemlidir.” olarak ortaya çıkışının beyan edilmesi. Bu zamana ve somuta ait alanın ortaya çıkışını geleneksel anlamda burada adı geçen kültürel icralara borçludur.

8.  Üye Devletler, bir topluluğa mal olduğu bildirilmiş somut olmayan miras kapsamında kültürel mekânlar/alanlar ve kültürel ifade tarzlarının adaylık teklif formlarını sunmaya davet edilmektedir. Örneğin bunlar, dil, sözlü gelenek, tiyatral/ dramatikal sanat ve somut kültür türlerinin teknik bilgi/ becerisiyle yakından ilişkili kültür gösterimleri olabilir. Filme alınmış veya görsel-işitsel kayıtlar adaylar için söz konusu olamaz. UNESCO’nun “Dünya Mirası” programına uyulması gerekmektedir.

9.  Her bir Üye Devlet her iki yılda bir ulusal adaylık sunabilir.
10.  Adaylık dosyaları, Üye Devletlerin resmî yetkililerince, topluluğun ilgili temsilcilerinin oy birliğiyle sunulmuşsa UNESCO tarafından kabul edilecektir. Adaylık önerme önceliğini:

•  Ortak Üye ve Üye Devletlerin yönetimleri:
•  Üye Devletlerle bağlantılı UNESCO Millî Komisyonu ile iletişim hâlindeki Hükümetler arası organizasyonlar;
•  Ülkelerindeki UNESCO Millî Komisyonu ile resmî ilişkiler kurmakta olan resmî olmayan organizasyonlar (STK’lar); alabilmektedir.

11.  Adaylık dosyaları, toplulukla ilgilenen bireyler tarafından veya bir grup tarafından topluluğun bireylerinin katılım onayı ile hazırlanmalıdır.

12. Kültürel mekânlar/alanlar veya kültürel ifade tarzları politik sınırları geçtiği zaman, çok uluslu adaylıkların önerilmesinde üye ülkeler davet edilmektedir. Çok uluslu adaylıklar desteklenmektedir ve buna ek olarak her bir ülke kendisi için ayrılmış kontenjanı sunabilmektedir. Bu durumda ilgili bütün ülkelerin adaylık dosyasını hazırlamada aktif rol alması gerekmektedir (çok uluslu adaylıklar için standart adaylık katılım formu ve rehberi 14.f hususuna bak.) ve dosyada üye ülkelerin adaylık önerisi/sunumu ile yönetimsel koordinasyon arasındaki seviye açıkça belirtilmektedir. Adaylık dosyaları Devletin ilgili kurumları ile ortaklaşa düzenlenmiş bir bütün şeklinde sunulmalıdır.

13. Adaylık dosyalarını hazırlama sözlü ve somut olmayan mirasın korunmasında ulusal bir Kurumlaşmanın oluşturulmasını gerektirmektedir (Cf. Ek II, Tanım/Genelge Mektubu CL/3603). Bu kuruluşun ilgili Üye Devlet tarafından önerilecek kültürel ifade tarzını seçmesi gerekmektedir. Bu ifade tarzı seçilir seçilmez bu kuruluş, alt başlık kullanarak dosyaların yazılı kısımlarını hazırlamaktan sorumlu olacaktır. Bu konuda dört unsura, 14.a ile 14.e maddeleri arasında değinilmiştir. Özellikle 1989 yılında kabul edilen Folkloru ve Geleneksel Kültürü Koruma Tavsiye Kararı, kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzlarının korunması, sahiplenilmesi ve yeniden canlandırılması önerilen ölçütlere dayandırmıştır (EK III). Önerilen ölçütler aşağıdaki alanları kapsamaktadır:

1.  Sözlü ve Somut Olmayan Mirasın Belirlenmesi

1.  sözlü ve somut olmayan miras ile ilgili kurumun envanter kaydını oluşturması;
2.  kimlik saptama ve kayıt sisteminin gerçekleştirilmesi (derleme, katalog yapma, deşifre/transkripsiyon);
3.  sözlü ve somut olmayan mirasın standart tipoloji yaratımının teşviki;

2.  Sözlü ve Somut Olmayan Mirasın Korunması

1.  ulusal arşiv biriminin kuruluşu;
2.  birimin amaçları için merkezi bir ulusal arşiv hizmetinin tesisi (katalog yapma, bilgi dağıtımı);
3.  var olan müzeler içerisinde sözlü ve somut olmayan miras bölümlerinin oluşturulması veya sözlü ve somut olmayan miras müzelerinin kurulması;
4.  sözlü ve somut olmayan mirasın hem yaşayan hem de geçmiş yönlerinin sunumuna öncelik verilmesi;
5.  derleme ve arşivleme yöntemlerini uyumlu hâle getirilmesi;
6.  koruma uzmanlarının eğitilmesi;
7.  arşivlerin kopyasının hazırlanarak kültür kurumunun derlenmiş envanterlere erişiminin güvence altına alınması;

3. Sözlü ve Somut Olmayan Mirasın Korunması

1.  resmî öğretim müfredatı içerisinde, sözlü ve somut olmayan miras çalışmasını uygun şekilde tanıtmak;
2. toplulukların kendi kültürlerine doğru yoldan erişimini sağlamak;
3. sözlü ve somut olmayan miras alanındaki bireysel ve toplu çalışmaların

4. sözlü ve somut olmayan mirasın korunmasına              yönelik bilimsel

1. Sözlü ve somut olmayan mirasın yayılması

1.  sözlü ve somut olmayan mirasın organizasyon çalışmalarının (festivaller, filmler, gösterimler, sempozyum, işyeri, eğitim kursları, kongreler) desteklenmesi ve bu çalışmaların sonuçlarıyla ilgili yayınların basılması;
2.  medyada sözlü ve somut olmayan mirasın daha kapsamlı biçimde taki p edilip yazılmasının desteklenmesi;
3.  sözlü ve somut olmayan miras uzmanlarını yerel belediyelerin ve kuruluşların memur ataması için teşvik edilmesi;

5.  dokümantasyon merkezlerince sözlü ve somut olmayan miras hakkında yeterli bilginin hazırlanması;
6.  sözlü ve somut olmayan mirasın korunmasına yönelik bireysel ve kurumsal çalışmalar arasındaki görüşme ve alışverişlerin kolaylaştırılması;

4.  uluslararası bilim camiasının geleneksel kültüre uygun etik yaklaşımlar ve yasalar edinmesini sağlanmaya yönelik olarak desteklenmesi;

2.  Sözlü ve somut olmayan mirası koruma önlemi

1.  gelenek varisleri için önlem (bilgi derlenmesi);
2.  derlemecilerin ilgilerinin korunması önlemi;
3.  derlenmiş bilginin suiistimaline karşı önlem;
4.  arşiv birimlerini, derlenmiş malzeme kullanımını sorumlulukla takip etmesi için görevlendirmek;

14. Her dosya beş unsuru içermek zorundadır:

1.  yazılı bölüm, standart adaylık formu düzenlenirken koruma ve yeniden canlandırma uygulama planını içermesi hususuna uyulması gerekmektedir;
2.  katılımın değerlendirilmesinde, negatifler ve slaytlar, ses veya görsel işitsel (video) kayıtlar ve adaylığı tanımlayan diğer kullanışlı malzeme ile uyumlu haritalar, fotoğraflar, bütün bu dokümanlarla birlikte bunların tanıtım amaçlı dağıtımını onaylayan mektup, bilimsel ve akademik camianın yaygın uygulamasına göre hazırlanmış karşılaştırmalı bibliyografya ve konu hakkında referans çalışmaların analiz belgeleri gerekmektedir;
3.  adaylık dosyasının son derece önemli yönlerini yansıtan, on dakikayı geçmeyecek, profesyonel nitelikte bir video belgeseli (dijital Betcam, Betcam SP veya DDV). Bu, jüri üyeleri tarafından karar verme aşamasında gözden geçirilecektir (bak.

19. paragraf).

4.  dosya içeriğiyle ilgili yazılı belge, video veya ses kaydı veyahut doğrulayan başka bir reddedilemez kanıtta topluluğun veya danışmanların fikir birliği;
5.  “İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıt”ına uygun ilan için sonraki on yılda önerilmesi düşünülen kültürel mekân/alanların ve/veya kültürel ifadelerin diğer beş proje formunun listesi;
6.  Çok uluslu adaylık durumunda:

1. dosyanın içeriğiyle ilgili her bir Üye Devletin adaylıkta anlaşması;
2. standart adaylık dosyasının 5. maddesinde düzenlendiği gibi, adaylıkla ilgili her bir Üye Devletin ortak kararıyla uygulama planı hazırlanması ve yerine getirilmesi;

15.  Üye Devletler, katılım içeriğinin UNESCO’nun Kuruluş Kanununun Önsözünde kaydedilmiş amaçlarıyla, özellikle 1948’de Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi ve bunun yanında Folklor ve Geleneksel Kültürün Korunmasına yönelik 1989 Tavsiye Kararına uygunluğunu kanıtlamalıdır.

16.  İlan Yönetmeliğine uygun olarak Genel Müdür Üye Devletlerle müzakerede, yetkili STK’lar ve Sekretarya her dört yılda 18 jüri üyesi atamaktadır. Jürinin prosedür süreci, UNESCO’nun İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtı İlanı tarafından Uluslararası Jüri ile ilgili Yönetmelik içerisinde belirtilmektedir (bak. Birinci İlan Kitapçığındaki Mevcut Jüri üyelerinin listesi).

17. Sekretarya dosya sunumlarında, sunulan kültürel ifade tarzlarının veya kültürel mekân/alanların UNESCO’nun amaçlarıyla örtüşmesi (adı geçen Rehberin

15. maddesindeki karar) ve çok uluslu adaylık durumunda bütün ilgili ülkelerin dosyanın hazırlanışında aktif bir rol alması hususlarının eksiksiz olup olmadığından emin olmak için idari hükümleri uygulayacaktır (14. maddedeki beş unsuru içermelidir).

18.  Katılımlar kaydedilmeden önce ve ek doküman tesliminden sonra Sekretarya uzman değerlendirmesi için yetkili STK’lar veya UNESCO’nun atadığı uzmanlara aktarılacaktır. Bu değerlendirme Yürütme Kurulu’nun 155. döneminde onaylanmış seçim kriterlerine dayandırılacak, değerlendirmede katılım ilanı için tavsiye veya katılım ilanının aleyhinde bir değerlendirme rapor formu yer alacaktır. Jürinin düzenleyeceği raporun değerlendirmesi ağırlıklı olarak eylem planının niteliği üzerine yoğunlaşacaktır. Bu özel odak noktaları aşağıda sıralanmaktadır:

1.  resmî merci veya STK’lar kültürel ifade tarzları veya alanlarını yeniden canlandırılmasına güvence vermesi;
2.  toplumla ve uygulamada geleneğin ustalarının fark edilmesi ile ilgili yeniden canlandırma ve koruma planı;
3.  hedeflenmiş kriterler, önerilmiş miras örneğinin yeniden canlandırılması, aktarma, (veri toplama/derleme ve arşivleme) ve koruma güvencesi vermesi ve kriterlerin etkililiğinin henüz belirlenmiş olması;

19.  Belgesel videolar, her bir Üye Devlet tarafından jüriye sunulacaktır. Üyeler STK’lar tarafından hazırlanmış değerlendirme raporlarının kopyasını da bulunduracaklardır. Jüri, bu belgelerin ışığında ilanın kabulü için önerilen adaylık listesini, reddedilmiş adaylık listelerini ve iki yıl sonra gözden geçirilmeye ihtiyaç duyulacak adaylık listelerini UNESCO Genel Müdürüne önerecektir. Sonraki ilana ertelenmiş katılımlar yeni önerilen adaylıklar gibi aynı incelemelere tabi tutulacaktır. Genel Müdür, Jürinin önerilerine dayanarak uluslararası Jüri müzakerelerinin ertesi gününde gerçekleştirilecek özel bir protokolde İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtlarını ilan edecektir.
20.  Temsili üye ülkeler Jüri toplantılarına katılmamaktadırlar. STK’ temsilcileri sunulmuş adaylığı destek için araya girmemelidir. Sadece onlara yöneltilen sorulara cevaben bütünleyici bilgi vermelidir.

21.  Jüri değerlendirmesinde öncelikle aşağıdaki bütün kriterleri dikkate alacaktır: kültürel mekân/alanların veya kültürel ifade tarzlarının insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtı olarak ilan edilirken, değerli olması ve bu bağlamda bu değerinin ispatlanması gerekecektir:

1.  somut olmayan kültürel mirasın dikkate değer bir öneminin olması veya;
2.  popüler ve geleneksel kültürel ifadelerin/eylemlerin tarihi, sanatsal, etnolojik, sosyolojik, antropolojik, edebi veya dilbilimsel bakış açısının olması.

22.  Ek olarak kültürel mekân/alanlar veya kültürel ifade tarzları UNESCO’nun İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtı İlanı ile ilgili Düzenlemesinde bahsedilen altı kritere uygunluğu açısından tatmin edici olmalıdır. Bu nedenle kültürel mekân/alanlarının ve kültürel ifade tarzlarının ispat edilmesi gerekecektir:

1.  insanın yaratıcılık dehası Başyapıtı’nın dikkat çekici bir değere sahip olması
2.  kökeninin topluluğun kültür tarihi ve kültür geleneğine dayanması;
3.  insanların kültürel kimliği ve kültürel toplulukları yoluyla, esin kaynağı ve kültür alışverişinin önemini, bireyleri ve toplulukları birbirine yaklaştırmasının önemini, topluluk içerisinde günümüze ait kültürel ve sosyal rolünü beyan etmesi;
4.  teknik özellikler ve uygulama becerilerinde mükemmellik sergilemesi;
5.  yaşayan kültürel geleneğin eşsiz tanığı olarak değeri;
6.  ya hızlı değişim süreçleri, kentleşme ve kültürleşme ya da koruma ve geliştirme yetersizliği nedeniyle yok olma riski altında olması.

23.  İlk İlanın tecrübesine dayanarak ve İlanla ilgili Düzenlemelerin 4. b ibaresine göre (Ek 1), Jüri aşağıdaki seçme kriterlerini belirlemiştir:

1.  ilan için bütün kültürel mekân/alanları veya kültürel ifade tarzlarını sınıflandırmada, İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası UNESCO’nun amaçlarına ve özellikle 1948’de Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen İnsan Hakları Beyannamesi’ne uygun olmalı (İlanla ilgili Düzenlemenin 1. b ibaresi vurgulanmıştır) ;
2.  insan yaratıcılığı dehasının başyapıtı olarak değerinin önemi (genel ölçüt):

1. insan yaratıcılığı dehasının başyapıtı olarak değerinin önemini ortaya koymak amacıyla kültürel mekân/alanlar veya kültürel ifade tarzlarını sunan her bir aday dosyası açık bir biçimde düzenlenmeli ve konuların açıklamasını dile getirmeli:

•  Toplulukla ilgili değerlerinin önemi ve a) evrensellikle, b) kültürlerle ilgili yakın ifadelerin, c) benzer kültür/ kültürel grup içindeki ifadelerin diğer tarzlarının kültürel çeşitliliğinin muhafazası için bunlar insanların veya toplulukların uzun ömürlü uygulamalarıdır ki teknik bilginin vasisi ve insanlarla veya topluluklarla derinden köklendirilmiştir.
•  Aslında bunlar özel kültürel mekân/alanla veya kültürel ifade tarzıyla bağlantılı belli yaratımlardır. Ayrıca bunlar sadece, bir yerden ötekine geçen veya henüz varlığının koruma vasıtası olan toplulukça yaygın konuşulan dille ilgili varyasyonları tespit edilmemiş bir veya daha çok ülkede yaygınca kullanılan bir enstrümanın genel müzikal yaratımı gibi geniş bir yaratım alanı değildir.

2.  ilanın amacıyla Başyapıt terimi birbiriyle örtüşmektedir. Şöyle ki: “Herhangi bir kültür, kültürel referansı ve kesin bir tarihi olmadan başyapıtları içine alabilmesi, bir başyapıtın (insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası alanında) insanların yaratım dehası ve ifade özgürlüğünü belirtme ölçütü dışındaki bir kriterle ölçülemeyen herhangi bir resmi kurala muhalefet kültürel göstergelerin olağanüstü değeri olarak anlaşılması” esasına dayanmaktadır;
3.  insanlığın sözlü ve somut olmayan mirasıyla çevrelenmiş geniş alanlarla, mevcut Rehber’in 6. maddesi başyapıtların seçiminde zanaat ustalığı, sanatların icrası, sözlü gelenek ve dillerle yakından ilişkili kültürel malzemeler gibi sadece alanlarla sınırlı olmayan unsurları içerebilir;
4.  diller tek başına başyapıt seçilmeye uygun değildir. Kültürel ifadelerle aşağıdaki şu dört şartı kanıtlamak zorundadır:

•  sunulan başyapıt sözlü yaratılmış olmalı (deşifre edilmeden önceki formu sözlü olmalı);
•  ifadelerin sözlülüğü, ifadelerin belirtilen karakteristiğini şimdi ve devamında sürdürmeyi korumalı;
•  ifadelerin, sözlülükle ilgili tanımlanmış ana yapısı açıkça sunulmalı;
•  kriterler ifadelerin (sözlü ve somut olmayan ölçütler) sözlülüğünün korunması faaliyet planı hedefinde önerilmiştir.

5. “Bir sözlü metnin adaylık ana yapısının sunumu, icracılarının videosu, icra ve gösterim ortamı ile birlikte olmalıdır, böylece sanatsal nitelikler icra uygulamalarında açıkça gösterilmiş olur. Bunlar dâhil olarak ifadelerin yöntemleri, ses teknikleri, jestleri, hareket ifadeleri, müzikal eşliği Eğer mümkünse iletişim tarzlarının ayrılmaz parçası olduğu yerde açıkça görülebilmesi gibi hususları içermektedir.”

3.  topluluğun kültürel geçmişte veya kültürel gelenekteki kökleriyle ilgili olması (genel kriter 2);
4.  kültürel topluluklar ve insanların kültürel kimlikleri rolüyle; kültürlerarası geçişler ve fikrin kaynağı olarak önemiyle; insanları ve toplulukları birbirlerine yaklaştırma aracı olarak topluluktaki kültürel ve sosyal rolünün dönemiyle ilgilidir ) genel kriter 3): açıkçası kültürler genellikle sürekli dönüşüm durumunda dikkate alınmalı. Kültürel mekân/alanlar veya kültürel ifade tarzları, insanların günlük kültürel ve sosyal hayatını yansıtabilmelidir;
5.  teknik özellikler ve uygulama becerisinde üstünlük sergilemesi (genel kriter

6.  yaşayan kültürel geleneğin olağanüstü kanıtı olarak değeri (genel kriter 5): başka yerde veya kendi ülkesinde benzer türün başka kültürel olguları ile bağlantılı seçkin bir yaratımdır;
7.  koruma araçlarının yokluğu, hızlı değişime tabi olma, kentleşme veya kültürleşme durumları karşısında yok olma riski altında olması (genel kriter 6): bozulmuş yöntemin, kaybolan yöntemin bir kısmını meydana getirdiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

1. Aday dosyalarının hazırlanmasında

1.  kanıt bireylerin veya toplulukların anlaşma şartını sağlamış olmalıdır (yazılı dokümanlar, video, ses kaydı veya diğer reddedilemez kanıtlar).
2.  aday dosyaları hükümetin veya toplulukların yetkili kuruluşlarının adlarını içermelidir. Bu kuruluşlar gelecekte değişmeyeceğini sunuşta belirtildiği gibi sözlü ve somut olamayan mirası emniyet altına almada sorumlu olacaklardır (bk. aşağıdaki

24. b. iii. ibaresindeki açıklama, Başyapıt Düzenlemesinin 6. b. iv. maddesi, ek I);

3.  bu kuruluşlar faaliyet planının gereği gibi uygulanmasını garantilemede gereken mali ve insani kaynaklarıyla ve yeterli kapasiteye sahip yasal organizasyonlar olmalıdır;
4.  bu kuruluşlar, varsayımsal durumlarda topluluğun kültürel ifade tarzlarının veya kültürel mekân/alanlarının ve uygulayıcılarının/icracılarının direkt temsilcisi olmayacaklardır. Bu kuruluşlar, topluluğun kültürel ifade tarzlarının veya kültürel mekân/alanlarının ve uygulayıcılarının/icracılarının işbirliğini ve yardımcı kanıtlarını sağlamalıdırlar.

2. Faaliyet planının uygulanmasında:

1. faaliyet planı, mümkün olduğu kadar mekanizmaları ve stratejileri uygulamada ve tasarlanmada kültürel göstergeler ve kültürel mekân/alanın korunmasını amaçlayan tanıtım desteğiyle birlikte topluluğa ait kültürel ifade tarzlarının vasilerinden veya uygulayıcılarından/icracılarından aktif katılımı sağlamalıdır.
2.  faaliyet planı, vasi topluluğun veya icracıların/uygulayıcıların değerlerini, endişelerini ve isteklerini yansıtmalıdır. Bu istekler, kaygılar ve değerler kültürel ifade tarzları ve kültürel mekân/alanlarla bağlantılı sunulmalıdır.
3.  “gelecekte değişmemeyi sürdürme” ifadesi (bk. Başyapıtla ilgili Düzenlemenin

6. b. iv maddesi, ek I) başyapıtların 6. genel kriteri sürekli koruma ihtiyacına göndermede bulunmaktadır. Bu, kültürel ifade tarzının veya kültürel mekân/alanın bütün yönlerinin geliştirilmesi için şartların ve sistemin el verdiği ölçüde sürdürülmesiyle gerçekleştirilmelidir. Bu şart, kültürel ifade tarzı ve kültürel mekân/alanın kendiliğinden ve doğal gelişimine engel olmamaktadır.

25.  Herhangi bir Üye Devlet’teki resmî yetkililer uluslararası destek için Sekretarya’ya talepte bulunabilir.

1.  yazılmış aday dosyalarının hazırlama maliyetlerini içermeli (hazırlık masrafı)
2.  henüz ilan edilmiş insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtları, kültürel ifade tarzı veya kültürel mekân/alan projelerinin canlandırılmasını teşvik etmesi (faaliyet planı uygulama desteği).

26.  Hazırlık desteğini elde etmek için resmî ulusal yetkililer

27.  İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları ilanından sonra Sekretarya resmî yetkililerden ve faaliyet planından sorumlu kuruluşlarla bir araya gelerek, koruma, canlandırma ve faaliyet planının uygulanmasını garanti altına almak için en uygun prosedür takibini belirleyecektir.
28. Faaliyet planını uygulamada destek sağlamak için, bireyler veya yetkililer, ilan edilmiş başyapıtı canlandırma ve koruma uygulama planından sorumlu olduğu için resmî ulusal yetkililerle birlikte başvuruda bulunabileceğini adaylık dosyasında belirtmelidirler. Bu başvuru, tahmini bütçeyle birlikte faaliyet planına uygun bu başyapıtın tanıtımı veya yasal korunması için özel proje formunu içermelidir. Bütün gruplarla ilgili görüş alışveriş süreci bittikten sonra, Sekretarya tahmini bütçenin tamamını veya bir kısmını kapsayan desteği onaylayabilir.

29.  Dört ödül, ilan edilmiş başyapıtları koruma ve canlandırma faaliyetlerini teşvik etmek için, Ocak 2001’de belirlendi: Sheikh Zayed Bin Sultan Al Nahyan (Birleşik Arap Emirlikleri), Arirang (Kore Cumhuriyeti), Pacha (Bolivya) ve Samarkand Taronasi (Özabekistan). Sonraki kazananlar ise ödüllerini ilk ilandan aldılar: Fas, Ekvator/Peru, Gine, Filipinler, Georgia ve Rusya Federasyanu. Ödüllere hakemlik etmekten sorumlu Uluslararası Jüri, aşağıdaki kriterleri belirlemiştir:

1. Genel kural gereği, ödüller, en çok muhtaç olan adaya verilmelidir.
2. Mümkün olduğu kadar, ödülün parasal değeri faaliyet planını uygulamaktan sorumlu devlet kuruluşu olmayan bölgesel olarak kabul görmüş organizasyonlara verilmelidir;
3. Etik nedenlerden dolayı, Jürideki Üye Devletler tarafından sunulan adaylıklara ödül verilmesi tercih edilmemelidir. Ancak UNESCO, Jürideki Üye Devletlerin cezalandırılmasına mani olmak amacıyla ve bu Devletlerin cömert çabalarını tanımada, bu adaylıkların faaliyet planlarını uygulamaları için mali destek vermede gayret göstermelidir.

30.  Bağışta bulunan ülkeler veya özel sponsorlar ilan edilmiş kültürel ve somut olmayan miras başyapıtlarını korumak ve canlandırmak için ödüllerin belirlenmesinde dört Üye Devleti katılımcı olarak davet etmektedirler.

31.  Faaliyet planını canlandırma ve korumadan sorumlu adaylık dosyasında zikredilenler, UNESCO Sekretaryasına faaliyet planını uygulama raporlarını sunmak için davet edilmelidirler.

1. TANITIM

1.  Üye Devlet
2.  Kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzının adı
3.  Topluluğun/toplulukların adı
4.  Toplulukla ilgili kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzının coğrafik konumu (lütfen harita ekleyin)
5.  Bu kültürel ifade tarzının sıklığı
6.  Kişiler veya organizasyonlar topluluklarla/toplulukla ya da devletle ilişkili (soyadı, ad, unvan, adres, telefon, faks, e-posta)’dan sorumludur.

2.  TANIMLAMA

1.  Lütfen, kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını tanımlamada tarihi ve bugünkü ayrıntıları veriniz.
2.  Tarih, gelişme ve sosyal, sembolik ve kültürel işlevler.
3.  Teknik tanımlama, otantiklik, stil, tür, etkili okullar ve (materyal hedefleri için) materyaller, işlev, üretim tekniği ve kullanımı.
4.  Geleneğin tanınmış uygulayıcılarının listesi
5.  Baskı veya zorlamadan dolayı sürdürülebilirlik ve yok oluş riskinin mantıklı bir açıklaması olarak:

•  ekonomik veya teknolojik gelişme;
•  kirlilik veya iklim değişikliği;
•  turizmin gelişmesi;
•  topluluğun sayısında düşüş veya yükseliş;
•  diğer faktörler.

3.  ADAYLIK GEREKÇESİ

1. İnsanlığın yaratıcılık dehası olarak öne çıkan değeri:

•  toplulukla ilgili kültürel çeşitliliğin korunması için, özellikle evrensellik ve yakın akraba kültürlerdeki ifadelerin, benzer kültürdeki diğer ifadelerle bağlantısı
•  özgün bir yaratım alanı olarak, sadece geniş bir yaratım alanı değil (örneğin, özgün formunu belirtmeksizin bir enstrümanın genel müzikal yaratımı, bir bölgenin halk şarkıları ya da danslarının yaşayan coğrafik varyasyonlarını belirtmeyen veya dilsel bölgelerle ilgili birtakım muhtelif kültürel beyanlar gibi);

•  sözlü ifade olarak yaratılmış olması (aslen deşifre edilmeden önce sözlü

•  ifadelerin tanımlanan özelliği olan sözelliğini, şimdi ve devamında koruması;
•  ifadelerin, sözlülükle ilgili tanımlanmış ana yapısı açıkça sunulmalı;
•  ifadelerin sözlülüğünün (sözlü ve somut olmayan ölçütler) korunması faaliyet planı amacında önerilen ölçütler;
•  “Sözlü metinlerin (sözlü edebiyat) ana yapısının adaylık sunumunda örneğin, ifadenin yöntemlerini, ses tekniklerini, jestlerini, hareketsel ifadelerini ve müzikal eşliğini kapsayan, icracıların videosu, icra ve icra ortamı birlikte olmalı ki sanatsal niteliği icrasında açıkça gösterilmiş olsun. Eğer varsa iletişim yöntemlerinin gerekli öğelerinin açıkça görülebildiği yerler.”

2. Kökeninin topluluğun kültür tarihi ve kültür geleneğine dayanması;
3. İnsanların kültürel kimliği ve kültürel toplulukları yoluyla, esin kaynağı ve kültür alışverişinin önemini ve topluluk içerisinde günümüze ait kültürel ve sosyal rolünü beyan etme, asıl göz önünde bulundurulması geren, kültürlerin sürekli dönüştüğü durumu ve kültürel gösterimlerin topluluğun günlük yaşantısında rol oynaması gerektiği şartıdır;
4. Ustalık ve teknik özellikler başvuruda mükemmel bir gösterim sergilemeli,
5. Yaşayan kültürel geleneğin eşsiz kanıtının değeri;
6. Ya hızlı değişim süreçleri, kentleşme ve kültürel değişme ya da koruma ve geliştirme çaresizliği nedeniyle yok olma riski altında olması;

4. MÜDÜRLÜK

1.  Koordine eden organizasyon ya da kurum.
2.  Organizasyon veya kurum her bir ülkedeki (organizasyon veya kurumun hukuki durumu, ulusal yetkisi tanınmış sorumlu kişinin adı ve adresi, sermaye kaynağı gibi) kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını koruma ve yeniden canlandırmadan sorumludur.
3.  bir bakıma bireyler ve topluluklar tarafından istenilen kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını canlandırmak için her bir ülkede belirlenmiş ölçütler:

•  hukuki ölçütler
•  kültürel beyanların istismarına karşı hukuki koruma
•  teknik bilgi veya becerinin uygulayıcılarının hukuki veya diğer koruma yolları
•  beceri veya teknik bilginin garanti altına alınması için önlem alınması;
•  diğerleri

5.  FAALİYET PLANI

1.  proje başlığı;
2.  adaylık dosyasının uygulanmasından sorumlu organizasyonlar ve kurumlar;
3.  toplulukların, teknik bilginin veya becerinin uygulayıcıları olarak ön plana çıkmış kişilerin detaylı açıklaması;
4.  kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını korumakla yükümlü idari veya yasal organlar;
5.  fon temininin kaynağı ve miktarı;
6.  insan kaynaklarının, koruma, canlandırma ve yayma projesindeki eğitim imkanı ve mevcut (yetkisi ve tecrübesi);
7.  plan detayı;

•  kısa dönem amaçları
•  beklenen sonuçları
•  çalışma programı (schedule)
•  bütçe detayı

6.  GEREKLİ EK BELGELER

1. dosyanın değerlendirilmesinde gerekli belgeler: slaytlar, ses veya görsel işitsel (video) kayıtlar ve adaylığı tanımlayan diğer kullanışlı malzeme ile uyumlu haritalar, fotoğraflar, bütün bu dokümanlarla birlikte bunların tanıtım amaçlı dağıtımını onaylayan mektup, bilimsel ve akademik camianın yaygın uygulamasına göre hazırlanmış karşılaştırmalı bibliyografya ve konu hakkında referans çalışmaların analizi;
2.  adaylık dosyasının son derece önemli yönlerini yansıtan, on dakikalık süreyi geçmeyecek, profesyonel nitelikte bir video belgeseli (dijital Betcam, Betcam SP veya DDV). Bunlar Jüri Üyeleri tarafından karar verme aşamasında gözden geçirilecektir;
3.  dosya içeriğiyle ilgili yazılı belge, video veya ses kaydı veyahut doğrulayan başka bir reddedilemez kanıtta topluluğun veya bireylerin fikir birliği;
4.  İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıt’ına uygun ilan için sonraki on yılda önerilmesi düşünülen kültürel mekân/alanların ve/veya kültürel ifadelerin diğer beş proje formunun listesi;

1.  TANIM

1.  Üye Devlet Grupları
2.  Kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzının adı
3.  Topluluğun/toplulukların adı
4.  Toplulukla ilgili kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzının coğrafik konumu (lütfen harita ekleyin)
5.  Bu kültürel ifade tarzının sıklığı
6.  Kişiler veya organizasyonlar topluluklarla/toplulukla ya da devletle ilişkili (soyadı, ad, unvan, adres, telefon, faks, e-posta)’dan sorumludur.
7.  Bütün kurumları ve toplulukları koordineden sorumlu kişi veya organizasyon.

2.  TANIMLAMA

1.  Lütfen, kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını tanımlamada tarihî ve bugünkü ayrıntıları veriniz.
2.  Tarih, gelişme ve sosyal, sembolik ve kültürel işlevler.
3.  Teknik tanımlama, otantiklik, stil, tür, etkili okullar ve (materyal hedefleri için) materyaller, işlev, üretim tekniği ve kullanımı.
4.  Geleneğin tanınmış uygulayıcılarının listesi
5.  Baskı veya zorlamadan dolayı sürdürülebilirlik ve yok oluş riskinin mantıklı bir açıklaması olarak:

•  ekonomik veya teknolojik gelişme;
•  kirlilik veya iklim değişikliği;
•  turizmin gelişmesi;
•  topluluğun sayısında düşüş veya yükseliş;
•  diğer faktörler.

3. ADAYLIK GEREKÇESİ

23. maddelerinde tanımlanan seçilme kriterine göre değerinin öneminin kanıtlanması gerekmektedir.

1. İnsanlığın yaratıcılık dehası olarak öne çıkan değeri:

•  toplulukla ilgili kültürel çeşitliliğin korunması için, özellikle evrensellik ve yakın akraba kültürlerdeki ifadelerin, benzer kültürdeki diğer ifadelerle bağlantısı
•  özgün bir yaratım alanı olarak, sadece geniş bir yaratım alanı değil (örneğin, özgün formunu belirtmeksizin bir enstrümanın genel müzikal yaratımı, bir bölgenin halk şarkıları ya da danslarının yaşayan coğrafik varyasyonlarını belirtmeyen veya dilsel bölgelerle ilgili birtakım muhtelif kültürel beyanlar gibi);
•  dillerle yakından ilişkili sunumu yeterli olmayan kültürel ifade tarzları hususunda adaylık şunları ispat etmeli:

•  sözlü ifade olarak yaratılmış olması (aslen deşifre edilmeden önce sözlü olması);
•  ifadelerin tanımlanan özelliği olan sözelliğini, şimdi ve devamında koruması;
•  ifadelerin, sözlülükle ilgili tanımlanmış ana yapısı açıkça sunulmalı;
•  ifadelerin sözlülüğünün (sözlü ve somut olmayan ölçütler) korunması faaliyet planı amacında önerilen ölçütler;
•  “Sözlü metinlerin (sözlü edebiyat) ana yapısının adaylık sunumunda örneğin, ifadenin yöntemlerini, ses tekniklerini, jestlerini, hareketsel ifadelerini ve müzikal eşliğini kapsayan, icracıların videosu, icra ve icra ortamı birlikte olmalı ki sanatsal niteliği icrasında açıkça gösterilmiş olsun. Eğer varsa iletişim yöntemlerinin gerekli öğelerinin açıkça görülebildiği yerler.”

2.  Kökeninin topluluğun kültür tarihi ve kültür geleneğine dayanması;
3.  İnsanların kültürel kimliği ve kültürel toplulukları yoluyla, esin kaynağı ve kültür alışverişinin önemini ve topluluk içerisinde günümüze ait kültürel ve sosyal rolünü beyan etme, asıl göz önünde bulundurulması gereken, kültürlerin sürekli dönüştüğü durumu ve kültürel gösterimlerin topluluğun günlük yaşantısında rol oynaması gerektiği şartıdır;
4.  Ustalık ve teknik özellikler başvurusunda mükemmel bir gösterim sergilenmeli,
5.  Yaşayan kültürel geleneğin eşsiz kanıtının değeri;
6.  Ya hızlı değişim süreçleri, kentleşme ve kültürleşme ya da koruma ve geliştirme çaresizliği nedeniyle yok olma riski altında olması;

4.  MÜDÜRLÜK

1.  Koordine eden organizasyon ya da kurum.
2.  Organizasyon veya kurum her bir ülkedeki (organizasyon veya kurumun hukuki durumu, ulusal yetkisi tanınmış sorumlu kişinin adı ve adresi, sermaye kaynağı gibi) kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını koruma ve yeniden canlandırmadan sorumludur.
3.  Bir bakıma bireyler ve topluluklar tarafından istenilen kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını canlandırmak için her bir ülkede belirlenmiş ölçütler:

•  hukuki ölçütler;
•  kültürel beyanların istismarına karşı hukuki koruma;
•  teknik bilgi veya becerinin uygulayıcılarının hukuki veya diğer koruma yolları
•  beceri veya teknik bilginin garanti altına alınması için önlem alınması;
•  diğerleri

5.  FAALİYET PLANI

1.  proje başlığı;
2.  Üye Ülkeler gruplarının adaylık dosyası sunumundan sorumlu organizasyonlar ve kurumlar;
3.  her bir Üye Ülkenin faaliyet planını uygulamaktan sorumlu organizasyon veya kurum;
4.  toplulukların, teknik bilginin veya becerinin uygulayıcıları olarak ön plana çıkmış kişilerin detaylı açıklaması;
5.  kültürel mekân/alan veya kültürel ifade tarzını korumakla yükümlü idari veya yasal organlar;
6.  fon teminin kaynağı ve miktarı;
7.  insan kaynaklarının, koruma, canlandırma ve yayma projesindeki eğitim imkanı ve mevcut (yetkisi ve tecrübesi);
8.  plan detayı;

•  proje bileşeni
•  proje takvimi (I. safha, II. safha...)
•  proje uygulayıcısı ajanslar
•  geçmişi
•  gerekçesi
•  uzun dönem amaçları
•  kısa dönem amaçları
•  beklenen sonuçları
•  çalışma takvimi
•  bütçe detayı

6. GEREKLİ EK BELGELER

1.  dosyanın değerlendirilmesinde gerekli belgeler: slaytlar, ses veya görsel işitsel (video) kayıtlar ve adaylığı tanımlayan diğer kullanışlı malzeme ile uyumlu haritalar, fotoğraflar, bütün bu dokümanlarla birlikte bunların tanıtım amaçlı dağıtımını onaylayan mektup, bilimsel ve akademik camianın yaygın uygulamasına göre hazırlanmış karşılaştırmalı bibliyografya ve konu hakkında referans çalışmaların analizi;
2.  adaylık dosyasının son derece önemli yönlerini yansıtan, on dakikalık süreyi geçmeyecek, profesyonel nitelikte bir video belgeseli (dijital Betcam, Betcam SP veya DDV). Bunlar Jüri Üyeleri tarafından karar verme aşamasında gözden geçirilecektir;
3.  dosya içeriğiyle ilgili yazılı belge, video veya ses kaydı veyahut doğrulayan başka bir reddedilemez kanıtta topluluğun veya bireylerin fikir birliği;
4.  belge şunları kanıtlamalı:

•  adaylık dosyası içeriğiyle ilgili her bir Üye Devletlerin fikir birliği;
•  standart adaylık giriş formu 5. paragrafta belirtildiği gibi faaliyet planını uygulamada adaylıkla ilgili her bir Üye Devletin sorumluluğu.

1. Amaç

1.  Bu ilanın amacı ilan edilecek İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları ve seçilecek popüler veya geleneksel kültürel ifade tarzları ve kültürel mekânlar arasından öne çıkmış insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtlarını takdir etmektir.
2.  Ayrıca amaç tek başına belirgin kültürel özelliklerin hayatta kalmasını sağlayacak kolektif insan belleği ve taşıyıcı olacağı göz önünde tutulursa devletleri, STK ve yerel kuruluşları sözlü ve somut olmayan mirasını desteklemeye, korumaya ve tanımaya teşvik etmektir. İlan, özellikle Folkloru ve Geleneksel Kültürü Koruma Tavsiye Kararı’nın (1989) takibi konusunda bu alanda UNESCO’nun hedefleri ve programı gereğince söz konusu olan sözlü ve somut olmayan mirası koruma, düzenleme ve yönetmede katkı/bağış sağlamak için örgütleri, kurumları, grupları ve bireyleri desteklemeyi hedeflemektedir.
3.  Bu düzenlemelerin amacı geleneksel ve kültürel etkinliklerin yoğunlaştırıldığı mekânın ifade edilişinde kültürel mekân/alanın antropolojik konseptte verilmesidir, ayrıca bir zaman dilimi, bir olgu veya belli aralıklarla gerçekleşme (devirli, mevsimsel, yıllık vb.) ile nitelendirilmelidir. Kısacası, bu zamansal ve fiziki alan varlığını burada geleneksel olarak gerçekleştirilen aktivitelere borçludur.
4.  “Sözlü ve somut olmayan miras terimi” yukarıda adı geçen Tavsiye Kararı ile bağlantılı olarak şöyle tanımlanmaktadır: “Folklor (ya da geleneksel ve popüler kültür) kültürel topluluğun geleneğe dayalı yaratımlarının tümü, grup veya bireyler tarından ifade edilen ve bu zamana dek topluluğun sosyal ve kültürel kimliğini yansıtan topluluğun beklentilerinin aynasıdır; folklorun ölçütleri ve değerleri taklit veya başka yollarla sözlü olarak yayılmaktadır. Folklorun türleri arasında dil, edebiyat, müzik, dans, oyunlar, mitoloji, ritüeller, gelenekler, el sanatları, mimari ve diğer sanatlar yer almaktadır.” Bir de bu örneklere ilave dedikodu da iletişim ve bilginin geleneksel türü arasında yer alacaktır.
5.  UNESCO bütçe ayıracak ve bütçe dışı kaynakları araştıracaktır. Bu Üye Devletlerin adaylık sunumu dosyalarının hazırlanması desteği ile temin edilmesine ve Jüri’nin değerlendirme sunumlarının masraflarını karşılamasına olanak sağlayacaktır. İlandan sonra ödül verme evvela kültürel ifade tarzları ve kültürel mekân/alanları koruma faaliyetini desteklemede UNESCO’ya olanak sağlayabilir. Örgütler de insan kaynakları formunda ve teknik bilgide destek/yardım temin edebilir.
6.  Genel Müdür I. Maddenin (b) paragrafında değinilmiş, henüz ilan edilen insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtları liste taleplerinde başka topluluklarla temasa geçecektir.

2.  Başlık

3.  İlan edilme aralığı

1.  İnsanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtları ilanı genel müdürlük tarafından her iki yılda bir, jürinin önerisine göre, Paris’te, UNESCO merkezinde veya Genel Müdür tarafından seçilmiş başka bir bölgesel mekânda ve halka açık törenle ilan edilecektir.
2.  Bir yılda gerçekleştirilmiş ilanlarda, jüri hiçbir tavsiyede bulunmazsa oy hakkını saklı tutabilir. (Bunun anlamı, sunulmamış hiçbir örnek bu Düzenlemelerin 6. Maddesinde belirtilmiş kriteri taşımamaktadır.)

4.  Değerlendirme Süreci

1.  insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtı ilan edilmesinde sözlü ve somut olmayan miras örneği seçim görevi, UNESCO Genel Müdür tarafından temsilde denge gözetilerek Üye Devletlere danışarak tayin edilecek on sekiz jüri üyesi görevlendirilecektir:

•  uzmanlar ve yaratıcı ustalar arasında
•  coğrafik dağılımda
•  gençlerin ve kadınların temsilinde
•  böyle müzik, sözlü edebiyat, gösterim sanatları, ritüeller, diller, geleneksel mimari ve zanaatla ilgili ustalıklar.

2.  Genel seçim kriterine dayanarak aşağıda belirtilmektedir, Jüri, Genel Müdüre sunulacak iki doküman hazırlayacaktır: (i) Prosedür kural taslağı, (ii) adaylıkların sunumu için dosyaların hazırlanmasında ayrıntılı seçilme kriterinin yer aldığı bir rehber.
3.  Dört yıllık görevinde, Jüri uyruğu, bireylerle ilişkili etnik köken, cinsiyet, dil, uzmanlık alanı, ideoloji veya bölgeyi, dikkate almayacaktır. Ancak, Jüri fark edilmiş sözlü ve somut olmayan miras sahiplerinin fikrini veya katılımını gerekli kılabilir.
4.  Jüri adaylık listesini Genel Müdüre önermeli.

5.  Adaylıkların sunumu

1.  Ortak Dosya Sunan Devletler ve Üye Devlet hükümetleri aracılığıyla:
2.  Hükümetler arası organizasyonlar, ülkenin UNESCO Ulusal Komisyonuna danışarak veya
3.  UNESCO ile bağlantılı sivil toplum kuruluşları (STK’lar), ülkelerindeki, UNESCO Millî Komisyonuna danışarak toplulukların katılımıyla sunabilir.

6.  Kriterler

1.  kültürel ifade tarzı veya mekânın insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtı ilan edilirken göz önünde bulundurulması gereken değeri şunları taşımalıdır:

2.  ya göze çarpan değerinin somut olmayan miras; ya da
3. popüler ve geleneksel kültürel ifadenin tarihi, sanatsal, etnolojik, sosyolojik, antropolojik, linguistik veya edebi bakış açısından düşünülmesi

• insanın yaratıcı dehasının başyapıtı olarak değerli oluşu;
• kökeninin    topluluğun kültür tarihi ve kültür geleneğine dayanması;
• insanların   kültürel kimliği ve kültürel toplulukları yoluyla, esin kaynağı ve

•  teknik özellikler ve ustalık başvurusunda mükemmellik sergilemesi;
•  yaşayan bir kültürel geleneğin eşsiz kanıtı olarak değeri;
•  ya hızlı değişim süreçleri, kentleşme ve kültürleşme ya da koruma ve geliştirme çaresizliği nedeniyle yok olma riski altında olması.

2. ilan edilecek insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtları kültürel ifade tarzı ve alanlarının örnekleri şunlarla birlikte sunulmalıdır:

2.  önlemler ile faaliyet planı uygunluğu detayları Folkloru ve Geleneksel Kültürü Koruma Tavsiye Kararı içerisinde, UNESCO’nun amaçları ile birlikte ana hatlarıyla belirtilmiştir;
3.  detaylandırılacak önlemler bildirisi, toplulukların kendi sözlü ve somut olmayan miraslarını koruma ve tanıtmaya katılımını gerektirmektedir;

6. yetkili kuruluş adları topluluk ve/veya devlet kapsamında, gelecekte değişmezliğini koruyacağı sunuşta belirtilerek, sözlü ve somut olmayan mirasın durumunu güvence altına almaktan sorumlu tutulacaktır.

•  söz konusu kültürel değerlerin yayılımı aktarımı, yasal koruma ve güvence altına almaya dair STK’lar veya resmî yetkililerin vekâleti;
•  var oluşu ve bölgesel ve ulusal geleneklerin fark gözeten ilk planlama prosedürünün uygulanmasının desteklenmesi için etkin mekanizmaların ve uygun idari mekanizmanın var oluşu;
•  mirasın değeri ve korunmasıyla ilgili topluluğun üye bireyleri arasında farkındalığı arttırmak için alınan önlemler;
•  faaliyet planı ve buradan yarar sağlama aracılığıyla ilgili topluluğa uyum sağlamanın rolü;
•  söz konusu mirasın taşıyıcılarının tanınmasının rolü;
•  alınan önlemler:

1. yerel topluluk kapsamında bu mirası korumak ve desteklemek
2.  bu mirasının korunmasına aracı olmasıyla bilimsel araştırmaları desteklemek ve ulusal ve uluslar arası düzeyde bilgiye ulaşmada araştırmacılara olanak sağlamak amacıyla geleneklerin kayıt altına alınması;
3.  mirasın taşıyıcılarına amaca uygun kültürel ifade tarzlarının ve becerilerin geliştirilmesine yönelik yardımda bulunulması;
4.  mirasın taşıyıcılarına ilişkin, çırak/gençlere kültürel ifade tarzları, teknikler ve becerilerin aktarılması;

7.  Denetleme ve takip

8.  Yönetim

5. adaylık dosyası sunuş çağrısı;
6. sunulmuş örneklerle ilgili dosyaları kaydetme;
7. somut olmayan miras alanında uzmanlaşmış STK’lara danıştıktan sonra Jüriye dosyaların sunulması;
8. prosedür kurallarına uygun Jüri toplantıları organize etmek;
1. henüz ilan edilmiş başyapıt alanlarıyla ilgili faaliyet planı uygulamasını denetleme;